Príslovia 22

1 Vzácnější jest jméno dobré než bohatství veliké, a přízeň lepší než stříbro a zlato.

Cenniejsze [jest] dobre imię niż wielkie bogactwa, a przychylność lepsza niż srebro i złoto.

2 Bohatý a chudý potkávají se, učinitel obou jest Hospodin.

Bogaty i ubogi spotykają się, PAN jest stwórcą obydwu.

3 Opatrný vida zlé, vyhne se, ale hloupí předce jdouce, těžkosti docházejí.

Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, ale prości idą dalej i ponoszą karę.

4 Pokory a bázně Hospodinovy odplata jest bohatství a sláva i život.

Owocem pokory i bojaźni PANA jest bogactwo, chwała i życie.

5 Trní a osídla jsou na cestě převráceného; kdož ostříhá duše své, vzdálí se od nich.

Ciernie i sidła [są] na drodze przewrotnego; kto strzeże swej duszy, trzyma się z dala od nich.

6 Vyučuj mladého podlé způsobu cesty jeho; nebo když se i zstará, neuchýlí se od ní.

Pouczaj dziecko w drodze, którą ma iść, a gdy się zestarzeje, nie odstąpi od niej.

7 Bohatý nad chudými panuje, a vypůjčující bývá služebníkem toho, jenž půjčuje.

Bogaty panuje nad ubogimi, a ten, co pożycza, jest sługą tego, który mu pożycza.

8 Kdo rozsívá nepravost, žíti bude trápení; prut zajisté prchlivosti jeho přestane.

Kto sieje nieprawość, będzie żąć cierpienie, a rózga jego gniewu przepadnie.

9 Oko dobrotivé, onoť požehnáno bude; nebo udílí z chleba svého chudému.

Kto ma dobrotliwe oko, będzie błogosławiony, bo dzieli się swym chlebem z ubogim.

10 Vyvrz posměvače, a odejdeť svada, anobrž přestane svár a lehkost.

Wyrzuć szydercę, a ustanie spór, owszem, zakończy się kłótnia i zniewaga.

11 Kdo miluje čistotu srdce, a v čích rtech jest příjemnost, takového král přítelem bývá.

Kto kocha czystość serca, tego wdzięk warg sprawi, że król [będzie] jego przyjacielem.

12 Oči Hospodinovy ostříhají umění, ale snažnosti ošemetného převrací.

Oczy PANA strzegą wiedzy, a on obala słowa przewrotnego.

13 Říká lenoch: Lev jest vně, naprostřed ulic byl bych zabit.

Leniwy mówi: Lew jest na dworze, będę zabity na środku ulicy.

14 Jáma hluboká ústa postranních; ten, na kohož se hněvá Hospodin, vpadne tam.

Usta obcych [kobiet są] głębokim dołem; wpadnie tam ten, na kogo PAN się gniewa.

15 Bláznovství přivázáno jest k srdci mladého, ale metla kázně vzdálí je od něho.

Głupota jest przywiązana do serca dziecka, ale rózga karności wypędzi ją z niego.

16 Kdo utiská nuzného, aby rozmnožil své, a dává bohatému, jistotně bude v nouzi.

Kto ciemięży ubogiego, aby przysporzyć sobie [bogactwa, i] kto daje bogatemu, pewnie zubożeje.

17 Nakloň ucha svého, a slyš slova moudrých, a mysl svou přilož k učení mému.

Nadstaw ucha i słuchaj słów mędrców, i skłoń swe serce do mojej wiedzy;

18 Nebo to bude utěšenou věcí, jestliže je složíš v srdci svém, budou-li spolu nastrojena ve rtech tvých.

Bo to miło, jeśli zachowasz je w swoim sercu, będą razem ułożone na wargach.

19 Aby bylo v Hospodinu doufání tvé, oznamujiť to dnes. I ty také ostříhej toho.

Oznajmiłem to dzisiaj właśnie tobie, abyś pokładał ufność w PANU.

20 Zdaližť jsem nenapsal znamenitých věcí z strany rad a umění,

Czy nie napisałem ci znamienitych rzeczy zawierających rady i wiedzę;

21 Aťbych v známost uvedl jistotu řečí pravých, tak abys vynášeti mohl slova pravdy těm, kteříž by k tobě poslali?

Aby dać ci poznać pewność słów prawdy; abyś umiał odpowiedzieć słowami prawdy tym, którzy do ciebie posyłają?

22 Nelup nuzného, proto že nuzný jest, aniž potírej chudého v bráně.

Nie okradaj nędzarza, ponieważ jest ubogi, ani nie uciskaj w bramie biednego.

23 Nebo Hospodin povede při jejich, a vydře duši těm, kteříž vydírají jim.

PAN bowiem będzie bronił ich sprawy i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.

24 Nebývej přítelem hněvivého, a s mužem prchlivým neobcuj,

Nie przyjaźnij się z człowiekiem gniewliwym i nie obcuj z człowiekiem porywczym.

25 Abys se nenaučil stezkám jeho, a nevložil osídla na duši svou.

Byś nie przywykł do jego dróg i nie zastawił sideł na swą duszę.

26 Nebývej mezi rukojměmi, mezi slibujícími za dluhy.

Nie bądź z tych, którzy dają porękę, ani z tych, którzy ręczą za długi;

27 Nemáš-li, čím bys zaplatil, proč má kdo bráti lůže tvé pod tebou?

Jeśli nie masz czym zapłacić, dlaczego miałby ktoś zabrać spod ciebie posłanie?

28 Nepřenášej mezníku starodávního, kterýž učinili otcové tvoji.

Nie przesuwaj dawnej granicy, którą ustalili twoi ojcowie.

29 Vídáš-li, že muž snažný v díle svém před králi stává? Nestává před nepatrnými.

Widzisz człowieka pilnego w swoich sprawach? On będzie stał przed królami, nie będzie stał przed podłymi.