< Yohanis 12 >

1 Feꞌe hela fai nee dei fo fai Paska, ma Yesus se rema sia kambo Betania. Lasarus se leo sia naa. Lasarus naa, naeni atahori mana mateꞌ fo Yesus tao nasodꞌa baliꞌ a.
Seis dias antes do [início ]do festival da Páscoa, Jesus chegou [conosco ]à [cidadezinha de ]Betânia. Foi ali onde morava Lázaro, o homem que [anteriormente ]Jesus tinha feito voltar a viver, após a morte dele.
2 Basa ma ara dode-nasu de Yesus se ra tetembaꞌ ro se. Marta mana lole-lau mei a. Lasarus endoꞌ naꞌabꞌue no Yesus sia mei a.
Eles prepararam ali um jantar em homenagem a Jesus. Marta servia a comida, e [seu irmão ]Lázaro se encontrava entre os convidados que jantavam com ele.
3 Boe ma Maria haꞌi nala mina maꞌameniꞌ mafelit boto esa. De naꞌandandaliꞌ neu Yesus ein. Boe ma ana ose Yesus ein nendiꞌ langga fulun. De maꞌafo meni ndule ume a rala.
Então Maria pegou um frasco de perfume de nardo, que era muito caro, e derramou o perfume nos pés de Jesus [para honrá-lo. ]Depois, ela enxugou os pés dele com os cabelos. A casa inteira se enchia do [delicioso ]aroma do perfume.
4 Te Yesus ana mana tunggan esa, naran Yudas Iskariot, dei fo mana seo hendi Yesus a, olaꞌ nae,
Mas um dos discípulos de Jesus se opôs ao gesto dela. Foi Judas Iscariotes/[da cidadezinha ]de Cariote. Foi ele que, dias depois, possibilitou que os inimigos de Jesus o prendessem.
5 “Woi! Taꞌo bee de ana nda seo mina maꞌameniꞌ ia sa? Huu felin baꞌu onaꞌ atahori sa nggadꞌin too esa. Malole lenaꞌ seo e, fo doin fee neu atahori mana tudꞌa-loloeꞌ ra!”
Ele disse, “Esse perfume devia ter sido/Por que esse perfume não foi [RHQ] vendido e [o dinheiro da venda ]doado {Deveríamos ter vendido/Por que não vendemos [RHQ] esse perfume e doamos [o valor dele]} aos pobres!? Poderíamos ter lucrado por ele o equivalente do ordenado de 300 dias”!
6 Tao-tao te, Yudas olaꞌ naꞌo naa, nda huu eni sue atahori mana tudꞌa-loloeꞌ ra sa. Te, huu eni, naꞌo. Ana dadꞌi Yesus se mana toꞌu doin, te ana akaꞌ loi doiꞌ sia mamana mbedaꞌ doiꞌ a.
Ele falou assim, não porque se importasse com os pobres, mas porque era ladrão. Ele costumava guardar a bolsa [de dinheiro contribuído pelas pessoas para ajudar Jesus e nós seus discípulos, ]e tirava regularmente uma parte do dinheiro depositado nela {que [as pessoas]}depositavam nela.
7 Te Yesus nataa nae, “Hela inaꞌ a tao taꞌo naa. Huu ana mbedaꞌ mina maꞌameniꞌ ia, fo sadia memaꞌ fee Au ao-sisi ngga fo raꞌoi Au.
Então Jesus disse “Não a incomodem! Ela [comprou ]esse perfume para guardá-lo até o dia de me enterrarem [após minha morte].
8 Atahori mana tudꞌa-loloeꞌ ra sia ro hei rakandooꞌ a sia taladꞌa mara. Te Au nda hambu o nggi ukundoo sa.”
Haverá sempre pobres entre vocês, [portanto vocês poderão ajudá-los quando quiserem. ]Mas eu não vou estar para sempre/por mais tempo com vocês, [portanto foi bom ela ter demonstrado agora mesmo o quanto me estimava”.]
9 Atahori Yahudi hetar bubꞌuluꞌ rae, Yesus sia kambo Betania. De ara rema rae rita E. Ara o rema rae rita Lasarus boe. Huu ara rena oi, Yesus tao nasodꞌa baliꞌ Lasarus mia mamaten ena.
