Proverbios 29

1 El hombre que al ser reprendido es indómito, Será quebrantado de repente, Y no habrá para él medicina.

Człowiek, który czyni twardym [swój] kark mimo częstych nagan, zostanie nagle zniszczony i pozbawiony ratunku.

2 Cuando aumentan los justos, el pueblo se regocija. Cuando gobierna el impío, el pueblo gime.

Gdy sprawiedliwi są u władzy, lud się weseli, a gdy panują niegodziwi, lud wzdycha.

3 El que ama la sabiduría, alegra a su padre, Pero el que se junta con prostitutas, destruye su riqueza.

Kto miłuje mądrość, raduje swego ojca, a kto zadaje się z nierządnicami, trwoni majątek.

4 Un rey justo estabiliza el país, Pero el que lo carga de impuestos lo destruye.

Król utwierdza ziemię sądem, ale kto przyjmuje dary, burzy ją.

5 El hombre que lisonjea a su prójimo Tiende una red a sus pasos.

Człowiek, który pochlebia swemu bliźniemu, rozciąga sieć przed jego nogami.

6 En la transgresión del hombre perverso hay trampa, Pero el justo cantará y se alegrará.

Grzech złego człowieka jest jego sidłem, ale sprawiedliwy śpiewa i weseli się.

7 Preocupa al justo la causa de los pobres, Y el perverso no entiende esa preocupación.

Sprawiedliwy zważa na sprawę ubogich, [a] niegodziwemu nie zależy na jej poznawaniu.

8 Los burladores agitan la ciudad, Pero los sabios aplacan la ira.

Szydercy prowadzą miasto w sidła, ale mądrzy odwracają gniew.

9 Si un sabio contiende con un necio, Aunque se enoje éste o se ría, no tendrá reposo.

Jeśli mądry człowiek spiera się z głupim, czy się gniewa, czy się śmieje, nie [ma] pokoju.

10 Los hombres sanguinarios aborrecen al íntegro, Pero los rectos se preocupan por su vida.

Krwiożercy nienawidzą prawego, ale sprawiedliwi szukają jego duszy.

11 El necio da rienda suelta a su ira, Pero el sabio la reprime.

Głupi ujawnia cały swój umysł, a mądry zachowuje go na później.

12 Si el gobernante atiende a palabras mentirosas, Todos sus ministros serán perversos.

Jeśli władca słucha kłamstw, to wszyscy jego słudzy są niegodziwi.

13 El pobre y el opresor tienen esto en común: A ambos Yavé les iluminó los ojos.

Ubogi i zdzierca spotykają się, a PAN obu oświeca oczy.

14 Si el rey juzga a los pobres con verdad, Su trono será establecido para siempre.

Tron króla, który sądzi ubogich według prawdy, będzie umocniony na wieki.

15 La vara y la reprensión dan sabiduría, Pero el muchacho consentido avergonzará a su madre.

Rózga i upomnienia dają mądrość, a samowolne dziecko przynosi wstyd swojej matce.

16 Cuando los perversos se multiplican, aumenta la transgresión, Pero los justos presenciarán la caída de ellos.

Gdy niegodziwi się mnożą, to mnoży się i przestępstwo, lecz sprawiedliwi ujrzą ich upadek.

17 Corrige a tu hijo y te dará descanso, Y dará satisfacciones a tu alma.

Karć swego syna, a da ci odpocząć i przyniesie rozkosz twojej duszy.

18 Donde no hay visión profética, el pueblo se desenfrena. Pero, ¡inmensamente feliz es el que guarda la Ley!

Gdy nie ma proroctwa, lud ginie, a kto przestrzega prawa, jest błogosławiony.

19 El esclavo no se corrige solo con palabras, Porque entiende, pero no hace caso.

Sługi nie poprawi się słowami, bo choć rozumie, jednak nie odpowiada.

20 ¿Has visto a un hombre precipitado en sus palabras? Más esperanza hay del necio que de él.

Widzisz człowieka, który jest pochopny w swoich słowach? Więcej nadziei dla głupca niż dla niego.

21 El que mima a un esclavo desde la niñez, Al final lo tendrá como un hijo.

Kto czule wychowuje sługę od młodości, na ostatek będzie go miał za syna.

22 El hombre iracundo levanta contiendas, Y el furioso comete muchas transgresiones.

Człowiek gniewliwy wszczyna spór, a człowiek porywczy mnoży grzechy.

23 La soberbia del hombre lo abate, Pero el de espíritu humilde recibirá honra.

Pycha człowieka poniża go, ale pokorny w duchu dostąpi chwały.

24 El cómplice del ladrón aborrece su propia vida, Oye la maldición, pero no lo denuncia.

Wspólnik złodzieja nienawidzi swojej duszy; słyszy przekleństwa, a nie wydaje [go].

25 El temor al hombre coloca una trampa, Pero el que confía en Yavé estará seguro.

Strach przed człowiekiem zastawia sidła, ale kto ufa PANU, będzie bezpieczny.

26 Muchos buscan el favor del gobernante, Pero la sentencia para el hombre viene de Yavé.

Wielu zabiega o względy władcy, ale sąd każdego człowieka pochodzi od PANA.

27 El hombre inicuo es aborrecido por los justos, Y el de camino recto es aborrecido por los perversos.

Bezbożny budzi odrazę w sprawiedliwych, a kto postępuje uczciwie, budzi odrazę w niegodziwych.