Provérbios 22

1 É preferível ter um [bom] nome do que muitas riquezas; e ser favorecido é melhor que a prata e o o ouro.

धेरै धन-सम्पत्तिभन्दा असल नाउँ रोज्नु अनि निगाह सुन र चाँदीभन्दा उत्तम हो ।

2 O rico e o pobre se encontram; todos eles foram feitos pelo SENHOR.

धनी र गरिब यस कुरामा समान छन्, कि दुवैका सृष्‍टिकर्ता परमेश्‍वर हुनुहुन्छ ।

3 O prudente vê o mal, e se esconde; mas os ingênuos passam e sofrem as consequências.

विवेकी मानिसले सङ्कष्‍ट देखेर आफैलाई लुकाउँछ, तर निर्बुद्धि अगाडि बढ्छ र त्यसैको कारण दुःख भोग्छ ।

4 A recompensa da humildade [e do] temor ao SENHOR são riquezas, honra, e vida.

विनम्रता र परमप्रभुको भयको इनाम धन-सम्पत्ति, मान र जीवन हुन् ।

5 [Há] espinhos e ciladas no caminho do perverso; quem cuida de sua alma deve ficar longe de [tal caminho].

टेडा मानिसहरूको मार्गमा काँढा र पासाहरू लुकेका हुन्छन् । आफ्नो जीवनको रखवाली गर्नेचाहिँ तीबाट टाढै बस्‍ने छन् ।

6 Instrui ao menino em seu caminho, e até quando envelhecer, não se desviará dele.

बच्‍चालाई त्यो हिँड्नुपर्ने बाटोमा लाग्‍न सिका, र बुढेस्कालसम्म पनि त्यो त्यस अर्तीबाट तर्कने छैन ।

7 O rico domina sobre os pobres, e quem toma emprestado é servo daquele que empresta.

धनी मानिसहरूले गरिब मानिसहरूमाथि शासन गर्छन्, र सापट लिनेचाहिँ सापट दिनेको दास बन्छ ।

8 Aquele que semeia perversidade colherá sofrimento; e a vara de sua ira se acabará.

अन्याय छर्नेले सङ्कष्‍टको कटनी गर्ने छ, र त्यसको झोँखको लौरो भाँचिने छ ।

9 Quem tem olhos bondosos será abençoado, porque deu de seu pão ao pobre.

उदार दृष्‍टि भएको मानिस आशिषित् हुने छ, किनकि त्यसले आफ्नो रोटी गरिबहरूसित बाँडचुँड गर्छ ।

10 Expulsa ao zombador, e a briga terminará; cessará a disputa e a vergonha.

खिल्ली उडाउनेलाई बाहिर निकाल्, र द्वन्द्व हटेर जान्छ अनि वादविवाद र अपमान लोप हुने छन् ।

11 Quem ama a pureza do coração [fala] graciosamente com os lábios, [e] o rei [será] seu amigo.

शुद्ध हृदयलाई प्रेम गर्ने र बोलीवचन अनुग्रहमय भएको मानिसको लागि राजा पनि मित्र हुने छ ।

12 Os olhos do SENHOR protegem o conhecimento; porém ele transtornará as palavras do enganador.

परमप्रभुको दृष्‍टिले ज्ञानमाथि नजर लगाइरहन्छ, तर उहाँले विश्‍वासघातीका वचनहरूलाई मिल्काइदिनुहुन्छ ।

13 O preguiçoso diz: Há um leão lá fora! Ele me matará nas ruas!

अल्छे मानिसले भन्छ, “बाटोमा एउटा सिंह छ । मलाई खुला ठाउँहरूमा मारिने छ ।”

14 A boca da mulher pervertida é uma cova profunda; aquele contra quem o SENHOR se irar cairá nela.

व्यभिचारी स्‍त्रीको मुख गहिरो खाडलजस्तै हो । त्यसभित्र खस्‍नेको विरुद्धमा परमप्रभुको क्रोध दन्कन्छ ।

