Пәнд-несиһәтләр 14

1 Һәр бир дана аял өз аилисини ават қилар; Ахмақ аял аилисини өз қоли билән вәйран қилар.

Toda a mulher sabia edifica a sua casa: mas a tola a derriba com as suas mãos.

2 Дуруслуқ йолида маңидиған киши Пәрвәрдигардин қорқар; Қиңғир йолда маңған киши [Худани] көзгә илмас.

O que anda na sua sinceridade teme ao Senhor, mas o que se desvia de seus caminhos o despreza.

3 Ахмақниң тәкәббур ағзи өзигә таяқ болар; Ақиланиниң ләвлири өзини қоғдар.

Na bocca do tolo está a vara da soberba, mas os labios dos sabios os conservam.

4 Улақ болмиса, еғил пак-пакиз турар; Бирақ өкүзниң күчи болғандила [саңға] ашлиқ толар.

Não havendo bois, a mangedoura está limpa, mas pela força do boi ha abundancia de colheitas.

5 Ишәшлик гувачи ялған ейтмас; Сахта гувачи ялған гәпни нәпәстәк тинар.

A testemunha verdadeira não mentirá, mas a testemunha falsa se desboca em mentiras.

6 Һакавурлар даналиқ издәп тапалмас; Бирақ йорутулған адәмгә билим елиш асанға чүшәр.

O escarnecedor busca sabedoria, e nenhuma acha, mas para o prudente o conhecimento é facil.

7 Бирәвниң ағзида билим йоқлуғини билип йәткәндә, Униңдин өзүңни нери тарт.

Vae-te de diante do homem insensato, porque n'elle não divisarás os labios do conhecimento.

8 Әқил-парасәтлик кишиниң даналиғи өз йолини ойлиништидур; Ахмақларниң әқилсизлиги болса өзлириниң алдинишидур.

A sabedoria do prudente é entender o seu caminho, mas a estulticia dos tolos é engano.

9 Ахмақлар болса «итаәтсизлик қурбанлиғи»ни көзгә илмайду, Һәққанийлар арисида болса илтипат тепилар.

Os loucos zombam do peccado, mas entre os rectos ha benevolencia.

10 Көңүлдики дәрдни пәқәт өзила көтирәләр; Көңүлдики хушлуққиму башқилар шерик болалмас.

O coração conhece a sua propria amargura, e o estranho não se entremetterá na sua alegria.

11 Яманниң өйи өрүлүп чүшәр; Һәққаний адәмниң чедири гүллинип кетәр.

A casa dos impios se desfará, mas a tenda dos rectos florescerá.

12 Адәм балисиға тоғридәк көрүнидиған бир йол бар, Лекин ақивити һалакәткә баридиған йоллардур.

Ha caminho que ao homem parece direito, mas o fim d'elle são os caminhos da morte.

13 Оюн-күлкә болса қәлбтики ғәм-қайғуни япар, Хошаллиқ өтүп кәткәндә, ғәм-қайғу йәнила қалар.

Até no riso terá dôr o coração, e o fim da alegria é tristeza.

14 Тоғра йолдин бурулуп янған адәм һаман өз йолидин тояр; Яхши адәм өз ишидин қанаәтлинәр.

Dos seus caminhos se fartará o que declina no coração, mas o homem bom se fartará de si mesmo.

15 Саддилар һәммә гәпкә ишинип кетәр; Лекин пәм-парасәтлик киши һәр бир қәдәмни авайлап басар.

O simples dá credito a cada palavra, mas o prudente attenta para os seus passos.

16 Дана адәм еһтиятчан болуп аваричиликтин нери кетәр; Ахмақ һакавурлуқ қилип, өзигә ишинип алдиға маңар.

O sabio teme, e desvia-se do mal, mas o tolo se encoleriza, e dá-se por seguro.

17 Териккәк ахмақлиқ қилар; Нәйрәңваз адәм нәпрәткә учрар.

O que presto se indigna, fará doidices, e o homem de más imaginações será aborrecido.

18 Саддилар ахмақлиққа варислиқ қилар; Пәм-парасәтликләр билимни өз таҗи қилар.

Os simplices herdarão a estulticia, mas os prudentes se coroarão de conhecimento.