Uma grande multidão de judeus ouviu dizer que Jesus estava ali [em Betânia. ]Muitos deles chegaram, não somente [para ver ]Jesus, mas também para ver Lázaro, o homem que Ele tinha ressuscitado após a morte dele.
10 Te malangga agama ra malangga nara ola-olaꞌ sangga dalaꞌ rae tao risa Lasarus boe.
Por isso os principais sacerdotes resolveram matar Lázaro [também, ]
11 Huu atahori Yahudi hetar rena soꞌal Lasarus dudꞌuin, de ara ramahere Yesus. Ara nda nau rena atahori Yahudi ra malangga nara sa ena.
pois muitos dos judeus [os desertavam e ]se filiavam a Jesus, acreditando nele por causa do [que tinha acontecido a ]Lázaro/[fato de Jesus ter feito ]Lázaro [voltar a viver novamente.]
12 Mbilaꞌ neu ma, atahori hetar mana rema tungga fefeta Paska sia kota Yerusalem, rena rala rae, Yesus nae nema sia naa boe.
No dia seguinte a grande multidão de pessoas que tinham vindo [a Jerusalém ]para o festival ouviu dizer que Jesus estava se aproximando de Jerusalém.
13 De ara reu beta palma rooꞌ fo simbo rendiꞌ neu Yesus neneman, onaꞌ Eni atahori monaen. Boe ma ara nggasi randaa rae, “Hosana! Hai koa-kio Lamatualain! Huu Lamatualain natudꞌu rala malolen neu Israꞌel ra Manen, mana nema nendi Lamatualain naran!”
Eles [cortaram ]ramos de algumas palmeiras e os carregavam para fora [da cidade para agitar no ar ao ]se encontrarem com Ele. Eles gritavam, “Viva/Louvado seja [Deus]! Que seja bendito {Que [Deus ]abençoe aquele } que vem com a autoridade de Deus [MTY]! Bendito seja {Que [Deus ]abençoe} o rei de Israel!
14 Boe ma Yesus hambu banda keledei tenaꞌ esa, de Ana sae neu ata. Naa onaꞌ nenesuraꞌ sia Lamatualain Susura Meumaren nae,
Ao [chegar ]Jesus [perto de Jerusalém, ]conseguiu um jumentinho e montou nele, [entrando na cidade assim sentado]. Ao fazer isso, [ele cumpriu ]aquilo que tinha sido escrito {que [um profeta ]tinha escrito} [nas Escrituras, ]
15 “Hei atahori kota Yerusalem, afiꞌ mimitau, o! Hei atahori kota ‘Sion’ ia, mete sia naa dei! Huu hei Manem nema ena! Ana nema sae keledei tenaꞌ esa.”
Vocês habitantes de Jerusalém, Não tenham medo! Olhem! Seu rei está chegando! Ele vem montado num jumentinho!
16 Leleꞌ naa, Yesus ana mana tungga nara nda rahine dalaꞌ ia ra sosoan sa. Te dei fo, leleꞌ Ana nasodꞌa baliꞌ mia mamaten, ma Lamatualain soꞌu nanaru E, dei de ara rasanedꞌa dala-dalaꞌ fo Lamatualain Susura Meumaren suraꞌ soꞌal Eni. Ara o rasanedꞌa atahori ia ra tatao nara mbali E boe.
Inicialmente, nós discípulos não entendemos essas coisas. Porém, após Jesus voltar ao céu, nós nos demos conta de que essas coisas tinham sido escritas {que [um profeta ]tinha escrito essas coisas} sobre Ele, e que, fazendo-lhe tais coisas, [eles tinham cumprido aquilo que o profeta tinha vaticinado.]
17 Leleꞌ Yesus tao nasodꞌa baliꞌ Lasarus mia mamaten, ma noꞌe nala e dea nema mia rates a, hambu atahori hetar raꞌabꞌue ro Yesus. Dadꞌi ia na, ara dui-bꞌengga leli soꞌal saa fo dalahulun ara mete ritaꞌ a.
A multidão que o acompanhava continuava relatando às demais pessoas como Ele tinha chamado Lázaro para sair do túmulo, e como Lázaro tinha voltado à vida após morrer.
