Proverbs 28
1 The ungodly [man] flees when no one pursues: but the righteous is confident as a lion.
Niegodziwi uciekają, choć nikt ich nie goni, ale sprawiedliwi są dzielni jak lew.
2 By reason of the sins of ungodly men quarrels arise; but a wise man will quell them.
Z powodu grzechu ziemi wielu [jest] jej władców, ale dzięki człowiekowi roztropnemu i rozumnemu będzie trwała.
3 A bold man oppresses the poor by ungodly deeds. As an impetuous and profitable rain,
Ubogi człowiek, który gnębi biednych, [jest jak] gwałtowny deszcz, po którym nie ma chleba.
4 so they that forsake the law praise ungodliness; but they that love the law fortify themselves with a wall.
Ci, którzy odstępują od prawa, chwalą niegodziwych, lecz ci, którzy przestrzegają prawa, zwalczają ich.
5 Evil men will not understand judgment: but they that seek the Lord will understand everything.
Źli ludzie nie rozumieją sądu, ale ci, którzy szukają PANA, rozumieją wszystko.
6 A poor man walking in truth is better than a rich liar.
Lepszy jest ubogi, który postępuje uczciwie, niż człowiek przewrotny w [swych] drogach, chociaż jest bogaty.
7 A wise son keeps the law: but he that keeps up debauchery dishonors his father.
Kto przestrzega prawa, jest rozumnym synem, a towarzysz rozwiązłych hańbi swego ojca.
8 He that increases his wealth by usuries and [unjust] gains, gathers it for him that pities the poor.
Kto pomnaża swój majątek lichwą i odsetkami, zbiera go dla tego, kto zlituje się nad ubogimi.
9 He that turns away his ear from hearing the law, even he has made his prayer abominable.
Kto odwraca swe ucho, aby nie słyszeć prawa, nawet jego modlitwa budzi odrazę.
10 He that causes upright men to err in an evil way, himself shall fall into destruction: transgressor also shall pass by prosperity, but shall not enter into it.
Kto sprowadza prawych na złą drogę, sam wpadnie we własny dół, ale nienaganni odziedziczą dobro.
11 A rich man is wise in his own conceit; but an intelligent poor man will condemn him.
Bogacz jest mądry w swoich oczach, ale rozumny biedak go bada.
12 By reason of the help of righteous men great glory arises: but in the places of the ungodly men are caught.
Gdy sprawiedliwi się radują, jest wielka chwała, a gdy niegodziwi powstają, człowiek się kryje.
13 He that covers his own ungodliness shall not prosper: but he that blames [himself] shall be loved.
Kto ukrywa swe grzechy, nie będzie miał szczęścia, ale kto [je] wyznaje i porzuca, dostąpi miłosierdzia.
14 Blessed is the man who religiously fears always: but the hard of heart shall fall into mischiefs.
Błogosławiony człowiek, który się zawsze boi, ale kto zatwardza swoje serce, wpada w nieszczęście.
15 A hungry lion and a thirsty wolf [is he], who, being poor, rules over a poor nation.
Jak lew ryczący i zgłodniały niedźwiedź, tak niegodziwy władca panujący nad ubogim ludem.
16 A king in need of revenues is a great oppressor: but he that hates injustice shall live a long time.
Władca bezrozumny jest wielkim ciemięzcą, [a] kto nienawidzi chciwości, przedłuży swoje dni.
17 He that becomes surety for a man charged with murder shall be an exile, and not in safety. Chasten your son, and he shall love you, and give honor to your soul: he shall not obey a sinful nation.
Człowiek, który przeleje krew ludzką, ucieknie aż do dołu; [niech] nikt go nie zatrzymuje.
18 He that walks justly is assisted: but he that walks in crooked ways shall be entangled [therein].
Kto postępuje uczciwie, będzie wybawiony, a przewrotny na [swoich] drogach nagle upadnie.
19 He that tills his own land shall be satisfied with bread: but he that follows idleness shall have plenty of poverty.
Kto uprawia swoją ziemię, nasyci się chlebem, a kto naśladuje próżniaków, nasyci się nędzą.
20 A man worthy of credit shall be much blessed: but the wicked shall not be unpunished.
Wierny człowiek będzie opływał w błogosławieństwa, a kto chce się szybko wzbogacić, nie będzie bez winy.
21 He that reverences not the persons of the just is not good: such a one will sell a man for a morsel of bread.
Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę, bo dla kęsa chleba niejeden popełni przestępstwo.
22 An envious man makes haste to be rich, and knows not that the merciful man will have the mastery over him.
Kto chce szybko się wzbogacić, ma złe oko, a nie wie, że przyjdzie na niego bieda.
23 He that reproves a man's ways shall have more favor than he that flatters with the tongue.
Kto strofuje człowieka, znajdzie potem [więcej] przychylności niż ten, który pochlebia językiem.
24 He that casts off father or mother, and thinks he sins not; the same is partaker with an ungodly man.
Kto kradnie ojcu lub matce i mówi: To nie grzech, jest towarzyszem zbójcy.
25 An unbelieving man judges rashly: but he that trusts in the Lord will act carefully.
Człowiek wyniosły wszczyna spór, ale kto pokłada ufność w PANU, będzie nasycony.
26 He that trusts to a bold heart, such an one is a fool: but he that walks in wisdom shall be safe.
Kto ufa własnemu sercu, jest głupi, a kto mądrze postępuje, będzie ocalony.
27 He that gives to the poor shall not be in lack: but he that turns away his eye [from him] shall be in great distress.
Kto daje ubogiemu, nie zazna braku, a [na tego], kto odwraca swe oczy [od niego], spadnie wiele przekleństw.
28 In the places of ungodly [men] the righteous mourn: but in their destruction the righteous shall be multiplied.
Gdy niegodziwi powstają, ludzie się kryją, ale gdy giną, sprawiedliwi się mnożą.