19 Яманлар яхшиларниң алдида егиләр; Қәбиһләр һәққанийниң дәрвазилири алдида [баш урар].

Os máus se inclinaram diante dos bons, e os impios diante das portas do justo.

20 Намрат киши һәтта өз йеқиниғиму яман көрүнәр. Байниң дости болса көптур.

O pobre é aborrecido até do companheiro, porém os amigos dos ricos são muitos.

21 Йеқинини пәс көргән гунакардур; Лекин мискинләргә рәһим қилған бәрикәт тапар.

O que despreza ao seu companheiro pecca, mas o que se compadece dos humildes é bemaventurado.

22 Яманлиқ ойлиғанлар йолдин адашқанлардин әмәсму? Бирақ яхшилиқ ойлиғанлар рәһим-шәпқәт, һәқиқәт-садиқлиққа муйәссәр болар.

Porventura não erram os que obram o mal? mas beneficencia e fidelidade serão para os que obram o bem.

23 Һәммә меһнәттин пайда чиқар; Бирақ қуруқ параңлар адәмни муһтаҗлиқта қалдурар.

Em todo o trabalho proveito ha, mas a palavra dos labios só encaminha á pobreza.

24 Ақиланиләр үчүн байлиқлар бир таҗдур; Ахмақларниң наданлиғидин пәқәт йәнә шу наданлиқла чиқар.

A corôa dos sabios é a sua riqueza, a estulticia dos tolos é só estulticia.

25 Һәққаний гувалиқ бәргүчи кишиләрниң һаятини қутқузар; Ялған-явидақ сөзләйдиған [гувачи] ялған гәпни нәпәстәк тинар.

A testemunha verdadeira livra as almas, mas o que se desboca em mentiras é enganador.

26 Пәрвәрдигардин қорқидиғанниң күчлүк йөләнчүки бар, Униң балилириму һимайигә егә болар.

No temor do Senhor ha firme confiança, e elle será um refugio para seus filhos.

27 Пәрвәрдигардин қорқуш һаятниң булиқидур; У кишини әҗәллик қапқанлардин қутқузар.

O temor do Senhor é uma fonte de vida, para se desviarem dos laços da morte.

28 Падишаһниң шан-шәриви пухрасиниң көплигидиндур; Пухрасиниң кәмлиги әмирниң һалакитидур.

Na multidão do povo está a magnificencia do rei, mas na falta do povo a perturbação do principe.

29 Еғир-бесиқ киши интайин ақил кишидур; Чечилғақ ахмақлиқни улуқлар.

O longanimo é grande em entendimento, mas o que é de espirito impaciente assignala a sua loucura.

30 Хатирҗәм көңүл тәнниң сақлиғидур; Һәсрәт чекиш болса сүйәкләрни чиритар.

O coração com saude é a vida da carne, mas a inveja é a podridão dos ossos.

31 Мискинни бозәк қилғучи — Пәрвәрдигарға һақарәт қилғучидур; Һаҗәтмәнләргә шапаәт қилиш Уни һөрмәтлигәнликтур.

O que opprime ao pobre insulta áquelle que o creou, mas o que se compadece do necessitado o honra.

32 Яман өз яманлиғи ичидә жиқитилар; Һәққаний адәм һәтта сәкратта ятқандиму хатирҗәм болар.

Pela sua malicia será lançado fóra o impio, mas o justo até na sua morte tem confiança.

33 Йорутулған кишиниң көңлидә даналиқ ятар; Бирақ ахмақниң көңлидикиси ашкарә болмай қалмас.

No coração do prudente repousa a sabedoria, mas o que ha no interior dos tolos se conhece.

34 Һәққанийәт һәр қайси әлни жуқури көтирәр; Гуна һәр қандақ милләтни номусқа қалдурар.

A justiça exalta ao povo, mas o peccado é o opprobrio das nações.

35 Падишаһниң илтипати әқиллиқ хизмәткарниң бешиға чүшәр; Бирақ униң ғәзиви номуста қалдурғучи уятсиз хизмәткариниң бешиға чүшәр.

O Rei tem seu contentamento no servo prudente, mas sobre o que envergonha cairá o seu furor.