Süleyman'In Özdeyişleri 23
1 Bir önderle yemeğe oturduğunda Önüne konulana dikkat et.
Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
2 İştahına yenilecek olursan, Daya bıçağı kendi boğazına.
I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
3 Onun lezzetli yemeklerini çekmesin canın, Böyle yemeğin ardında hile olabilir.
Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
4 Zengin olmak için didinip durma, Çıkar bunu aklından.
Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
5 Servet göz açıp kapayana dek yok olur, Kanatlanıp kartal gibi göklere uçar.
Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
6 Cimrinin verdiği yemeği yeme, Lezzetli yemeklerini çekmesin canın.
Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
7 Çünkü yediğin her şeyin hesabını tutar, “Ye, iç” der sana, Ama yüreği senden yana değildir.
Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
8 Yediğin azıcık yemeği kusarsın, Söylediğin güzel sözler de boşa gider.
Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
9 Akılsıza öğüt vermeye kalkma, Çünkü senin sözlerindeki sağduyuyu küçümser.
Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
10 Eski sınır taşlarının yerini değiştirme, Öksüzlerin toprağına el sürme.
Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
11 Çünkü onların Velisi güçlüdür Ve onların davasını sana karşı O yürütür.
Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
12 Uyarıları zihnine işle, Bilgi dolu sözlere kulak ver.
Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
13 Çocuğunu terbiye etmekten geri kalma, Onu değnekle dövsen de ölmez.
Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol h7585)
15 Oğlum, bilge yürekli olursan, Benim yüreğim de sevinir.
Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
16 Dudakların doğru konuştuğunda Gönlüm de coşar.
I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
17 Günahkârlara imrenmektense, Sürekli RAB korkusunda yaşa.
Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
18 Böylece bir geleceğin olur Ve umudun boşa çıkmaz.
Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
19 Oğlum, dinle ve bilge ol, Yüreğini doğru yolda tut.
Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
20 Aşırı şarap içenlerle, Ete düşkün oburlarla arkadaşlık etme.
Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
21 Çünkü ayyaş ve obur kişi yoksullaşır, Uyuşukluk da insana paçavra giydirir.
Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
22 Sana yaşam veren babanın sözlerine kulak ver, Yaşlandığı zaman anneni hor görme.
Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
23 Gerçeği satın al ve satma; Bilgeliği, terbiyeyi, aklı da.
Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
24 Doğru kişinin babası coştukça coşar, Bilgece davranan oğulun babası sevinir.
Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
25 Annenle baban seninle coşsun, Seni doğuran sevinsin.
Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
26 Oğlum, beni yürekten dinle, Gözünü gittiğim yoldan ayırma.
Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
27 Çünkü fahişe derin bir çukur, Ahlaksız kadın dar bir kuyudur.
Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
28 Evet, soyguncu gibi pusuda bekler Ve birçok erkeği yoldan çıkarır.
Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
29 Ah çeken kim? Vah çeken kim? Kimdir çekişip duran? Yakınan kim? Boş yere yaralanan kim? Gözleri kanlı olan kim?
U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
30 İçmeye oturup kalkamayanlar, Karışık şarapları denemeye gidenlerdir.
Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
31 Şarabın kızıl rengine, Kadehte ışımasına, Boğazdan aşağı süzülüvermesine bakma.
Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
32 Sonunda yılan gibi ısırır, Engerek gibi sokar.
Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
33 Gözlerin garip şeyler görür, Aklından ahlaksızlıklar geçer.
Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
34 Kendini kâh denizin ortasında, Kâh gemi direğinin tepesinde yatıyor sanırsın.
I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
35 “Dövdüler beni ama incinmedim, Vurdular ama farketmedim” dersin, “Yeniden içmek için ne zaman ayılacağım?”
[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
