Proverbes 22
1 Une bonne renommée vaut mieux que de grandes richesses; la bonne grâce vaut mieux que l'or et l'argent.
Nomo bona estas pli preferinda, ol granda riĉeco; Kaj bona estimo, ol arĝento kaj oro.
2 Le riche et le pauvre se sont rencontrés; c'est le Seigneur qui les a créé tous les deux.
Riĉulo kaj malriĉulo renkontiĝas: Ilin ambaŭ kreis la Eternulo.
3 L'homme habile, en voyant le pervers sévèrement châtié, se corrige lui- même; les imprudents passent outre, et sont punis à leur tour.
Prudentulo antaŭvidas malbonon, kaj kaŝiĝas; Sed naivuloj antaŭenpaŝas, kaj difektiĝas.
4 La crainte du Seigneur fait naître la sagesse, et les biens, et la gloire, et la vie.
Por humileco kaj timo antaŭ la Eternulo Oni ricevas riĉecon kaj honoron kaj vivon.
5 Les chausse-trapes et les filets sont dans les voies tortueuses; mais celui qui garde son âme les évitera.
Dornoj kaj retoj estas sur la vojo de malbonagulo; Kiu gardas sian animon, tiu malproksimiĝas de ili.
Instruu knabon konforme al lia vojo, Kaj eĉ maljuniĝinte li ne dekliniĝos de ĝi.
7 Les riches commanderont aux pauvres, et des serviteurs prêteront à usure à leurs propres maîtres.
Riĉulo regas super malriĉuloj, Kaj kiu prunteprenas, tiu estas sklavo de la pruntedoninto.
8 Qui sème la méchanceté récoltera le malheur, et il recevra le châtiment de ses œuvres. Dieu bénit l'homme joyeux et libéral; mais le mauvais semeur sera puni par la vanité même de ses travaux.
Kiu semas maljustaĵon, tiu rikoltos suferon, Kaj la kano de lia krueleco rompiĝos.
9 Celui qui a pitié des pauvres sera lui-même nourri; car il a donné de son pain au mendiant. Celui qui donne des présents se prépare victoire et honneur; mais il perd l'âme de ceux qui les acceptent.
Bonokululo estos benata; Ĉar li donas el sia pano al malriĉulo.
10 Chassez de l'assemblée l'homme de pestilence; la discorde en sortira avec lui; car, lorsqu'il s'y assied, il la déshonore tout entière.
Forpelu blasfemulon, kaj foriros malpaco, Kaj ĉesiĝos malkonsento kaj ofendo.
11 Le Seigneur aime les cœurs saints, et tous les innocents Lui sont agréables; un roi gouverne à la parole.
Kiu amas purecon de koro kaj agrable parolas, Al tiu la reĝo estas amiko.
12 Les yeux du Seigneur surveillent la doctrine; le pervers méprise Sa parole.
La okuloj de la Eternulo gardas la prudenton; Sed la vortojn de maliculo Li renversas.
13 Le paresseux apporte des excuses, et dit: Il y a un lion sur le chemin, et des assassins dans les rues.
Mallaborulo diras: Leono estas ekstere, Mi povus esti mortigita meze de la strato.
14 La bouche des méchants est un profond abîme; celui qui hait le Seigneur y tombera. Il y a devant l'homme des voies mauvaises, et il n'aime pas s'en détourner; cependant il est nécessaire d'éviter toute voie mauvaise et tortueuse.
La buŝo de malĉastulino estas profunda foso; Kiun la Eternulo koleras, tiu tien enfalas.
15 La folie est attachée au cœur du jeune homme; la verge et la discipline sont loin de lui.
Malsaĝeco forte sidas en la koro de knabo; Sed vergo punanta ĝin elpelas el ĝi.
16 Celui qui trompe l'indigent augmente ses biens; mais il les diminue en faisant des présents au riche.
Kiu premas malriĉulon, por pligrandigi sian riĉecon, Tiu donas al riĉulo, por ke li malriĉiĝu.
17 Incline ton oreille aux discours du sage; sois attentif à mes paroles; affermis ton cœur sur elles, afin que tu saches qu'elles sont bonnes.
Klinu vian orelon kaj aŭskultu vortojn de saĝuloj, Kaj direktu vian koron al mia instruo;
18 Si tu les déposes en ton cœur, elles réjouiront ton cœur et tes lèvres.
Ĉar ili estos agrablaj, se vi gardos ilin en via interno; Ili estos ĉiuj pretaj sur viaj lipoj.
19 Que ton espérance soit dans le Seigneur, et qu'Il te fasse connaître Sa voie.
Ke al la Eternulo estu via fido, Tion mi instruis al vi hodiaŭ.
20 Grave ces choses trois fois sur la face de ton cœur, afin de posséder la sagesse et la science.
Ĉu mi ne skribis al vi tion trifoje Kun konsiloj kaj scio,
21 C'est pour cela que je t'enseigne la parole véritable et la doctrine bonne à suivre, afin que tu répondes les paroles de la vérité à ceux qui se présenteront devant toi.
Por sciigi al vi la ĝustecon de la paroloj de vero, Por ke vi transdonu la parolojn de vero al tiuj, kiuj vin sendis?
22 Ne fais pas violence au pauvre, car il est dans le besoin; devant les portes de la ville, ne méprise point l'homme sans appui;
Ne prirabu malriĉulon, pro tio, ke li estas malriĉa; Kaj ne premu senhavulon ĉe la pordego;
23 car le Seigneur Lui-même plaidera sa cause; et ainsi tu mettras ton âme en un sûr asile.
Ĉar la Eternulo defendos ilian aferon Kaj dispremos iliajn premantojn.
24 Ne sois pas le compagnon d'un orgueilleux; ne demeure pas avec un ami porté à la colère;
Ne amikiĝu kun homo kolerema, Kaj ne komunikiĝu kun homo flamiĝema;
25 de peur que tu n'apprennes leurs voies, et que tu n'en reçoives des filets pour ton âme.
Ke vi ne lernu lian vojon Kaj ne ricevu reton por via animo.
26 Ne t'engage pour personne, même par crainte de déplaire;
Ne estu inter tiuj, kiuj firmigas per mano, Kiuj garantias por ŝuldoj.
27 car si tu n'as pas de quoi payer, ils te prendront ta couverture sur les flancs.
Se vi ne havos per kio pagi, Oni ja prenos vian litaĵon de sub vi.
28 Ne déplaces pas les bornes que, de tout temps, les pères ont posées.
Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kiujn faris viaj patroj.
29 Il convient que l'homme clairvoyant et habile au travail s'approche des rois, mais non qu'il s'approche des pervers.
Se vi vidas homon lertan en sia profesio, li staros antaŭ reĝoj; Li ne staros antaŭ maleminentuloj.
