Proverbios 1
1 Los proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:
Исраил падишаси Давутниң оғли Сулайманниң пәнд-несиһәтлири: —
2 Para entender sabiduría y castigo: para entender las razones prudentes:
Бу пәнд-несиһәтләр саңа әқил-парасәт, әдәп-әхлақни үгитип, сени ибрәтлик сөзләрни чүшинидиған қилиду;
3 Para recibir el castigo de prudencia, justicia, y juicio, y equidad:
саңа даналиқ, һәққанийлиқ, пәм-парасәт вә дуруслуқниң йолйоруқ-тәрбийисини қобул қилдуриду.
4 Para dar a los simples astucia, y a los mozos inteligencia y consejo.
Бу [пәнд-несиһәтләр] наданларни зерәк қилип, яшларни билимлик вә сәзгүр қилиду;
5 Oirá el sabio y aumentará la doctrina; y el entendido adquirirá consejo.
буларға қулақ селиши билән даналар билимини ашуриду, йорутулған кишиләр техиму дана мәслиһәткә еришиду,
6 Para entender parábola y declaración, palabras de sabios, y sus dichos oscuros.
шундақла пәнд-несиһәтләр һәм тәмсилләрниң мәнасини, данишмәнләрниң һекмәтлири һәм тилсим сөзлирини чүшинидиған қилиниду.
7 El principio de la sabiduría es el temor de Jehová: los insensatos despreciaron la sabiduría y la instrucción.
Пәрвәрдигардин қорқуш билимниң башлинишидур; Ахмақлар даналиқни вә тәрбийини көзгә илмайду.
8 Oye, hijo mío, el castigo de tu padre, y no deseches la ley de tu madre:
И оғлум, атаңниң тәрбийисигә қулақ сал, анаңниң сөз-несиһәтидин айрилма;
9 Porque aumento de gracia serán a tu cabeza, y collares a tu cuello.
чүнки улар сениң бешиңға тақалған гүл чәмбирәк, бойнуңға есилған марҗан болиду.
10 Hijo mío, si los pecadores te quisieren engañar, no consientas.
И оғлум, яманлар сени аздурса, уларға әгәшмигин.
11 Si dijeren: Ven con nosotros, espiemos a la sangre: asechemos al inocente sin razón:
Әгәр улар: — Жүр, қапқан қуруп адәм өлтүрәйли; Йошурунивелип, бирәр бегуна кәлгәндә урайли!
Тәһтисарадәк уларни жутуветәйли, Сақ болсиму, һаңға чүшкәнләрдәк уларни жиқитайли; (Sheol h7585)
13 Hallaremos riquezas de todas suertes: henchiremos nuestras casas de despojos:
Улардин хилму-хил қиммәтлик мал-дунияға егә болуп, Өйлиримизни олҗа билән толдуримиз.
14 Echa tu suerte entre nosotros: tengamos todos una bolsa:
Биз билән шерик бол, Һәмянимиз бир болсун, десә, —
15 Hijo mío, no andes en camino con ellos: aparta tu pie de sus veredas:
И оғлум, уларға йолдаш болма, Өзүңни уларниң изидин нери қил!
16 Porque sus pies correrán al mal; e irán presurosos a derramar sangre.
Чүнки уларниң путлири рәзилликкә жүгүриду, Қолини қан қилиш үчүн алдирайду.
17 Porque en vano se tenderá la red delante de los ojos de toda ave.
Һәр қандақ учарқанат туюп қалғанда қапқан қоюш бекар аваричиликтур;
18 Mas ellos a su sangre espían, y a sus almas asechan.
Лекин булар дәл өз қенини төкүш үчүн сақлайду; Өз җанлириға замин болушни күтиду.
19 Tales son las sendas de todo codicioso de codicia, la cual prenderá el alma de sus poseedores.
Нәпси йоғинап кәткән һәр бир адәмниң йоллириниң ақивити мана шундақ; [Һарам мал-дуния] өз егилириниң җенини алиду.
20 La sabiduría clama de fuera: en las plazas da su voz:
[Бүйүк] даналиқ кочида очуқ-ашкарә хитап қилмақта, Чоң мәйданларда садасини аңлатмақта.
21 En las encrucijadas de los murmullos de gente clama: en las entradas de las puertas de la ciudad dice sus razones:
Коча доқмушлирида адәмләрни чақирмақта, Шәһәр дәрвазилирида сөзлирини җакалимақта: —
22 ¿Hasta cuándo, o! simples, amaréis la simpleza, y los burladores desearán el burlar, y los insensatos aborrecerán la ciencia?
И саддилар, қачанғичә мошундақ наданлиққа берилисиләр? Мәсқирә қилғучилар қачанғичә мәсқириликтин һозур алсун? Ахмақлар қачанғичә билимдин нәпрәтләнсун?!
23 Volvéos a mi reprensión: he aquí que yo os derramaré mi espíritu, y os haré saber mis palabras.
Тәнбиһлиримгә қулақ селип маңған йолуңлардин янған болсаңлар еди! Роһумни силәргә төкүп берәттим, Сөзлиримни силәргә билдүргән болаттим.
24 Por cuanto llamé, y no quisisteis: extendí mi mano, y no hubo quien escuchase:
Лекин чақирсам, аңлимидиңлар; Қолумни узартсам, һеч қайсиңлар қаримидиңлар.
25 Y desechasteis todo consejo mío, y no quisisteis mi reprensión:
Несиһәтлиримниң һәммисигә пәрва қилмидиңлар, Тәнбиһимни аңлашни қилчә халимидиңлар.
26 También yo me reiré en vuestra calamidad; y me burlaré cuando os viniere lo que teméis.
Шуңа, бешиңларға балаю-қаза кәлгәндә күлимән, Вәһимә силәргә йетиши билән мәсқирә қилимән.
27 Cuando viniere, como una destrucción, lo que teméis; y vuestra calamidad viniere como un torbellino: cuando viniere sobre vosotros tribulación y angustia:
Һалакәт елип кәлгән вәһимә үстүңләргә чүшкәндә, Вәйранчилиқ силәргә қуюнтаздәк кәлгәндә, Силәр еғир қайғуға вә азапқа муптила болғиниңларда —
28 Entonces me llamarán, y no responderé: buscarme han de mañana, y no me hallarán:
У чағда мошу кишиләр мәндин өтүнүп чақириду, Мән пәрва қилмаймән, Мени тәлмүрүп издисиму, тапалмайду.
29 Por cuanto aborrecieron la sabiduría; y no escogieron el temor de Jehová:
Улар билимгә нәпрәтләнгинидин, Пәрвәрдигардин әйминишни таллимиғинидин,
30 Ni quisieron mi consejo; y menospreciaron toda reprensión mía.
Мениң нәсиһитимни қилчә қобул қилғуси йоқлуғидин, Тәнбиһимгиму пәрва қилмиғиниңлардин,
31 Comerán pues del fruto de su camino; y de sus consejos se hartarán.
Улар өз бешини йәйду, Өз қәстлиридин толуқ азап тартиду;
32 Porque el reposo de los ignorantes los matará; y la prosperidad de los insensatos los echará a perder.
Чүнки саддиларниң йолдин чиқиши өз җениға замин болиду; Ахмақлар раһәтлик турмушидин өзлирини һалак қилиду.
33 Mas el que me oyere, habitará confiadamente; y vivirá reposado de temor de mal.
Лекин маңа қулақ салғанлар аман-есән яшайду, Балаю-қазалардин, ғәм-әндишләрдин халий болуп, хатирҗәм туриду.
