Provérbios 30

1 Palavras de Agur, filho de Jaque, o de fala solene; [Este] homem diz a Itiel; a Itiel e a Ucal:

Słowa Agura, syna Jake, proroctwo tego człowieka do Itiela, do Itiela i Ukala.

2 Certamente eu sou o mais bruto dos homens, e não tenho entendimento humano.

Zaprawdę jestem najgłupszym z ludzi i nie mam ludzkiego rozumu.

3 Não aprendi sabedoria, nem tenho conhecimento do Santo [Deus].

Ani nie nauczyłem się mądrości, ani nie mam wiedzy o tym, co święty.

4 Quem subiu ao céu, e desceu? Quem juntou os ventos com suas mãos? Quem amarrou as águas numa capa? Quem estabeleceu todos os limites da terra? Qual é o seu nome? e qual é o nome de seu filho, se tu o sabes?

Któż wstąpił do nieba i zstąpił? Któż zebrał wiatr w swoje garście? Któż zgarnął wody do [swej] szaty? Któż utwierdził wszystkie krańce ziemi? Jakie [jest] jego imię? A jakie [jest] imię jego syna? Czy wiesz?

5 Toda palavra de Deus é pura; é escudo para os que nele confiam.

Każde słowo Boga jest czyste; on [jest] tarczą dla tych, którzy mu ufają.

6 Nada acrescentes às suas palavras, para que ele não te repreenda, e sejas mostrado como mentiroso.

Nie dodawaj nic do jego słów, aby cię nie strofował i abyś nie okazał się kłamcą.

7 Duas coisas eu te pedi; não [as] negues a mim antes que eu morra.

Proszę cię o dwie rzeczy; nie odmawiaj mi [ich], zanim umrę.

8 Afasta de mim a inutilidade e palavra mentirosa; [e] não me dês nem pobreza nem riqueza, mantém-me com o pão que me for necessário.

Oddal ode mnie marność i słowo kłamliwe; nie dawaj mi ani ubóstwa, ani bogactwa; żyw mnie odpowiednim dla mnie pokarmem;

9 Para que não aconteça de eu ficar farto e [te] negar, dizendo: Quem é o SENHOR? Nem também que eu empobreça, e venha a furtar, e desonre o nome do meu Deus.

Abym będąc syty, nie zaparł się [ciebie] i nie mówił: Kim jest PAN? Albo zubożawszy, nie kradł i nie brał imienia mego Boga [nadaremnie].

10 Não difames do servo ao seu senhor, para que ele não te amaldiçoe e fiques culpado.

Nie oczerniaj sługi przed jego panem, aby ci nie złorzeczył i byś nie okazał się winny.

11 Há gente que amaldiçoa a seu pai e não bendiz à sua mãe;

[Jest] pokolenie, które złorzeczy swemu ojcu i nie błogosławi swojej matce.

12 Há gente que é pura aos seus [próprios] olhos, mas que não foi lavada de sua imundície;

[Jest] pokolenie, które we własnych oczach jest czyste, lecz nie jest obmyte ze swego plugastwa.

13 Há gente cujos olhos são arrogantes, e cujas sobrancelhas são levantadas;

[Jest] pokolenie, którego oczy są wyniosłe i powieki wzniesione.

14 Há gente cujos dentes são espadas, e cujos queixos são facas, para devorarem aos aflitos da terra aos aflitos, e aos necessitados dentre os homens.

[Jest] pokolenie, którego zęby [są jak] miecze, a zęby trzonowe [jak] noże, by pożreć ubogich na ziemi i nędzarzy spośród ludzi.

15 A sanguessuga tem duas filhas: “Dá” e “Dá”; estas três coisas nunca se fartam, e quatro nunca dizem “É o suficiente”:

Pijawka ma dwie córki, [które mówią]: Daj, daj. Trzy są rzeczy, które nie mogą się nasycić; cztery, które nie mówią: Dość.

16 O Xeol, o útero estéril, a terra que não se farta de água, e o fogo que nunca diz estar satisfeito. (Sheol h7585)

Grób, niepłodne łono, ziemia niesyta wody i ogień, [który] nie mówi: Dość. (Sheol h7585)

17 Os olhos que zombam do pai ou desprezam obedecer à mãe, os corvos do riacho os arrancarão, e os filhotes de abutre os comerão.

Oko, [które] wyśmiewa ojca i gardzi posłuszeństwem matce, wydziobią kruki [nad] potokami i wyjedzą orlęta.

18 Estas três coisas me maravilham, e quatro que não entendo:

Trzy [są] rzeczy dla mnie zbyt zdumiewające, czterech nie znam:

19 O caminho da águia no céu, o caminho da serpente na rocha, o caminho do navio no meio do mar, e o caminho do homem com uma moça.

Drogi orła w powietrzu, drogi węża na skale, drogi okrętu na środku morza i drogi mężczyzny z młodą kobietą.

20 Assim é o caminho da mulher adúltera: ela come, limpa sua boca, e diz: Não fiz mal algum.

Taka [jest] droga kobiety cudzołożnej: je i obciera swoje usta, i mówi: Nie zrobiłam nic złego.

21 Por três coisas a terra se alvoroça, e por quatro que não pode suportar:

Pod trzema rzeczami drży ziemia, czterech nie może znieść:

22 Pelo servo que governa como rei; [pelo] tolo que se enche de comida;

Sługi, kiedy panuje, głupca, kiedy syci się chlebem;

23 Pela mulher odiada, quando se casa; e [pela] serva quando toma o lugar de sua senhora.

Obmierzłej [kobiety], kiedy wychodzi za mąż, [i] służącej, kiedy dziedziczy po swojej pani.

24 Estas quatro coisas são pequenas sobre a terra, porém muito sábias:

Cztery są rzeczy najmniejsze na ziemi, jednak mędrsze nad mędrców:

25 As formigas não são criaturas fortes, mas no verão preparam sua comida;

Mrówki, lud słaby, a jednak w lecie przygotowują pokarm;

26 Os roedores são um “povo” fraco, mas fazem suas casas nas rochas;

Króliki, lud słaby, a jednak budują swój dom w skale;

27 Os gafanhotos não têm rei; mas todos saem em bandos;

Szarańcze nie mają króla, a jednak wszystkie wyruszają chmarą;

28 As lagartixas podem ser pegas com as mãos, e mesmo assim estão nos palácios dos reis.

Pająk pracuje rękoma, a bywa w pałacach królewskich.

29 Estes três tem um bom andar, e quatro que se movem muito bem:

Trzy są rzeczy, które poruszają się wspaniale, cztery kroczą dostojnie:

30 O leão, forte entre os animais, que não foge de ninguém;

Lew, najsilniejszy wśród zwierząt, który przed nikim nie ustępuje;

31 O galo, o bode, e o rei com seu exército.

Chart i kozioł, i król, przeciw któremu nikt nie powstaje.

32 Se agiste como tolo, exaltando-te, e se planejaste o mal, [põe tua] mão sobre a boca;

Jeśli głupio postąpiłeś, wynosząc się, albo jeśli pomyślałeś źle, [połóż] rękę na ustach.

33 Porque [como] o forçar do leite produz manteiga, e o forçar do nariz produz sangue, [assim também] o forçar da ira produz briga.

Jak ubijanie mleka daje masło i wycieranie nosa wywołuje krew, tak kto wzbudza gniew, wszczyna kłótnię.