18 Naa de atahori hetar rema soru Yesus deka-deka no Yerusalem, huu ara rena rae, Ana tao manadadꞌi-manaseliꞌ ra ena.
Por isso muitas pessoas, ao ouvir os relatórios desse milagre, foram ter com Ele.
19 De atahori Farisi ra ola-olaꞌ rae, “Cii! Mita dei! Basa atahori sia raefafoꞌ ia sebꞌo-mue fo rae tungga E! Dei fo neu mateꞌen, hita mana susa! Mete ma taꞌo naa, na, hita tae tao taꞌo bee fai?”
Portanto os fariseus se diziam, “Obviamente não estamos tendo nenhum êxito na nossa tentativa de [impedi-lo! Parece que ][HYP] todos [MTY] estão se tornando discípulos dele”!
20 Hambu atahori Yunani hira o rema sia kota Yerusalem ramaloloꞌ ro atahori laen ra, fo rae tungga fefeta Paska sia naa. Ara rae beꞌutee neu Lamatualain sia naa boe.
Entre aqueles que subiram [a Jerusalém ]para adorar [a Deus ]durante o festival havia alguns gregos.
21 Boe ma ara rema randaa ro Filipus, mana nema mia kambo Betsaida sia profinsi Galilea. Ara roꞌe rae, “Aꞌa! Hai mae mindaa mo Yesus.”
Eles foram ter com Filipe, que era da [cidadezinha de ]Betsaida na [província da ]Galileia. Desejavam que Ele fizesse algo para eles. Disseram, “Senhor, desejamos falar com Jesus”.
22 Basa de Filipus neu nafadꞌe Anderias. Boe ma ruꞌa se reu olaꞌ ro Yesus.
Por isso Filipe foi avisar o André, e ambos foram avisar Jesus.
23 De Yesus nafadꞌe ruꞌa se nae, “Au fai ngga nema ena. Dadꞌi Au musi mate dei, dei fo Lamatualain soꞌu nananaru Au. Naa tebꞌeꞌ! Ata taꞌasasamaꞌ no fini esa. Mete ma hita sela are fini dekeꞌ esa, na, ana musi noe sia rae rala, dei fo ana mori, fo nabuna-naboa hetar. Huu mete ma nda taꞌo naa sa, eni dadꞌiꞌ a are dekeꞌ esa taꞌo a naa ena.
Então, [para lhes mostrar que Ele deveria morrer para dar vida eterna aos não judeus, como aqueles gregos, ]Jesus lhes respondeu, “Chegou a hora de eu, que vim do céu, ser honrado {para [Deus ]me honrar, sendo eu aquele que veio do céu}. [Isso vai acontecer quando eu morrer. ]
Escutem bem o seguinte: [Minha vida é como uma semente ][MET]. Se [ninguém ]plantar um grão de cereal na terra, esse grão não vai se transformar; permanece uma só semente. Mas se ela mudar [dentro da terra, vai crescer e ]produzir muitas sementes.
25 Atahori nda mana taoafiꞌ neu Lamatualain hihiin sa, huu sue naseliꞌ masodꞌan sia raefafoꞌ ia, dei fo masodꞌaꞌ naa noe hendi e. Te atahori mana nahehere fee masodꞌan sia raefafoꞌ ia, dei fo hambu masodꞌa ndoo-tetuꞌ nda mana basaꞌ a sa. (aiōnios g166)
Quem desejar fortemente continuar vivendo [aqui na terra ]vai com certeza morrer para sempre. Mas quem estiver disposto a morrer [HYP] por minha causa vai com certeza ganhar a vida eterna. (aiōnios g166)
26 Atahori mana nau mete-seꞌu Au, eni musi tungga Au nakandoo. Naeni de, Au sia bee, na, Au atahori dedenu nggara sia naa boe. Huu mete ma hambu atahori mete-seꞌu Au, dei fo Ama ngga sia sorga fee hadꞌa-hormat neu e boe.”
Se [algum desses gregos, ou ]outra pessoa [qualquer, ]quiser me servir, deve tornar-se meu discípulo. Então, [após morrer, ]estará onde eu estou, [no céu. ]Meu Pai vai honrar todos aqueles que me servem.
