متّی 26
| و چون عیسی همه این سخنان را به اتمام رسانید، به شاگردان خود گفت: | ۱ 1 |
When Jesus had finished teaching all of that, he said to his disciples,
| «می‌دانید که بعد از دو روز عید فصح است که پسر انسان تسلیم کرده می‌شود تا مصلوب گردد.» | ۲ 2 |
‘You know that in two days time the Festival of the Passover will be here; and that the Son of Man is to be given up to be crucified.’
| آنگاه روسای کهنه و کاتبان و مشایخ قوم دردیوانخانه رئیس کهنه که قیافا نام داشت جمع شده، | ۳ 3 |
Then the chief priests and the elders of the people met in the house of the high priest, who was called Caiaphas,
| شورا نمودند تا عیسی را به حیله گرفتارساخته، به قتل رسانند. | ۴ 4 |
and plotted together to arrest Jesus by stealth and put him to death;
| اما گفتند: «نه در وقت عید مبادا آشوبی در قوم بر پا شود.» | ۵ 5 |
but they said, ‘Not during the Festival, or the people may riot.’
| و هنگامی که عیسی در بیت عنیا در خانه شمعون ابرص شد، | ۶ 6 |
After Jesus had reached Bethany, and while he was in the house of Simon the leper,
| زنی با شیشه‌ای عطر گرانبهانزد او آمده، چون بنشست بر سر وی ریخت. | ۷ 7 |
a woman came up to him with an alabaster jar of very costly perfume, and poured the perfume on his head as he sat at the table.
| اماشاگردانش چون این را دیدند، غضب نموده، گفتند: «چرا این اسراف شده است؟ | ۸ 8 |
The disciples were indignant at seeing this. ‘What is this waste for?’ they exclaimed.
| زیرا ممکن بود این عطر به قیمت گران فروخته و به فقرا داده شود.» | ۹ 9 |
‘It could have been sold for a large sum, and the money given to poor people.’
| عیسی این را درک کرده، بدیشان گفت: «چرا بدین زن زحمت می‌دهید؟ زیرا کار نیکو به من کرده است. | ۱۰ 10 |
‘Why are you troubling the woman?’ Jesus said, when he noticed it. ‘For this is a beautiful deed that she has done to me.
| زیرا که فقرا را همیشه نزد خوددارید اما مرا همیشه ندارید. | ۱۱ 11 |
You always have the poor with you, but you will not always have me.
| و این زن که این عطر را بر بدنم مالید، بجهت دفن من کرده است. | ۱۲ 12 |
In pouring this perfume on my body, she prepares me for my burial.
| هرآینه به شما می‌گویم هر جایی که درتمام عالم بدین بشارت موعظه کرده شود، کاراین زن نیز بجهت یادگاری او مذکور خواهدشد.» | ۱۳ 13 |
I tell you, wherever, in the whole world, this good news is proclaimed, what this woman has done will be told in memory of her.’
| «آنگاه یکی از آن دوازده که به یهودای اسخریوطی مسمی بود، نزد روسای کهنه رفته، | ۱۴ 14 |
It was then that one of the Twelve, named Judas Iscariot, made his way to the chief priests,
| گفت: «مرا چند خواهید داد تا او را به شماتسلیم کنم؟ «ایشان سی پاره نقره با وی قراردادند. | ۱۵ 15 |
and said ‘What are you willing to give me, if I betray Jesus to you?’ The Priests counted him out thirty pieces of silver as payment.
| و از آن وقت در صدد فرصت شد تا اورا بدیشان تسلیم کند. | ۱۶ 16 |
So from that time Judas looked for an opportunity to betray Jesus.
| پس در روز اول عید فطیر، شاگردان نزدعیسی آمده، گفتند: «کجا می‌خواهی فصح راآماده کنیم تا بخوری؟» | ۱۷ 17 |
On the first day of the Festival of the unleavened bread, the disciples came up to Jesus, and said, ‘Where do you wish us to make preparations for you to eat the Passover?’
| گفت: «به شهر، نزدفلان کس رفته، بدو گویید: “استاد می‌گوید وقت من نزدیک شد و فصح را در خانه تو با شاگردان خود صرف می‌نمایم.”» | ۱۸ 18 |
‘Go into the city to a certain man,’ he answered, ‘and say to him “The teacher says – My time is near. I will keep the Passover with my disciples at your house.”’
