Пәнд-несиһәтләр 22
1 Яхши нам зор байлиққа егә болуштин әвзәл; Қәдир-қиммәт алтун-күмүчтин үстүндур.
A good name is rather to be chosen than great riches, and loving favour rather than silver and gold.
2 Гадай билән бай бир зиминда яшар; Һәр иккисини яратқан Пәрвәрдигардур.
The rich and the poor meet together — the LORD is the maker of them all.
3 Зерәк киши балайиқазани алдин көрүп қачар; Саддилар алдиға берип зиян тартар.
A prudent man seeth the evil, and hideth himself; but the thoughtless pass on, and are punished.
4 Өзини төвән тутуп, Пәрвәрдигардин әйминишниң бәрикити — баяшатлиқ, иззәт-һөрмәт вә һаяттур.
The reward of humility is the fear of the LORD, even riches, and honour, and life.
5 Һейлигәрләрниң йолида тикәнләр, қапқанлар ятар; Өз йолиға һези болған киши улардин жирақ болар.
Thorns and snares are in the way of the froward; he that keepeth his soul holdeth himself far from them.
6 Балиға кичигидә мүҗәзигә қарап дурус тәрбийә бәрсәң, Чоң болғанда у шу йолдин чиқмас.
Train up a child in the way he should go, and even when he is old, he will not depart from it.
7 Байлар мискинләрни башқурур; Қәриздар қәриз егисиниң қулидур.
The rich ruleth over the poor, and the borrower is servant to the lender.
8 Наһәқлиқ уруғини чачқанниң алидиған һосули балаю-апәттур; Униң ғәзәп-һәйвиси чүшәр.
He that soweth iniquity shall reap vanity; and the rod of his wrath shall fail.
9 Сехий адәм бәрикәт тапар; Чүнки у мискинләргә өз ненидин бөлүп бәргүчидур.
He that hath a bountiful eye shall be blessed; for he giveth of his bread to the poor.
10 Һакавурни қоғливәтсәң, җедәл-маҗира бесилар; Келишмәсликләр вә шәрмәндичиликләр түгәр.
Cast out the scorner, and contention will go out; yea, strife and shame will cease.
11 Пак нийәтни қәдирләйдиған кишиниң сөзлири гөзәлдур; Шуңа падиша униң билән дост болар.
He that loveth pureness of heart, that hath grace in his lips, the king shall be his friend.
12 Пәрвәрдигарниң көзи илим-һәқиқәтни сақлар; У ипласларниң сөзлирини ечип ташлап бекар қилар.
The eyes of the LORD preserve him that hath knowledge, but He overthroweth the words of the faithless man.
13 Һорун адәм: «Ташқирида бир шир туриду, Кочиға чиқсам өлтүрүлимән!» — дәйду.
The sluggard saith: 'There is a lion without; I shall be slain in the streets.'
14 Зинахор аялниң ағзи чоңқур бир оридур; Пәрвәрдигар нарази болған киши униңға чүшүп кетәр.
The mouth of strange women is a deep pit: he that is abhorred of the LORD shall fall therein.
15 Наданлиқ сәбий балиларниң қәлбигә бағлағлиқтур; Бирақ тәрбийә тайиғи буни униңдин жирақ қилар.
Foolishness is bound up in the heart of a child; but the rod of correction shall drive it far from him.
16 Мискинләрни езиш билән бай болған, Вә байларға соғат сунидиған киши, Ахири пәқәт йоқсуллуқта қалар.
One may oppress the poor, yet will their gain increase; one may give to the rich, yet will want come.
17 Қулақ сал, саңа ақиланиләрниң сөзлирини үгитәй; Көңүл қоюп билимимни үгәнгин.
Incline thine ear, and hear the words of the wise, and apply thy heart unto my knowledge.
18 Уларни қәлбиңдә чиң тутсаң, Улар саңа шерин болар, Ләвлириңдә сәп болуп тәйяр туриду.
For it is a pleasant thing if thou keep them within thee; let them be established altogether upon thy lips.
19 Чин қәлбиң билән Пәрвәрдигарға тайинишиң үчүн, Бүгүн [бу һекмәтлик сөзләрни] башқа бирисигә әмәс, Бәлки саңа йәткүздум.
That thy trust may be in the LORD, I have made them known to thee this day, even to thee.
20 Униңдин мана оттузни яздим, Буниң ичидә несиһәтләр һәм билим бар.
Have not I written unto thee excellent things of counsels and knowledge;
21 Булар билән һәқиқәтниң сөзлириниң дәрвәқә һәқиқәт екәнлигини биләләйсән, Вә шундақ қилип сени әвәткүчиләргә һәқиқәтниң сөзлири билән җавап қайтуралайсән.
That I might make thee know the certainty of the words of truth, that thou mightest bring back words of truth to them that send thee?
22 Йоқсулдин булап алма, у кәмбәғәл турса, Аҗиз мөминләрни сорақ орнида бозәк қилма.
Rob not the weak, because he is weak, neither crush the poor in the gate;
23 Чүнки Пәрвәрдигар уларниң дәвасини көтирәр, Улардин булап алғанлардин булап алар.
For the LORD will plead their cause, and despoil of life those that despoil them.
24 Мүҗәзи иштик адәм билән дост болма, Қәһрлик адәм билән арилашма,
Make no friendship with a man that is given to anger; and with a wrathful man thou shalt not go;
25 Болмиса, униң яман йолини үгинип қелип, қилтаққа чүшисән.
Lest thou learn his ways, and get a snare to thy soul.
26 Башқиларға [кепил болуп] қол бәргүчиләрдин болма, Қәризләрни төләшкә капаләт бәргүчиләрдин болма;
Be thou not of them that strike hands, or of them that are sureties for debts;
27 Сениң қайтуралиғидәк нәрсәң болған болса, Улар орун-көрпилириңни бекардин-бекар астиңдин елип кәтмигән болатти!
If thou hast not wherewith to pay, why should he take away thy bed from under thee?
28 Ата-бовилириң пасилни бәлгүләп бәргән кона чегара ташлирини йөткимә.
Remove not the ancient landmark, which thy fathers have set.
29 Ишни әстайидил вә чаққан беҗиридиған кишини көргәнмидиң? У пәс адәмләрниң хизмитидә болмас; Падишаһларниң алдида турар.
Seest thou a man diligent in his business? he shall stand before kings; he shall not stand before mean men.