27 Yesus tute oꞌolan nae, “Au umedꞌa rala ngga susa. Te Au ae taꞌo bee fai? Au musi oꞌe ae, ‘Amaꞌ! Mboꞌiꞌ Au, naa fo au afiꞌ mate leleꞌ ia,’ do? Hokoꞌ! Au nda oꞌe taꞌo naa sa, huu Ana denu Au uma, fo mate.
Agora sinto-me perturbado no meu interior. Não sei que/Que devo [RHQ] dizer!? Devo dizer, “Meu Pai, livre-me desta hora [em que vou sofrer e morrer!]?” Não, [não devo dizer isso, pois ]o motivo de eu vir [a este mundo/do céu ]foi que sofresse agora.
28 Dadi Au oꞌe, taꞌo ia: ‘Amaꞌ. Hela neu, Au tunggaꞌ a Amaꞌ hihiin, naa fo basa atahori soꞌu rananaru Amaꞌ naran.’” Boe ma haraꞌ esa mia lalai a nae, “Au soꞌu unanaru nara Ngga ena. Ma Au ae soꞌu unanaru seluꞌ fai.”
Meu Pai, mostre a sua grandeza”! Então [Deus ]falou [EUP] do céu, dizendo, “Já mostrei quão grande sou, e vou fazê-lo de novo”!
29 Basa ma atahori mana rambariiꞌ sia naa ra, rena haraꞌ naa, boe ma rae, “Naa! Lalai a ndukurulu!” Hambu atahori ruma fai rae, “Hokoꞌ! Lamatualain aten esa mia sorga ola-olaꞌ no E.”
A multidão que lá estava ouviu a voz. Alguns achavam que era trovão. Outros diziam que um anjo tinha falado a Ele.
30 Te Yesus nafadꞌe nae, “Haraꞌ naa faꞌ ra, soaꞌ neu nggi, nda soaꞌ neu Au sa.
Jesus lhes respondeu, “A voz que vocês ouviram [veio de Deus, mas ]não foi por minha causa. Pelo contrário, foi por causa de vocês.
31 Leleꞌ ia, atahori sia raefafoꞌ ia musi rataa mbali Lamatualain, fo Ana naꞌetuꞌ dedꞌeat nara. Ana nae use-oi hendi mana tao deꞌulakaꞌ mana toꞌu parendaꞌ sia raefafoꞌ ia.
Agora é hora de [Deus ]julgar [os habitantes do ][MTY] mundo. Agora é hora de ser destruído {de [eu/Deus destruir o poder de Satanás, ]aquele que governa este mundo}.
32 Dei fo leleꞌ atahori londa Au sia hau ngganggeꞌ, dei fo Au nore basa atahori fo ramahere Au.”
Mas quanto a mim, quando eu for levantado {quando [os homens ]me levantarem} da terra [em uma cruz, vou fazer com ]que todas as pessoas sejam atraídas a mim”.
33 (Eni oꞌolan taꞌo naa, fo natudꞌu dei fo Eni mate no dalaꞌ onaꞌ bee.)
Ele falou assim para nos mostrar a maneira em que iria morrer.
34 Basa ma, atahori mana sia naa ra ratane rae, “Hai parna rena mia Lamatualain Hohoro-lalanen nae, dei fo Kristus nasodꞌa nakandoo. Naa, Kristus no Atahori Matetuꞌ naa, ona esaꞌ, to? Dadꞌi taꞌo bee de malangga nae, ‘Dei fo ara londa Atahori Matetuꞌ a sia hau ngganggeꞌ a?’ Atahori Matetuꞌ naa, seka?” (aiōn g165)
[Alguém na ]multidão lhe respondeu, “Entendemos das Escrituras que o Messias vai viver para sempre. Portanto, por que o Senhor diz [RHQ] que aquele que veio do céu, [que é o Messias, ]vai ser levantado {que [os homens ]vão levantar aquele que veio do céu, [que é o Messias]} em uma cruz? De que tipo de homem que veio do céu o Senhor está falando? (OU, Não é esse o tipo de Messias que nós estamos aguardando!)” (aiōn g165)
35 Boe ma Yesus nataa nae, “Nda dooꞌ sa te, Au manggarelo ngga nda naronda sia nggi sa ena. Dadꞌi leleꞌ Au feꞌe sia, ama musi misodꞌa no matetuꞌ, naa fo deꞌulakaꞌ afiꞌ tatana nala manggareloꞌ mana sia rala mara. Huu atahori mana laoꞌ sia maꞌahatuꞌ a, nda bubꞌuluꞌ nae eni neu sia bee sa boe.