| شاگردان چنانکه عیسی ایشان را امر فرمود کردند و فصح را مهیاساختند. | ۱۹ 19 |
The disciples did as Jesus directed them, and prepared the Passover.
| چون وقت شام رسید با آن دوازده بنشست. | ۲۰ 20 |
In the evening Jesus took his place with the twelve disciples,
| و وقتی که ایشان غذا می‌خوردند، اوگفت: «هرآینه به شما می‌گویم که یکی از شما مراتسلیم می‌کند!» | ۲۱ 21 |
and, while they were eating, he said, ‘I tell you that one of you will betray me.’
| پس بغایت غمگین شده، هریک از ایشان به وی سخن آغاز کردند که «خداوندا آیا من آنم؟» | ۲۲ 22 |
In great grief they began to say to him, one by one, ‘Can it be I, Master?’
| او در جواب گفت: «آنکه دست با من در قاب فرو برد، همان کس مرا تسلیم نماید! | ۲۳ 23 |
‘The one who dipped his bread beside me in the dish,’ replied Jesus, ‘is the one who will betray me.
| هرآینه پسر انسان به همانطور که درباره او مکتوب است رحلت می‌کند. لیکن وای بر آنکسی‌که پسر انسان بدست او تسلیم شود! آن شخص را بهتر بودی که تولد نیافتی!» | ۲۴ 24 |
True, the Son of Man must go, as scripture says of him, yet alas for that man by whom the Son of Man is being betrayed! For that man it would be better never to have been born!’
| و یهوداکه تسلیم‌کننده وی بود، به جواب گفت: «ای استاد آیا من آنم؟» به وی گفت: «تو خود گفتی!» | ۲۵ 25 |
Judas, who was betraying him, turned to him and said, ‘Can it be I, Rabbi?’ ‘It is,’ answered Jesus.
| و چون ایشان غذا می‌خوردند، عیسی نان راگرفته، برکت داد و پاره کرده، به شاگردان داد وگفت: «بگیرید و بخورید، این است بدن من.» | ۲۶ 26 |
While they were eating, Jesus took some bread, and, after saying the blessing, broke it and, as he gave it to his disciples, said, ‘Take it and eat it; this is my body.’
| وپیاله را گرفته، شکر نمود و بدیشان داده، گفت: «همه شما از این بنوشید، | ۲۷ 27 |
Then he took a cup, and, after saying the thanksgiving, gave it to them, with the words, ‘Drink from it, all of you;
| زیرا که این است خون من در عهد جدید که در راه بسیاری بجهت آمرزش گناهان ریخته می‌شود. | ۲۸ 28 |
for this is my covenant blood, which is poured out for many for the forgiveness of sins.
| اما به شمامی گویم که بعد از این از میوه مو دیگر نخواهم نوشید تا روزی که آن را با شما در ملکوت پدرخود، تازه آشامم.» | ۲۹ 29 |
I tell you that I will never, after this, drink of this juice of the grape, until that day when I will drink it new with you in the kingdom of my Father.’
| پس تسبیح خواندند و به سوی کوه زیتون روانه شدند. | ۳۰ 30 |
They then sang a hymn, and went out to the Mount of Olives.
| آنگاه عیسی بدیشان گفت: «همه شما امشب درباره من لغزش می‌خورید چنانکه مکتوب است که شبان را می‌زنم و گوسفندان گله پراکنده می‌شوند. | ۳۱ 31 |
Then Jesus said to them, ‘Even you will all fall away from me tonight. Scripture says – “I will strike down the shepherd, and the sheep of the flock will be scattered.”
| لیکن بعد از برخاستنم، پیش از شما به جلیل خواهم رفت.» | ۳۲ 32 |
But, after I have risen, I will go before you into Galilee.’
| پطرس درجواب وی گفت: «هر گاه همه درباره تو لغزش خورند، من هرگز نخورم.» | ۳۳ 33 |
‘If everyone else falls away from you,’ Peter answered, ‘I will never fall away!’
