Príslovia 23
1 Když sedneš k jídlu se pánem, pilně šetř, co jest před tebou.
Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
2 Jinak vrazil bys nůž do hrdla svého, byl-li bys lakotný.
I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
3 Nežádej lahůdek jeho, nebo jsou pokrm oklamavatelný.
Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
4 Neusiluj, abys zbohatl; od opatrnosti své přestaň.
Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
5 K bohatství-liž bys obrátil oči své? Poněvadž v náhle mizí; nebo sobě zdělalo křídla podobná orličím, a zaletuje k nebi.
Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
6 Nejez chleba člověka závistivého, a nežádej lahůdek jeho.
Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
7 Nebo jak on sobě tebe váží v mysli své, tak ty pokrmu toho. Díť: Jez a pí, ale srdce jeho není s tebou.
Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
8 Skyvu svou, kterouž jsi snědl, vyvrátíš, a zmaříš slova svá utěšená.
Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
9 Před bláznem nemluv, nebo pohrdne opatrností řečí tvých.
Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
10 Nepřenášej mezníku starodávního, a na pole sirotků nevcházej.
Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
11 Silnýť jest zajisté ochránce jejich; onť povede při jejich proti tobě.
Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
12 Zaveď k učení mysl svou, a uši své k řečem umění.
Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
13 Neodjímej od mladého kázně; nebo umrskáš-li jej metlou, neumřeť.
Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol h7585)
15 Synu můj, bude-li moudré srdce tvé, veseliti se bude srdce mé všelijak ve mně;
Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
16 A plésati budou ledví má, když mluviti budou rtové tvoji pravé věci.
I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
17 Nechť nezávidí srdce tvé hříšníku, ale raději choď v bázni Hospodinově celý den.
Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
18 Nebo poněvadž jest odplata, naděje tvá nebude podťata.
Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
19 Slyš ty, synu můj, a buď moudrý, a naprav na cestu srdce své.
Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
20 Nebývej mezi pijány vína, ani mezi žráči masa.
Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
21 Nebo opilec a žráč zchudne, a ospánlivost v hadry obláčí.
Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
22 Poslouchej otce svého, kterýž tě zplodil, aniž pohrdej matkou svou, když se zstará.
Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
23 Pravdy nabuď, a neprodávej jí, též moudrosti, umění a rozumnosti.
Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
24 Náramně bývá potěšen otec spravedlivého, a ten, kdož zplodil moudrého, veselí se z něho.
Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
25 Nechať se tedy veselí otec tvůj a matka tvá, a ať pléše rodička tvá.
Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
26 Dej mi, synu můj, srdce své, a oči tvé cest mých ať ostříhají.
Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
27 Nebo nevěstka jest jáma hluboká, a studnice těsná žena cizí.
Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
28 Onať také jako loupežník úklady činí, a zoufalce na světě rozmnožuje.
Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
29 Komu běda? komu ouvech? komu svady? komu křik? komu rány darmo? komu červenost očí?
U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
30 Těm, kteříž se zdržují na víně; těm, kteříž chodí, aby vyhledali strojené víno.
Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
31 Nehleď na víno rdící se, že vydává v koflíku záři svou, a přímo vyskakuje.
Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
32 Naposledy jako had uštípne, a jako štír ušťkne.
Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
33 Oči tvé hleděti budou na cizí, a srdce tvé mluviti bude převrácené věci,
Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
34 A budeš jako ten, kterýž spí u prostřed moře, a jako ten, kterýž spí na vrchu sloupu bárky.
I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
35 Díš: Zbili mne, a nestonal jsem, tloukli mne, a nečil jsem; když procítím, dám se zase v to.
[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
