Príslovia 24

1 Nenásleduj lidí zlých, aniž žádej bývati s nimi.

Nie zazdrość złym ludziom ani nie pragnij z nimi przebywać;

2 Nebo o zhoubě přemýšlí srdce jejich, a rtové jejich o trápení mluví.

Ich serce bowiem obmyśla przemoc, a ich wargi mówią o krzywdzie.

3 Moudrostí vzdělán bývá dům, a rozumností upevněn.

Dom buduje się mądrością, a umacnia się rozumem.

4 Skrze umění zajisté pokojové naplněni bývají všelijakým zbožím drahým a utěšeným.

Dzięki wiedzy komory będą napełnione wszelkimi kosztownymi i przyjemnymi bogactwami.

5 Muž moudrý jest silný, a muž umělý přidává síly.

Mądry człowiek jest silny, a mąż, który ma wiedzę, dodaje siły.

6 Nebo skrze rady opatrné svedeš bitvu, a vysvobození skrze množství rádců.

Bo dzięki mądrej radzie poprowadzisz wojnę, a mnóstwo doradców [da ci] wybawienie.

7 Vysoké jsou bláznu moudrosti; v bráně neotevře úst svých.

Mądrość jest dla głupca zbyt wzniosła; nie otwiera ust swoich w bramie.

8 Kdo myslí zle činiti, toho nešlechetným nazovou.

Kto knuje zło, będzie zwany złośliwym.

9 Zlé myšlení blázna jest hřích, a ohavnost lidská posměvač.

Obmyślanie głupoty [jest] grzechem, a szyderca budzi odrazę w ludziach.

10 Budeš-li se lenovati ve dni ssoužení, špatná bude síla tvá.

Jeśli w dniu ucisku ustaniesz, twoja siła jest słaba.

11 Vytrhuj jaté k smrti; nebo od těch, ješto se chýlí k zabití, což bys se zdržel?

[Jeśli] odmówisz ratunku prowadzonym na śmierć i tym, którzy idą na stracenie;

12 Díš-li: Aj, nevěděli jsme o tom: zdaliž ten, jenž zpytuje srdce, nerozumí, a ten, kterýž jest strážce duše tvé, nezná, a neodplatí každému podlé skutků jeho?

Jeśli powiesz: Nie wiedzieliśmy o tym; czy ten, który waży serca, nie rozumie? A ten, który strzeże twojej duszy, nie pozna? I czy nie odda człowiekowi według jego uczynków?

13 Synu můj, jez med, nebo dobrý jest, a plást sladký dásním tvým.

Synu mój, jedz miód, bo jest dobry, i plaster miodu słodki dla twojego podniebienia.

14 Tak umění moudrosti duši tvé. Jestliže ji najdeš, onať bude mzda, a naděje tvá nebude vyťata.

Tak [będzie] poznanie mądrości dla twojej duszy; jeśli ją znajdziesz, będzie nagroda, a twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.

15 Nečiniž úkladů, ó bezbožníče, příbytku spravedlivého, a nekaz odpočinutí jeho.

Nie czyhaj, niegodziwcze, przed mieszkaniem sprawiedliwego, nie burz miejsca jego odpoczynku;

16 Nebo ač sedmkrát padá spravedlivý, však zase povstává, bezbožníci pak padají ve zlém.

Bo sprawiedliwy upada siedem razy, jednak znowu powstaje; a niegodziwi popadną w nieszczęście.

17 Když by padl nepřítel tvůj, neraduj se, a když by klesl, nechať nepléše srdce tvé,

Nie ciesz się, gdy twój nieprzyjaciel upadnie, i niech twoje serce się nie raduje, gdy się potknie;

18 Aby snad nepopatřil Hospodin, a nelíbilo by se to jemu, a odvrátil by od něho hněv svůj.

Aby PAN tego nie widział i nie uznał za zło, i nie odwrócił od niego swojego gniewu.

19 Nehněvej se příčinou zlostníků, aniž následuj bezbožných.

Nie gniewaj się z powodu złoczyńców ani nie zazdrość niegodziwym;

20 Nebo zlý nebude míti odplaty; svíce bezbožných zhasne.

Bo zły nie otrzyma nagrody, pochodnia niegodziwych zostanie zgaszona.

21 Boj se Hospodina, synu můj, i krále, a k neustavičným se nepřiměšuj.

Synu mój, bój się PANA i króla, a nie przestawaj z chwiejnymi;

22 Nebo v náhle nastane bída jejich, a pomstu obou těch kdo zná?

Bo ich nieszczęście nastąpi nagle, a któż zna upadek obydwóch?

23 Také i toto moudrým náleží: Přijímati osobu v soudu není dobré.

I to też [należy] do mądrych. Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę w sądzie.

24 Toho, kdož říká bezbožnému: Spravedlivý jsi, klnouti budou lidé, a v ošklivost jej vezmou národové.

Kto mówi niegodziwemu: Jesteś sprawiedliwy, tego będą ludzie przeklinać, a narody będą się nim brzydzić.

25 Ale kteříž kárají, budou potěšeni, a přijde na ně požehnání dobrého.

A ci, którzy [go] strofują, będą szczęśliwi i przyjdzie na nich obfite błogosławieństwo.

26 Bude líbati rty toho, kdož mluví slova pravá.

Pocałują wargi tego, który daje słuszną odpowiedź.

27 Nastroj vně dílo své, a sprav je sobě na poli; potom také vystavíš dům svůj.

Przygotuj swoją pracę na zewnątrz, a wykonuj ją na swoim polu, a potem buduj swój dom.

28 Nebývej svědkem všetečným proti bližnímu svému, aniž lahodně namlouvej rty svými.

Nie bądź bez powodu świadkiem przeciw swemu bliźniemu ani nie oszukuj swymi wargami.

29 Neříkej: Jakž mi učinil, tak mu učiním; odplatím muži tomu podlé skutku jeho.

Nie mów: Zrobię mu, jak on mi zrobił, oddam temu człowiekowi według jego uczynku.

30 Přes pole muže lenivého šel jsem, a přes vinici člověka nemoudrého,

Szedłem koło pola leniwego i koło winnicy nierozumnego;

31 A aj, porostlo všudy trním, přikryly všecko kopřivy, a ohrada kamenná její byla zbořená.

A oto wszystko zarosło cierniem, pokrzywy pokryły wszystko, a kamienny mur był zburzony.

32 A vida to, posoudil jsem toho; vida, vzal jsem to k výstraze.

Spojrzałem i rozważałem w sercu; obejrzałem i wyciągnąłem naukę.

33 Maličko pospíš, maličko zdřímeš, maličko složíš ruce, abys poležel,

Trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, by odpocząć;

34 V tom přijde jako pocestný chudoba tvá, a nouze tvá jako muž zbrojný.

A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny, a niedostatek – jak mąż uzbrojony.