Proverbs 6

1 My son, if you have become collateral for your neighbour, if you have struck your hands in pledge for a stranger,

ای پسرم، اگر ضامن کسی شده و تعهد کرده‌ای که او قرضش را پس بدهد،

2 you are trapped by the words of your mouth; you are ensnared with the words of your mouth.

و اگر با این تعهد، خود را گرفتار ساخته‌ای،

3 Do this now, my son, and deliver yourself, since you have come into the hand of your neighbour. Go, humble yourself. Press your plea with your neighbour.

تو در واقع اسیر او هستی و باید هر چه زودتر خود را از این دام رها سازی. پس فروتن شو و نزد او برو و از او خواهش کن تا تو را از قید این تعهد آزاد سازد.

4 Give no sleep to your eyes, nor slumber to your eyelids.

خواب به چشمانت راه نده و آرام ننشین،

5 Free yourself, like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the snare of the fowler.

بلکه مانند آهویی که از چنگ صیاد می‌گریزد یا پرنده‌ای که از دامی که برایش نهاده‌اند می‌رهد، خود را نجات بده.

6 Go to the ant, you sluggard. Consider her ways, and be wise;

ای آدمهای تنبل، زندگی مورچه‌ها را مشاهده کنید و درس عبرت بگیرید.

7 which having no chief, overseer, or ruler,

آنها ارباب و رهبر و رئیسی ندارند،

8 provides her bread in the summer, and gathers her food in the harvest.

ولی با این همه در طول تابستان زحمت می‌کشند و برای زمستان آذوقه جمع می‌کنند.

9 How long will you sleep, sluggard? When will you arise out of your sleep?

اما ای آدم تنبل، کار تو فقط خوابیدن است. پس کی می‌خواهی بیدار شوی؟

10 A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep—

کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر،

11 so your poverty will come as a robber, and your scarcity as an armed man.

و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد.

12 A worthless person, a man of iniquity, is he who walks with a perverse mouth,

آدم رذل و خبیث کیست؟ آنکه دائم دروغ می‌گوید،

13 who winks with his eyes, who signals with his feet, who motions with his fingers,

و برای فریب دادن مردم با چشمش چشمک می‌زند، با پایش علامت می‌دهد، به انگشت اشاره می‌کند،

14 in whose heart is perverseness, who devises evil continually, who always sows discord.

و در فکر پلید خود پیوسته نقشه‌های شرورانه می‌کشد و نزاع بر پا می‌کند.

15 Therefore his calamity will come suddenly. He will be broken suddenly, and that without remedy.

بنابراین، ناگهان دچار بلای علاج‌ناپذیری خواهد شد و در دم از پای در خواهد آمد و علاجی نخواهد بود.

16 There are six things which the LORD hates; yes, seven which are an abomination to him:

هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد: نگاه متکبرانه، زبان دروغگو، دستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزند، فکری که نقشه‌های پلید می‌کشد، پاهایی که برای بدی کردن می‌شتابند، شاهدی که دروغ می‌گوید، شخصی که در میان دوستان تفرقه می‌اندازد.

17 arrogant eyes, a lying tongue, hands that shed innocent blood,

18 a heart that devises wicked schemes, feet that are swift in running to mischief,

19 a false witness who utters lies, and he who sows discord amongst brothers.

20 My son, keep your father’s commandment, and don’t forsake your mother’s teaching.

ای پسر من، اوامر پدر خود را به جا آور و تعالیم مادرت را فراموش نکن.

21 Bind them continually on your heart. Tie them around your neck.

سخنان ایشان را آویزه گوش خود نما و نصایح آنها را در دل خود جای بده.

22 When you walk, it will lead you. When you sleep, it will watch over you. When you awake, it will talk with you.

اندرزهای ایشان تو را در راهی که می‌روی هدایت خواهند کرد و هنگامی که در خواب هستی از تو مواظبت خواهند نمود و چون بیدار شوی با تو سخن خواهند گفت؛

23 For the commandment is a lamp, and the Torah is light. Reproofs of instruction are the way of life,

زیرا تعالیم و تأدیب‌های ایشان مانند چراغی پر نور راه زندگی تو را روشن می‌سازند.

24 to keep you from the immoral woman, from the flattery of the wayward wife’s tongue.

نصایح ایشان تو را از زنان بدکاره و سخنان فریبنده‌شان دور نگه می‌دارد.

25 Don’t lust after her beauty in your heart, neither let her captivate you with her eyelids.

دلباخته زیبایی این گونه زنان نشو. نگذار عشوه‌گری‌های آنها تو را وسوسه نماید؛

26 For a prostitute reduces you to a piece of bread. The adulteress hunts for your precious life.

زیرا زن فاحشه تو را محتاج نان می‌کند و زن بدکاره زندگی تو را تباه می‌سازد.

27 Can a man scoop fire into his lap, and his clothes not be burnt?

آیا کسی می‌تواند آتش را در بر بگیرد و نسوزد؟

28 Or can one walk on hot coals, and his feet not be scorched?

آیا می‌تواند روی زغالهای داغ راه برود و پاهایش سوخته نشود؟

29 So is he who goes in to his neighbour’s wife. Whoever touches her will not be unpunished.

همچنان است مردی که با زن دیگری زنا کند. او نمی‌تواند از مجازات این گناه فرار کند.

30 Men don’t despise a thief if he steals to satisfy himself when he is hungry,

اگر کسی به دلیل گرسنگی دست به دزدی بزند مردم او را سرزنش نمی‌کنند،

31 but if he is found, he shall restore seven times. He shall give all the wealth of his house.

با این حال وقتی به دام بیفتد باید هفت برابر آنچه که دزدیده است جریمه بدهد، ولو اینکه این کار به قیمت از دست دادن همهٔ اموالش تمام شود.

32 He who commits adultery with a woman is void of understanding. He who does it destroys his own soul.

اما کسی که مرتکب زنا می‌شود احمق است، زیرا جان خود را تباه می‌کند.

33 He will get wounds and dishonour. His reproach will not be wiped away.

او را خواهند زد و ننگ و رسوایی تا ابد گریبانگیر او خواهد بود؛

34 For jealousy arouses the fury of the husband. He won’t spare in the day of vengeance.

زیرا آتش خشم و حسادت شوهر آن زن شعله‌ور می‌گردد و با بی‌رحمی انتقام می‌گیرد.

35 He won’t regard any ransom, neither will he rest content, though you give many gifts.

او تاوانی قبول نخواهد کرد و هیچ هدیه‌ای خشم او را فرو نخواهد نشاند.