Provérbios 27

1 Não te orgulhes do dia de amanhã; porque não sabes o que o dia trará.

Nie chlub się dniem jutrzejszym, bo nie wiesz, co dzień przyniesie.

2 Que o estranho te louve, e não tua [própria] boca; o estrangeiro, e não teus [próprios] lábios.

Niech inny cię chwali, a nie twoje usta; ktoś obcy, a nie twoje wargi.

3 A pedra é pesada, e a areia tem [seu] peso; mas a provocação do tolo é mais pesada do que estas ambas.

Ciężki jest kamień i piasek waży, ale gniew głupca cięższy od obu.

4 O furor é cruel, e a ira impetuosa; mas quem resistirá firme perante à inveja?

Okrutny jest gniew i straszliwa zapalczywość, lecz któż się ostoi przed zazdrością?

5 Melhor é a repreensão clara do que o amor escondido.

Lepsza jest jawna nagana niż skryta miłość.

6 Fiéis são as feridas [feitas] por um amigo, mas os beijos de um inimigo são enganosos.

Rany przyjaciela [są] wierne, ale pocałunki wroga [są] zwodnicze.

7 A alma saciada rejeita o favo de mel; mas para a alma faminta, toda coisa amarga é doce.

Dusza nasycona podepcze plaster miodu, a dla głodnej duszy wszystko, co gorzkie, jest słodkie.

8 Como a ave, que vagueia de seu ninho, assim é o homem que anda vagueando de seu lugar.

Jak ptak odlatuje od swego gniazda, tak człowiek odchodzi od swego miejsca.

9 O óleo e o perfume alegram ao coração; assim é a doçura de um amigo com um conselho sincero.

Maść i kadzidło radują serce, tak słodycz przyjaciela dzięki radzie od serca.

10 Não abandones o teu amigo, nem o amigo de teu pai; nem entres na casa de teu irmão no dia de tua adversidade; melhor é o vizinho que está perto do que o irmão que está longe.

Nie opuszczaj swego przyjaciela ani przyjaciela twego ojca, a w dniu twego nieszczęścia nie wchodź do domu twego brata, bo lepszy [jest] sąsiad bliski niż brat daleki.

11 Sê sábio, meu filho, e alegra meu coração; para que eu tenha algo a responder para aquele que me desprezar.

Bądź mądrym, synu mój, rozwesel moje serce, abym mógł odpowiedzieć temu, który mi urąga.

12 O prudente vê o mal, [e] se esconde; [mas] os ingênuos passam adiante, e sofrem as consequências.

Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, a prości idą dalej i ponoszą karę.

13 Toma a roupa daquele que fica por fiador de estranho; toma penhor daquele [que fica por fiador] da estranha.

Zabierz szatę temu, kto [ręczył za] obcego, i od tego, który ręczył za cudzą kobietę, weź zastaw.

14 Aquele que bendiz ao seu amigo em alta voz durante a madrugada lhe será considerado como maldição.

Kto wczesnym rankiem błogosławi swemu przyjacielowi donośnym głosem, temu będzie to poczytane za przekleństwo.

15 A mulher briguenta é semelhante a uma goteira contínua em tempo de grande chuva;

Nieustające kapanie w dniu rzęsistego deszczu i kłótliwa żona są sobie podobne;

16 Tentar contê-la é como tentar conter o vento, ou impedir que o óleo escorra de sua mão direita.

Kto ją ukrywa, ukrywa wiatr i w prawej ręce [wonny] olejek, który sam siebie wydaje.

17 O ferro é afiado com ferro; assim também o homem afia o rosto de seu amigo.

Żelazo ostrzy się żelazem, tak człowiek zaostrza oblicze swego przyjaciela.

18 Aquele que guarda a figueira comerá de seu fruto; e o que dá atenção ao seu senhor será honrado.

Kto strzeże drzewa figowego, spożyje jego owoc; tak kto posługuje swemu panu, dozna czci.

19 Assim como a água reflete o rosto, assim também o coração reflete o ser humano.

Jak w wodzie odbija się twarz, tak w sercu człowieka – człowiek.

20 O Xeol e a perdição nunca estão saciados; assim também os olhos do homem nunca estão satisfeitos. (Sheol h7585)

Piekło i zatracenie są nienasycone, tak oczy człowieka są niesyte. (Sheol h7585)

21 [Como] o crisol é para a prata, e o forno para o ouro, assim o homem [é provado] pelos louvores que lhe dizem.

Czym dla srebra jest tygiel, a dla złota piec, tym dla człowieka pochwała.

22 Ainda que esmagues ao tolo em um pilão junto com os grãos, ainda assim sua loucura não se separaria dele.

Choćbyś zmiażdżył głupca w moździerzu tłuczkiem razem z ziarnami, nie opuści go głupota.

23 Procura conhecer a condição de tuas ovelhas; põe teu coração sobre o gado;

Doglądaj pilnie swego dobytku [i] troszcz się o [swe] stada.

24 porque o tesouro não [dura] para sempre; nem uma coroa [dura] de geração em geração.

Bo bogactwo nie [trwa] na wieki ani korona przez wszystkie pokolenia.

25 Quando a erva aparecer, e surgirem a folhagem, e se juntarem as ervas dos montes,

Trawa wyrasta, pojawia się zieleń, z gór zioła zbierają.

26 Os cordeiros serão para tuas roupas, e os bodes para o preço do campo;

Owce są na twoje szaty, a kozły [są] zapłatą za pole.

27 E o leite das cabras será o suficiente para tua alimentação, para a alimentação de tua casa, e para o sustento de tuas servas.

I dosyć mleka koziego na pokarm dla ciebie, na wyżywienie twego domu i na utrzymanie twoich służebnic.