| عیسی به وی گفت: «هرآینه به تو می‌گویم که در همین شب قبل ازبانک زدن خروس، سه مرتبه مرا انکار خواهی کرد!» | ۳۴ 34 |
‘I tell you,’ replied Jesus, ‘that this very night, before the cock crows, you will disown me three times!’
| پطرس به وی گفت: «هرگاه مردنم با تو لازم شود، هرگز تو را انکار نکنم!» و سایرشاگردان نیز همچنان گفتند. | ۳۵ 35 |
‘Even if I must die with you,’ Peter exclaimed, ‘I will never disown you!’ All the disciples spoke in the same way.
| آنگاه عیسی با ایشان به موضعی که مسمی به جتسیمانی بود رسیده، به شاگردان خود گفت: «در اینجا بنشینید تا من رفته، در آنجا دعا کنم.» | ۳۶ 36 |
Then Jesus came with them to a garden called Gethsemane, and he said to his disciples, ‘Sit down here while I go and pray over there.’
| و پطرس و دو پسر زبدی را برداشته، بی‌نهایت غمگین و دردناک شد. | ۳۷ 37 |
Taking with him Peter and the two sons of Zebedee, he began to show signs of sadness and deep distress of mind.
| پس بدیشان گفت: «نفس من از غایت الم مشرف به موت شده است. در اینجا مانده با من بیدار باشید.» | ۳۸ 38 |
‘I am sad at heart,’ he said, ‘sad even to death; wait here and watch with me.’
| پس قدری پیش رفته، به روی در‌افتاد و دعا کرده، گفت: «ای پدر من، اگر ممکن باشد این پیاله از من بگذرد؛ لیکن نه به خواهش من، بلکه به اراداه تو.» | ۳۹ 39 |
Going on a little further, he threw himself on his face in prayer. ‘My Father,’ he said, ‘if it is possible, let me be spared this cup; only, not as I will, but as you will.’
| و نزدشاگردان خود آمده، ایشان را در خواب یافت. وبه پطرس گفت: «آیا همچنین نمی توانستید یک ساعت با من بیدار باشید؟ | ۴۰ 40 |
Then he came to his disciples, and found them asleep. ‘What!’ he said to Peter, ‘could none of you watch with me for one hour?
| بیدار باشید و دعاکنید تا در معرض آزمایش نیفتید! روح راغب است، لیکن جسم ناتوان.» | ۴۱ 41 |
Watch and pray so that you don’t fall into temptation. True, the spirit is eager, but human nature is weak.’
| و بار دیگر رفته، بازدعا نموده، گفت: «ای پدر من، اگر ممکن نباشد که این پیاله بدون نوشیدن از من بگذرد، آنچه اراده تواست بشود.» | ۴۲ 42 |
Again, a second time, he went away, and prayed. ‘My Father,’ he said, ‘if I cannot be spared this cup, but must drink it, your will be done!’
| و آمده، باز ایشان را در خواب یافت زیرا که چشمان ایشان سنگین شده بود. | ۴۳ 43 |
And coming back again he found them asleep, for their eyes were heavy.
| پس ایشان را ترک کرده، رفت و دفعه سوم به همان کلام دعا کرد. | ۴۴ 44 |
So he left them, and went away again, and prayed a third time, again saying the same words.
| آنگاه نزد شاگردان آمده، بدیشان گفت: «مابقی را بخوابید واستراحت کنید. الحال ساعت رسیده است که پسر انسان به‌دست گناهکاران تسلیم شود. | ۴۵ 45 |
Then he came to the disciples, and said, ‘Sleep on now, and rest yourselves. Look – my time is close at hand, and the Son of Man is being betrayed into the hands of wicked people.
| برخیزید برویم. اینک تسلیم‌کننده من نزدیک است!» | ۴۶ 46 |
Up, and let us be going. Look! My betrayer is close at hand.’
| و هنوز سخن می‌گفت که ناگاه یهودا که یکی از آن دوازده بود با جمعی کثیر با شمشیرهاو چوبها از جانب روساء کهنه و مشایخ قوم آمدند. | ۴۷ 47 |
And, while he was still speaking, Judas, who was one of the Twelve, came in sight; and with him was a great crowd of people, with swords and clubs, sent from the chief priests and elders of the people.