Então Jesus lhes disse, “[Minha mensagem é como ][MET] uma luz para vocês. Vou estar pouco tempo com vocês. [Vivam e comportem-se como devem enquanto ainda estou com vocês, antes de não terem mais oportunidade de ouvir minha mensagem, como ][MET] [alguém ao redor do qual escurece de repente, de maneira que ele não possa enxergar mais aonde vai. ]
36 Leleꞌ Au manggarelo ngga, feꞌe sia, hei musi mimihere Au, naa fo hei dadꞌi atahori mana nasodꞌa sia manggareloꞌ a, bubꞌuluꞌ hei mii sia bee.” Yesus olaꞌ basa onaꞌ naa, ma Ana dinggoꞌ hela atahori naa ra, fo Eni bisa mesaꞌ ne.
Creiam em minha mensagem enquanto ainda têm a oportunidade de assim fazer, para que possam se tornar pessoas que possuem minha verdade [MET] dentro de si”!
37 Mae Yesus tao manadadꞌi-manaseliꞌ hetar sia atahori hetar matan ena o, ara nda nau ramahere E sa.
Embora Ele tivesse feito muitos milagres diante das pessoas, [a maioria ]delas recusou acreditar que Ele [fosse o Messias/de Deus. ]
38 Naa onaꞌ Lamatualain mana ola-olan, Yesaya, parna olaꞌ memaꞌ nae, “Lamatuaꞌ e! Nda hambu atahori ramahere hai oꞌolam sa! Onaꞌ mae Lamatuaꞌ mutudꞌu koasa ma ena o, te atahori ra nda rita saa-saa sa boe!”
Assim foi cumprido {Isso} cumpriu o que o profeta Isaías tinha escrito [há muito tempo antes]: Senhor, quase ninguém/quem [RHQ] acreditou nossa mensagem!? Eles recusaram aceitá-la, mesmo que seu poder [MTY] lhes foi demonstrado {O Senhor lhes mostrou seu poder}[MTY] [RHQ]!
39 Naa de atahori Yahudi ra ruma nda bisa ramahere Lamatualain leleꞌ ia sa, onaꞌ Yesaya suraꞌ sia mamanaꞌ laen nae,
Essa foi a razão porque eles recusaram crer. Foi como escreveu Isaías, em outro trecho, [que Deus tinha dito: ]
40 “Lamatualain tao rala nara nda dudꞌuꞌa ralaꞌ sa, naa fo ara nda bisa rita saa sa boe. Ana hela rala nara boe manggateeꞌ, fo ara afiꞌ rahine no matetuꞌ. Hela se taꞌoꞌ a naa ena, fo ara afiꞌ heoꞌ baliꞌ sangga Au fai, ma Au o sudꞌi boe uꞌuhahaiꞌ se fai.”
Eles [recusaram entender, como pessoas que ][MET] cegaram seus próprios olhos, E se tornaram insensíveis. Como resultado, eles não perceberam [MET] [minha verdade.] Não a entenderam no seu interior. Não abandonaram [a vida pecaminosa, ] Portanto não posso ajudá-los.
41 Yesaya olaꞌ taꞌo naa, huu ana nita Yesus manaselin ena, de ana dui memaꞌ soꞌal Yesus.
Isaías escreveu isso porque [era como se ]ele percebesse [antecipadamente ]quão grande seria Jesus, e por isso vaticinasse tais coisas acerca dele.
42 Onaꞌ mae taꞌo naa o, atahori hetar ramahere Yesus. Nda akaꞌ atahori biasa ra sa, te hambu atahori Yahudi ra malangga nara ruma o ramahere E boe. Te ara nda rataa Yesus sia atahori hetar matan sa, huu ara ramatau, afiꞌ losa atahori Farisi ra use-oi hendi se dea reu mia ume hule-oꞌeꞌ ra.
