امثال 25

۱ 1 اینها نیز از امثال سلیمان است که مردان حزقیا، پادشاه یهودا آنها را نقل نمودند.

These are also proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah king of Judah transcribed.

۲ 2 مخفی داشتن امر جلال خدا است، و تفحص نمودن امر جلال پادشاهان است.

It is the glory of God to conceal a thing; but the glory of kings is to search out a thing.

۳ 3 آسمان را در بلندیش و زمین را در عمقش، ودل پادشاهان را تفتیش نتوان نمود.

The heavens for height, and the earth for depth, and the heart of kings is unsearchable.

۴ 4 درد را از نقره دور کن، تا ظرفی برای زرگربیرون آید.

Take away the dross from the silver, and there cometh forth a vessel for the refiner:

۵ 5 شریران را از حضور پادشاه دور کن، تاکرسی او در عدالت پایدار بماند.

take away the wicked from before the king, and his throne shall be established in righteousness.

۶ 6 در حضور پادشاه خویشتن را برمیفراز، و درجای بزرگان مایست،

Put not thyself forward in the presence of the king, and stand not in the place of the great;

۷ 7 زیرا بهتر است تو را گفته شود که اینجا بالابیا، از آنکه به حضور سروری که چشمانت او رادیده است تو را پایین برند.

for better it is that it be said unto thee, Come up hither, than that thou shouldest be put lower in the presence of the prince whom thine eyes see.

۸ 8 برای نزاع به تعجیل بیرون مرو، مبادا درآخرش چون همسایه ات تو را خجل سازد، ندانی که چه باید کرد.

Go not forth hastily to strive, lest [thou know not] what to do in the end thereof, when thy neighbour hath put thee to shame.

۹ 9 دعوی خود را با همسایه ات بکن، اما رازدیگری را فاش مساز،

Debate thy cause with thy neighbour, but reveal not the secret of another;

۱۰ 10 مبادا هر‌که بشنود تو را ملامت کند، وبدنامی تو رفع نشود.

lest he that heareth [it] disgrace thee, and thine evil report turn not away.

۱۱ 11 سخنی که در محلش گفته شود، مثل سیبهای طلا در مرصعکاری نقره است.

[As] apples of gold in pictures of silver, is a word spoken in season.

۱۲ 12 مودب حکیم برای گوش شنوا، مثل حلقه طلا و زیور زر خالص است.

An ear-ring of gold, and an ornament of fine gold, is a wise reprover upon an attentive ear.

۱۳ 13 رسول امین برای فرستندگان خود، چون خنکی یخ در موسم حصاد می‌باشد، زیرا که جان آقایان خود را تازه می‌کند.

As the cold of snow in the time of harvest, [so] is a faithful messenger to them that send him: for he refresheth the soul of his masters.

۱۴ 14 کسی‌که از بخششهای فریبنده خود فخرمی کند، مثل ابرها و باد بی‌باران است.

Clouds and wind without rain, [so] is a man that boasteth himself of a false gift.

۱۵ 15 با تحمل داور را به رای خود توان آورد، وزبان ملایم، استخوان را می‌شکند.

By long forbearing is a ruler persuaded, and a soft tongue breaketh the bone.

۱۶ 16 اگر عسل یافتی بقدر کفایت بخور، مبادا ازآن پر شده، قی کنی.

Hast thou found honey? Eat so much as is sufficient for thee, lest thou be surfeited therewith, and vomit it.

۱۷ 17 پای خود را از زیاد رفتن به خانه همسایه ات باز دار، مبادا از تو سیر شده، از تونفرت نماید.

Let thy foot be seldom in thy neighbour's house; lest he be weary of thee and hate thee.

۱۸ 18 کسی‌که درباره همسایه خود شهادت دروغ دهد، مثل تبرزین و شمشیر و تیر تیز است.

A maul, and a sword, and a sharp arrow, is a man that beareth false witness against his neighbour.

۱۹ 19 اعتماد بر خیانتکار در روز تنگی، مثل دندان کرم زده و پای مرتعش می‌باشد.

A broken tooth, and a tottering foot, is confidence in an unfaithful [man] in the day of trouble.

۲۰ 20 سراییدن سرودها برای دلتنگ، مثل کندن جامه در وقت سرما و ریختن سرکه بر شوره است.

[As] he that taketh off a garment in cold weather, [and as] vinegar upon nitre, so is he that singeth songs to a sad heart.

۲۱ 21 اگر دشمن تو گرسنه باشد او را نان بخوران، و اگر تشنه باشد او را آب بنوشان،

If thine enemy be hungry, give him bread to eat; and if he be thirsty, give him water to drink:

۲۲ 22 زیرا اخگرها بر سرش خواهی انباشت، وخداوند تو را پاداش خواهد داد.

for thou shalt heap coals of fire upon his head, and Jehovah shall reward thee.

۲۳ 23 چنانکه باد شمال باران می‌آورد، همچنان زبان غیبتگو چهره را خشمناک می‌سازد.

The north wind bringeth forth rain, and the angry countenance a backbiting tongue.

۲۴ 24 ساکن بودن در گوشه پشت بام بهتر است ازبودن با زن جنگجو در خانه مشترک.

It is better to dwell in a corner of the housetop, than with a contentious woman, and a house in common.

۲۵ 25 خبر خوش از ولایت دور، مثل آب سردبرای جان تشنه است.

[As] cold waters to a thirsty soul, so is good news from a far country.

۲۶ 26 مرد عادل که پیش شریر خم شود، مثل چشمه گل آلود و منبع فاسد است.

A troubled fountain, and a defiled well, is a righteous [man] that giveth way before the wicked.

۲۷ 27 زیاد عسل خوردن خوب نیست، همچنان طلبیدن جلال خود جلال نیست.

It is not good to eat much honey; and to search into weighty matters is [itself] a weight.

۲۸ 28 کسی‌که بر روح خود تسلط ندارد، مثل شهر منهدم و بی‌حصار است.

He that hath no rule over his own spirit is [as] a city broken down, without walls.