امثال 24

۱ 1 بر مردان شریر حسد مبر، و آرزو مدارتا با ایشان معاشرت نمایی،

Be not thou envious of evil men, neither desire to be with them;

۲ 2 زیرا که دل ایشان در ظلم تفکر می‌کند ولبهای ایشان درباره مشقت تکلم می‌نماید.

for their heart studieth destruction, and their lips talk of mischief.

۳ 3 خانه به حکمت بنا می‌شود، و با فطانت استوار می‌گردد،

Through wisdom is a house built, and by understanding it is established;

۴ 4 و به معرفت اطاقها پر می‌شود، از هر گونه اموال گرانبها و نفایس.

and by knowledge are the chambers filled with all precious and pleasant substance.

۵ 5 مرد حکیم در قدرت می‌ماند، و صاحب معرفت در توانایی ترقی می‌کند،

A wise man is strong, and a man of knowledge increaseth strength.

۶ 6 زیرا که با حسن تدبیر باید جنگ بکنی، و ازکثرت مشورت دهندگان نصرت است.

For with good advice shalt thou make thy war; and in the multitude of counsellors there is safety.

۷ 7 حکمت برای احمق زیاده بلند است، دهان خود را در دربار باز نمی کند.

Wisdom is too high for a fool: he will not open his mouth in the gate.

۸ 8 هر‌که برای بدی تفکر می‌کند، او را فتنه انگیزمی گویند.

He that deviseth to do evil shall be called a master of intrigues.

۹ 9 فکر احمقان گناه است، و استهزاکننده نزد آدمیان مکروه است.

The purpose of folly is sin, and the scorner is an abomination to men.

۱۰ 10 اگر در روز تنگی سستی نمایی، قوت توتنگ می‌شود.

[If] thou losest courage in the day of trouble, thy strength is small.

۱۱ 11 آنانی را که برای موت برده شوند خلاص کن، و از رهانیدن آنانی که برای قتل مهیااندکوتاهی منما.

Deliver them that are taken forth unto death, and withdraw not from them that stagger to slaughter.

۱۲ 12 اگر گویی که این را ندانستیم، آیا آزماینده دلها نمی فهمد؟ و حافظ جان تو نمی داند؟ و به هرکس برحسب اعمالش مکافات نخواهد داد؟

If thou sayest, Behold, we knew it not, will not he that weigheth the hearts consider it? And he that preserveth thy soul, he knoweth it; and he rendereth to man according to his work.

۱۳ 13 ‌ای پسر من عسل را بخور زیرا که خوب است، و‌شان عسل را چونکه به کامت شیرین است.

Eat honey, my son, for it is good; and a honeycomb is sweet to thy taste:

۱۴ 14 همچنین حکمت را برای جان خود بیاموز، اگر آن را بیابی آنگاه اجرت خواهد بود، و امید تومنقطع نخواهد شد.

so consider wisdom for thy soul; if thou hast found it, there shall be a result, and thine expectation shall not be cut off.

۱۵ 15 ‌ای شریر برای منزل مرد عادل در کمین مباش، و آرامگاه او را خراب مکن،

Lay not wait, O wicked [man], against the dwelling of the righteous; lay not waste his resting-place.

۱۶ 16 زیرا مرد عادل اگر‌چه هفت مرتبه بیفتدخواهد برخاست، اما شریران در بلا خواهندافتاد.

For the righteous falleth seven times, and riseth up again; but the wicked stumble into disaster.

۱۷ 17 چون دشمنت بیفتد شادی مکن، و چون بلغزد دلت وجد ننماید،

Rejoice not when thine enemy falleth, and let not thy heart be glad when he stumbleth;

۱۸ 18 مبادا خداوند این را ببیند و در نظرش ناپسند آید، و غضب خود را از او برگرداند.

lest Jehovah see it, and it be evil in his sight, and he turn away his anger from him.

۱۹ 19 خویشتن را به‌سبب بدکاران رنجیده مساز، و بر شریران حسد مبر،

Fret not thyself because of evil-doers, [and] be not envious of the wicked:

۲۰ 20 زیرا که به جهت بدکاران اجر نخواهد بود، و چراغ شریران خاموش خواهد گردید.

for there shall be no future to the evil [man]; the lamp of the wicked shall be put out.

۲۱ 21 ‌ای پسر من از خداوند و پادشاه بترس، و بامفسدان معاشرت منما،

My son, fear Jehovah and the king: meddle not with them that are given to change.

۲۲ 22 زیرا که مصیبت ایشان ناگهان خواهدبرخاست، و عاقبت سالهای ایشان را کیست که بداند؟

For their calamity shall rise suddenly; and who knoweth the ruin of them both?

۲۳ 23 اینها نیز از (سخنان ) حکیمان است طرفداری در داوری نیکو نیست.

These things also come from the wise. It is not good to have respect of persons in judgment.

۲۴ 24 کسی‌که به شریر بگوید تو عادل هستی، امت‌ها او را لعنت خواهند کرد و طوایف از اونفرت خواهند نمود.

He that saith unto the wicked, Thou art righteous, peoples shall curse him, nations shall abhor him;

۲۵ 25 اما برای آنانی که او را توبیخ نمایندشادمانی خواهد بود، و برکت نیکو به ایشان خواهد رسید.

but to them that rebuke [him] shall be delight, and a good blessing cometh upon them.

۲۶ 26 آنکه به کلام راست جواب گوید لبها رامی بوسد.

He kisseth the lips who giveth a right answer.

۲۷ 27 کار خود را در خارج آراسته کن، و آن را درملک مهیا ساز، و بعد از آن خانه خویش را بنا نما.

Prepare thy work without, and put thy field in order, and afterwards build thy house.

۲۸ 28 بر همسایه خود بی‌جهت شهادت مده، و بالبهای خود فریب مده،

Be not a witness against thy neighbour without cause; and wouldest thou deceive with thy lips?

۲۹ 29 و مگو به طوری که او به من عمل کرد من نیزبا وی عمل خواهم نمود، و مرد را بر‌حسب اعمالش پاداش خواهم داد.

Say not, I will do so to him as he hath done to me, I will render to the man according to his work.

۳۰ 30 از مزرعه مرد کاهل، و از تاکستان شخص ناقص العقل گذشتم.

I went by the field of a sluggard, and by the vineyard of a man void of understanding;

۳۱ 31 و اینک بر تمامی آن خارها می‌رویید، وخس تمامی روی آن را می‌پوشانید، و دیوارسنگیش خراب شده بود،

and lo, it was all grown over with thistles, and nettles had covered the face thereof, and its stone wall was broken down.

۳۲ 32 پس من نگریسته متفکر شدم، ملاحظه کردم و ادب آموختم.

Then I looked, I took it to heart; I saw, I received instruction:

۳۳ 33 اندکی خفت و اندکی خواب، و اندکی بر هم نهادن دستها به جهت خواب.

— A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest!

۳۴ 34 پس فقر تو مثل راهزن بر تو خواهد آمد، ونیازمندی تو مانند مرد مسلح.

So shall thy poverty come [as] a roving plunderer, and thy penury as an armed man.