Embora a maioria dos [líderes ]judaicos [SYN] não acreditasse que Jesus fosse [o Messias/de Deus, ]alguns deles passaram a crer nele. Mas não deixavam ninguém saber que acreditavam nele, pois [tinham medo ]de ser impedidos pelos fariseus de adorarem nas sinagogas[, se assim falassem. ]
43 Malangga naa ra nda taoafiꞌ itaꞌ mae Lamatualain nae koa se do hokoꞌ sa, huu ara hii lenaꞌ simbo kokoat mia atahori.
Eles desejavam mais ser elogiados pelas outras pessoas do que ser elogiados por Deus.
44 Basa ma Yesus olaꞌ nahereꞌ nae, “Atahori mana namahere Au a, ana nda namahere neu akaꞌ Au mesaꞌ nggo sa, te ana o namahere neu Mana denu Au a.
Então Jesus gritou, “Aqueles que crerem em mim, não creem [somente ]em mim. Pelo contrário, [é como se ]também cressem naquele que me enviou.
45 Huu mete ma atahori sa nita Au, na, ana o nita Mana denu Au a boe.
Quando me veem, e observam [o que estou fazendo, é como se ]estivessem vendo aquele que me enviou.
46 Au uma fo dadꞌi onaꞌ manggareloꞌ sia raefafoꞌ ia. Naa fo basa atahori mana ramahere Au a nda rasodꞌa sia maꞌahatuꞌ a sa.
Vim ao mundo [para mostrar a verdade de Deus às pessoas, ]como uma luz [mostra às pessoas o que está ao redor delas. ]Vim para que as pessoas que creem em mim não permaneçam [ignorantes da verdade de Deus ][MET], [como aqueles que estão ]na escuridão [ignoram o que está ao redor deles.]
47 Mete ma atahori esa rena Au Dedꞌea-oꞌola ngga, te nda tao tungga sa, na, Au nda uꞌetuꞌ eni huku-dokin sa. Huu Au raefafoꞌ uma ia, nda ae uma uꞌetuꞌ atahori ra huku-dokin sa, te Au ae fee masoi-masodꞌaꞌ neu atahori mia sala-kilu nara.
Quanto àqueles que ouvem minha mensagem mas não prestam atenção a ela, não sou eu [quem ]os julga. [A principal razão da minha ]vinda [ao mundo/do céu ]não foi eu julgar [os habitantes do ][MTY] mundo. Pelo contrário, vim salvá-los [de serem castigados por seus pecados. ]
48 Te basa atahori nda mana simbo Au sa, ma nda nau rena Dedꞌea-oꞌola Ngga sa, eni mana nggero-furin sia ena. Huu mete ma losa fai mateteꞌen, Dedꞌea-oꞌola ngga fo Au olaꞌ itaꞌ ra, dei fo mana naꞌetuꞌ atahori mataꞌ naa ra huku-dokin.
Aqueles que me rejeitarem e não aceitarem minha mensagem serão julgados. No dia do juízo, Deus vai dizer que eles devem ser castigados [por terem rejeitado ]a mensagem que eu lhes comuniquei.
49 Huu Au nda parna olaꞌ endiꞌ akaꞌ Au mesaꞌ nggo nara Ngga sa. Te Au olaꞌ endiꞌ Ama ngga sia sorga naran. Huu Eni, mana denu Au. Ma Eni mana parenda fo Au musi olaꞌ saa.
Pois eu não tenho dito nada com minha própria [autoridade. ]Pelo contrário, meu Pai, aquele que me enviou, me mandou o que dizer e como dizê-lo.
50 Au o bubꞌuluꞌ ae, Eni parendan nendi masodꞌa ndoo-tetuꞌ nda mana basaꞌ sa. Naa de Au oꞌola ngga tungga matetuꞌ no saa fo Ama ngga denu Au olaꞌ.” (aiōnios g166)
Sei que [obedecer ]aquilo que Ele nos manda nos [conduz ]à vida eterna. Por isso, tudo aquilo que eu disser é somente aquilo que meu Pai me mandou dizer”. (aiōnios g166)

< Yohanis 12 >