Proverbios 28

1 Huye el impío sin que nadie lo persiga, Pero como león está confiado el justo.

Niegodziwi uciekają, choć nikt ich nie goni, ale sprawiedliwi są dzielni jak lew.

2 Por la rebelión de la tierra sus jefes son muchos, Pero por el hombre entendido y sabio permanece estable.

Z powodu grzechu ziemi wielu [jest] jej władców, ale dzięki człowiekowi roztropnemu i rozumnemu będzie trwała.

3 El hombre pobre que explota a los indigentes Es como lluvia torrencial que no deja pan.

Ubogi człowiek, który gnębi biednych, [jest jak] gwałtowny deszcz, po którym nie ma chleba.

4 Los que abandonan la Ley alaban al impío. Los que la guardan contienden con ellos.

Ci, którzy odstępują od prawa, chwalą niegodziwych, lecz ci, którzy przestrzegają prawa, zwalczają ich.

5 Los perversos no entienden la justicia, Pero el que busca a Yavé lo entiende todo.

Źli ludzie nie rozumieją sądu, ale ci, którzy szukają PANA, rozumieją wszystko.

6 Mejor es el pobre que anda en su integridad, Que rico de caminos torcidos.

Lepszy jest ubogi, który postępuje uczciwie, niż człowiek przewrotny w [swych] drogach, chociaż jest bogaty.

7 El que observa la Ley es hijo inteligente, El que se reúne con glotones avergüenza a su padre.

Kto przestrzega prawa, jest rozumnym synem, a towarzysz rozwiązłych hańbi swego ojca.

8 El que aumenta su fortuna con interés y usura Acumula para el que se compadece de los pobres.

Kto pomnaża swój majątek lichwą i odsetkami, zbiera go dla tego, kto zlituje się nad ubogimi.

9 Al que aparta su oído para no oír la Ley, Aun su oración es una repugnancia.

Kto odwraca swe ucho, aby nie słyszeć prawa, nawet jego modlitwa budzi odrazę.

10 El que extravía al recto por el mal camino Caerá en su propia fosa, Pero los íntegros heredarán el bien.

Kto sprowadza prawych na złą drogę, sam wpadnie we własny dół, ale nienaganni odziedziczą dobro.

11 El hombre rico es sabio en su propia opinión, Pero el entendido pobre lo escudriña.

Bogacz jest mądry w swoich oczach, ale rozumny biedak go bada.

12 Cuando triunfa el justo hay gran esplendor, Cuando se yerguen los impíos, los hombres se esconden.

Gdy sprawiedliwi się radują, jest wielka chwała, a gdy niegodziwi powstają, człowiek się kryje.

13 El que encubre sus pecados no prosperará, Pero el que los confiesa y se aparta alcanzará misericordia.

Kto ukrywa swe grzechy, nie będzie miał szczęścia, ale kto [je] wyznaje i porzuca, dostąpi miłosierdzia.

14 ¡Inmensamente feliz es el hombre que teme siempre! Pero el que endurece su corazón caerá en la desgracia.

Błogosławiony człowiek, który się zawsze boi, ale kto zatwardza swoje serce, wpada w nieszczęście.

15 León rugiente y oso hambriento, Es el gobernante impío sobre un pueblo pobre.

Jak lew ryczący i zgłodniały niedźwiedź, tak niegodziwy władca panujący nad ubogim ludem.

16 El gobernante falto de entendimiento aumenta la extorsión, Pero el que aborrece la avaricia alargará sus días.

Władca bezrozumny jest wielkim ciemięzcą, [a] kto nienawidzi chciwości, przedłuży swoje dni.

17 El hombre culpable de homicidio hacia la fosa huye. ¡Nadie lo detenga!

Człowiek, który przeleje krew ludzką, ucieknie aż do dołu; [niech] nikt go nie zatrzymuje.

18 El que anda en integridad será librado, Pero el que oscila entre dos caminos caerá de repente.

Kto postępuje uczciwie, będzie wybawiony, a przewrotny na [swoich] drogach nagle upadnie.

19 El que labra su tierra se saciará de pan, Pero el que persigue vanidades se hartará de pobreza.

Kto uprawia swoją ziemię, nasyci się chlebem, a kto naśladuje próżniaków, nasyci się nędzą.

20 El hombre leal tendrá muchas bendiciones, Pero el que se apresura a enriquecerse no quedará impune.

Wierny człowiek będzie opływał w błogosławieństwa, a kto chce się szybko wzbogacić, nie będzie bez winy.

21 Hacer acepción de personas no es bueno, Pero, ¡hasta por un bocado de pan puede transgredir un hombre!

Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę, bo dla kęsa chleba niejeden popełni przestępstwo.

22 El hombre de mirada desleal se afana por enriquecer, Y no sabe que lo alcanzará la miseria.

Kto chce szybko się wzbogacić, ma złe oko, a nie wie, że przyjdzie na niego bieda.

23 El que reprende al hombre hallará mayor gracia Que el de boca lisonjera.

Kto strofuje człowieka, znajdzie potem [więcej] przychylności niż ten, który pochlebia językiem.

24 El que roba a padre o madre y dice que no es pecado, Es compañero del destructor.

Kto kradnie ojcu lub matce i mówi: To nie grzech, jest towarzyszem zbójcy.

25 El arrogante suscita contiendas, Pero el que confía en Yavé prosperará.

Człowiek wyniosły wszczyna spór, ale kto pokłada ufność w PANU, będzie nasycony.

26 El que confía en su propio corazón es un necio, Pero el que anda en sabiduría será librado.

Kto ufa własnemu sercu, jest głupi, a kto mądrze postępuje, będzie ocalony.

27 El que da al pobre no tendrá necesidad, Pero el que aparta de él sus ojos tendrá muchas maldiciones.

Kto daje ubogiemu, nie zazna braku, a [na tego], kto odwraca swe oczy [od niego], spadnie wiele przekleństw.

28 Cuando se levantan los perversos, los hombres se esconden, Pero cuando perecen, aumentan los justos.

Gdy niegodziwi powstają, ludzie się kryją, ale gdy giną, sprawiedliwi się mnożą.