| و تسلیم‌کننده او بدیشان نشانی داده، گفته بود: «هر‌که را بوسه زنم، همان است. او رامحکم بگیرید.» | ۴۸ 48 |
Now the betrayer had arranged a signal with them. ‘The man whom I kiss,’ he had said, ‘will be the one; arrest him.’
| در ساعت نزد عیسی آمده، گفت: «سلام یا سیدی!» و او را بوسید. | ۴۹ 49 |
So he went up to Jesus at once, and exclaimed, ‘Welcome, Rabbi!’ and kissed him;
| عیسی وی را گفت: «ای رفیق، از بهر‌چه آمدی؟» آنگاه پیش آمده، دست بر عیسی انداخته، او را گرفتند. | ۵۰ 50 |
at which Jesus said to him, ‘Friend, do what you have come for.’ The men went up, seized Jesus, and arrested him.
| و ناگاه یکی از همراهان عیسی دست آورده، شمشیر خود را از غلاف کشیده، بر غلام رئیس کهنه زد و گوشش را از تن جدا کرد. | ۵۱ 51 |
Suddenly one of those who were with Jesus stretched out his hand, and drew his sword, and striking the high priest’s servant, cut off his ear.
| آنگاه عیسی وی را گفت: «شمشیر خود را غلاف کن، زیرا هر‌که شمشیر گیرد، به شمشیر هلاک گردد. | ۵۲ 52 |
‘Sheathe your sword,’ Jesus said, ‘for all who draw the sword will be put to the sword.
| آیا گمان می‌بری که نمی توانم الحال از پدرخود درخواست کنم که زیاده از دوازده فوج ازملائکه برای من حاضر سازد؟ | ۵۳ 53 |
Do you think that I cannot ask my Father for help, when he would at once send to my aid more than twelve legions of angels?
| لیکن در این صورت کتب چگونه تمام گردد که همچنین می‌بایست بشود؟» | ۵۴ 54 |
But in that case how would the scriptures be fulfilled, which say that this must be?’
| در آن ساعت، به آن گروه گفت: گویا بر دزد بجهت گرفتن من با تیغها وچوبها بیرون آمدید! هر روز با شما در هیکل نشسته، تعلیم می‌دادم و مرا نگرفتید. | ۵۵ 55 |
Jesus at the same time said to the crowds, ‘Have you come out, as if after a robber, with swords and clubs, to take me? I have sat teaching day after day in the Temple Courts, and yet you did not arrest me.’
| لیکن این همه شد تا کتب انبیا تمام شود.» در آن وقت جمیع شاگردان او را واگذارده، بگریختند. | ۵۶ 56 |
The whole of this occurred in fulfilment of the prophetic scriptures. Then the disciples all forsook him and fled.
| و آنانی که عیسی را گرفته بودند، او را نزدقیافا رئیس کهنه جایی که کاتبان و مشایخ جمع بودند، بردند. | ۵۷ 57 |
Those who had arrested Jesus took him to Caiaphas, the high priest, where the teachers of the Law and elders had assembled.
| اما پطرس از دور در عقب اوآمده، به خانه رئیس کهنه در‌آمد و با خادمان بنشست تا انجام کار را ببیند. | ۵۸ 58 |
Peter followed him at a distance as far as the high priest’s courtyard, to see the outcome.
| پس روسای کهنه و مشایخ و تمامی اهل شورا طلب شهادت دروغ بر عیسی می‌کردند تا او را بقتل رسانند، | ۵۹ 59 |
Meanwhile the chief priests and the whole of the High Council were trying to get such false evidence against Jesus, as would warrant putting him to death,
| لیکن نیافتند. با آنکه چند شاهد دروغ پیش آمدند، هیچ نیافتند. آخر دو نفر آمده، | ۶۰ 60 |
but they did not find any, although many came forward with false evidence. Later on, however, two men came forward and said,
| گفتند: «این شخص گفت: “می توانم هیکل خدا را خراب کنم و در سه روزش بنا نمایم.”» | ۶۱ 61 |
‘This man said “I am able to destroy the Temple of God, and to build it in three days.”’