15 A tolice está amarrada ao coração do menino; [mas] a vara da correção a mandará para longe dele.

बच्‍चाको हृदयमा मूर्खता जेलिएको हुन्छ, तर अनुशासनको लट्ठीले त्यसलाई टाढा भगाउँछ ।

16 Aquele que oprime ao pobre para proveito próprio e aquele que dá [suborno] ao rico certamente empobrecerão.

आफ्नो धन-सम्पत्ति बढाउन गरिब मानिसहरूमाथि थिचोमिचो गर्ने वा धनी मानिसहरूलाई दिने व्यक्ति दरिद्रतामा पुग्‍ने छ ।

17 Inclina o teu ouvido e escuta as palavras dos sábios; dispõe teu coração ao meu conhecimento;

आफ्नो कान थाप् र बुद्धिमान्‌का वचनहरू सुन् अनि मेरो ज्ञानमा तेरो हृदय लगा ।

18 porque é agradável que as guardes dentro de ti, e estejam prontas para os teus lábios;

किनभने तिनलाई तँभित्र राखिस् भने र ती सबै तेरो ओठमा तयार भए भने यो तेरो लागि रमणीय हुने छ ।

19 para que tua confiança esteja no SENHOR, eu as ensino a ti hoje.

तेरो भरोसा परमप्रभुमाथि होस् भनेर आज म तँलाई यी कुराहरू सिकाउँछु ।

20 Por acaso não te escrevi excelentes coisas sobre o conselho e o conhecimento,

के मैले तेरो लागि अर्ती र ज्ञानका तिसवटा नीति-वचन लेखिदिएको छैनँ र?

21 para te ensinar a certeza das palavras da verdade, para que possas responder palavras de verdade aos que te enviarem?

तँकहाँ पठाइएकाहरूलाई तैँले भरोसायोग्य जवाफहरू दिन सक् भनेर मैले तँलाई यी भरोसायोग्य वचनहरू सिकाएको होइनँ र?

22 Não roubes ao pobre, porque ele é pobre; nem oprimas ao aflito junto à porta do julgamento.

गरिबलाई नलुट्, किनकि त्यो गरिब हो, न त खाँचोमा परेकोलाई मूल ढोकामा पेल्ने गर,

23 Porque o SENHOR defenderá a causa deles em juízo, e quanto aos que os roubam, ele lhes roubará a alma.

किनकि परमप्रभुले तिनीहरूको मुद्दाको पक्षमा वकालत गर्नुहुने छ, र तिनीहरूलाई लुट्नेहरूलाई उहाँले लुट्नुहुने छ ।

24 Não seja companheiro de quem se irrita facilmente, nem andes com o homem furioso,

रिसद्वारा नियन्त्रित हुने मानिसलाई मित्र नबना, र क्रोधित मानिससित सङ्गत नगर् ।

25 Para que não aprendas o caminho dele, e te ponhas em armadilhas para tua alma.

नत्रता तैँले त्यसका मार्गहरू सिक्‍ने छस्, र तेरो प्राण पासोमा पर्ने छ ।

26 Não estejas entre os que se comprometem em acordos com as mãos, [ou] os que ficam por fiadores de dívidas.

धितोमा आफ्नो हात नहाल् वा अर्काको ऋणको जमानी नबस् ।

27 Se não tens como pagar, por que razão tirariam tua cama debaixo de ti?

तँसित तिर्ने उपायको कमी भयो भने कसैलाई तेरो खाटसमेत लैजानबाट कुन कुराले रोक्‍न सक्छ?

28 Não mudes os limites antigos que teus pais fizeram.

तेरा पिता-पुर्खाहरूले खडा गरेका प्राचीन साँध-सिमानाको ढुङ्गो नहटा ।

29 Viste um homem habilidoso em sua obra? Perante a face dos reis ele será posto; ele não será posto diante de pessoas sem honra.

के आफ्नो काममा सिपालु कुनै मानिसलाई तँ देख्छस्? त्यो राजाहरूका सामु खडा हुने छ । त्यो सर्वसाधारणको सामु खडा हुने छैन ।