| پس رئیس کهنه برخاسته، بدو گفت: «هیچ جواب نمی دهی؟ چیست که اینها بر تو شهادت می‌دهند؟» | ۶۲ 62 |
Then the high priest stood up, and said to Jesus, ‘Have you no answer? What is this evidence which these men are giving against you?’
| اما عیسی خاموش ماند! تا آنکه رئیس کهنه روی به وی کرده، گفت: «تو را به خدای حی قسم می‌دهم مارا بگوی که تو مسیح پس خدا هستی یا نه؟» | ۶۳ 63 |
But Jesus remained silent. The high priest said to him, ‘I order you, by the living God, to tell us whether you are the Christ, the Son of God.’
| عیسی به وی گفت: «تو گفتی! و نیز شما رامی گویم بعد از این پسر انسان را خواهید دید که بر دست راست قوت نشسته، بر ابرهای آسمان می‌آید!» | ۶۴ 64 |
‘It is true,’ Jesus answered, ‘Moreover I tell you all that hereafter you will see the Son of Man sitting on the right hand of the Almighty, and coming on the clouds of the heavens.’
| در ساعت رئیس کهنه رخت خود راچاک زده، گفت: «کفر گفت! دیگر ما را چه حاجت به شهود است؟ الحال کفرش را شنیدید! | ۶۵ 65 |
Then the high priest tore his robes. ‘This is blasphemy!’ he exclaimed. ‘Why do we want any more witnesses? You have just heard his blasphemy!
| چه مصلحت می‌بینید؟» ایشان در جواب گفتند: «مستوجب قتل است!» | ۶۶ 66 |
What is your decision?’ They answered, ‘He deserves death.’
| آنگاه آب دهان بر رویش انداخته، او را طپانچه می‌زدند و بعضی سیلی زده، | ۶۷ 67 |
Then they spat in his face, and struck him, while others dealt blows at him, saying as they did so,
| می‌گفتند: «ای مسیح، به ما نبوت کن! کیست که تو را زده است؟» | ۶۸ 68 |
‘Now play the prophet for us, you Christ! Who was it that struck you?’
| اما پطرس در ایوان بیرون نشسته بود که ناگاه کنیزکی نزد وی آمده، گفت: «تو هم با عیسی جلیلی بودی!» | ۶۹ 69 |
Peter, meanwhile, was sitting outside in the courtyard; and a maidservant came up to him, and exclaimed, ‘Why, you were with Jesus the Galilean!’
| او روبروی همه انکارنموده، گفت: «نمی دانم چه می‌گویی!» | ۷۰ 70 |
But Peter denied it before them all. ‘I do not know what you mean,’ he replied.
| و چون به دهلیز بیرون رفت، کنیزی دیگر او را دیده، به حاضرین گفت: «این شخص نیز از رفقای عیسی ناصری است!» | ۷۱ 71 |
When he had gone out into the gateway, another maid saw him, and said to those who were there, ‘This man was with Jesus of Nazareth!’
| باز قسم خورده، انکار نمود که «این مرد را نمی شناسم.» | ۷۲ 72 |
Again he denied it with an oath, ‘I do not know the man!’
| بعد از چندی، آنانی که ایستاده بودند پیش آمده، پطرس را گفتند: «البته تو هم از اینها هستی زیرا که لهجه تو بر تودلالت می‌نماید!» | ۷۳ 73 |
But soon afterwards those who were standing by came up and said to Peter, ‘You also are certainly one of them; why, even your way of speaking proves it!’
| پس آغاز لعن کردن و قسم خوردن نمود که «این شخص را نمی شناسم.» ودر ساعت خروس بانگ زد | ۷۴ 74 |
Then Peter said, ‘I swear that I do not know the man! May God punish me if I am lying!’ At that moment a cock crowed;
| آنگاه پطرس سخن عیسی را به یاد آورد که گفته بود: قبل از بانگ زدن خروس، سه مرتبه مرا انکار خواهی کرد.» پس بیرون رفته زار‌زار بگریست. | ۷۵ 75 |
and Peter remembered the words which Jesus had said – “Before a cock has crowed, you will disown me three times”; and he went outside, and wept bitterly.
