Provérbios 30

1 Palavras de Agur, filho de Jaque, o de fala solene; [Este] homem diz a Itiel; a Itiel e a Ucal:

Vortoj de Agur, filo de Jake. Profeta parolo de tiu viro al Itiel, al Itiel kaj Ukal.

2 Certamente eu sou o mais bruto dos homens, e não tenho entendimento humano.

Mi estas la plej malklera homo, Kaj homan prudenton mi ne posedas.

3 Não aprendi sabedoria, nem tenho conhecimento do Santo [Deus].

Kaj mi ne lernis saĝon, Kaj pri la Sanktulo mi ne havas ekkonon.

4 Quem subiu ao céu, e desceu? Quem juntou os ventos com suas mãos? Quem amarrou as águas numa capa? Quem estabeleceu todos os limites da terra? Qual é o seu nome? e qual é o nome de seu filho, se tu o sabes?

Kiu leviĝis en la ĉielon, kaj malleviĝis? Kiu kolektis la venton en siajn mankavojn? Kiu ligis la akvon en la veston? Kiu aranĝis ĉiujn limojn de la tero? Kia estas lia nomo? kaj kia estas la nomo de lia filo? Ĉu vi scias?

5 Toda palavra de Deus é pura; é escudo para os que nele confiam.

Ĉiu diro de Dio estas pura; Li estas ŝildo por tiuj, kiuj Lin fidas.

6 Nada acrescentes às suas palavras, para que ele não te repreenda, e sejas mostrado como mentiroso.

Ne aldonu al Liaj vortoj, Por ke Li ne punu vin, kaj por ke vi ne aperu mensoganto.

7 Duas coisas eu te pedi; não [as] negues a mim antes que eu morra.

Du aferojn mi petis de Vi; Ne rifuzu al mi, antaŭ ol mi mortos:

8 Afasta de mim a inutilidade e palavra mentirosa; [e] não me dês nem pobreza nem riqueza, mantém-me com o pão que me for necessário.

Falsaĵon kaj mensogaĵon forigu de mi; Malriĉecon kaj riĉecon ne donu al mi; Nutru min per tiom da pano, kiom mi bezonas.

9 Para que não aconteça de eu ficar farto e [te] negar, dizendo: Quem é o SENHOR? Nem também que eu empobreça, e venha a furtar, e desonre o nome do meu Deus.

Ĉar alie mi eble trosatiĝus kaj neus, kaj dirus: Kiu estas la Eternulo? Aŭ eble mi malriĉiĝus kaj ŝtelus, Kaj malbonuzus la nomon de mia Dio.

10 Não difames do servo ao seu senhor, para que ele não te amaldiçoe e fiques culpado.

Ne kalumniu sklavon antaŭ lia sinjoro, Por ke li ne malbenu vin kaj vi ne fariĝu kulpulo.

11 Há gente que amaldiçoa a seu pai e não bendiz à sua mãe;

Estas generacio, kiu malbenas sian patron Kaj ne benas sian patrinon;

12 Há gente que é pura aos seus [próprios] olhos, mas que não foi lavada de sua imundície;

Generacio, kiu estas pura en siaj okuloj Kaj tamen ne laviĝis de siaj malpuraĵoj;

13 Há gente cujos olhos são arrogantes, e cujas sobrancelhas são levantadas;

Generacio, kiu tiel alte tenas siajn okulojn Kaj tiel levas siajn palpebrojn;

14 Há gente cujos dentes são espadas, e cujos queixos são facas, para devorarem aos aflitos da terra aos aflitos, e aos necessitados dentre os homens.

Generacio, kies dentoj estas glavoj kaj kies makzeloj estas tranĉiloj, Por formanĝi la malriĉulojn de la tero kaj la mizerulojn inter la homoj.

15 A sanguessuga tem duas filhas: “Dá” e “Dá”; estas três coisas nunca se fartam, e quatro nunca dizem “É o suficiente”:

Hirudo havas du filinojn, kiuj krias: Donu, donu; Ili tri neniam satiĝas. Kvar objektoj ne diras: Sufiĉe:

16 O Xeol, o útero estéril, a terra que não se farta de água, e o fogo que nunca diz estar satisfeito. (Sheol h7585)

Ŝeol; senfrukta ventro; la tero ne satiĝas de akvo; kaj la fajro ne diras: Sufiĉe. (Sheol h7585)

17 Os olhos que zombam do pai ou desprezam obedecer à mãe, os corvos do riacho os arrancarão, e os filhotes de abutre os comerão.

Okulon, kiu mokas la patron Kaj malŝatas obeadon al la patrino, Elpikos korvoj ĉe la rivero kaj formanĝos aglidoj.

18 Estas três coisas me maravilham, e quatro que não entendo:

Tri aferoj estas nekompreneblaj por mi, Kaj kvaran mi ne scias:

19 O caminho da águia no céu, o caminho da serpente na rocha, o caminho do navio no meio do mar, e o caminho do homem com uma moça.

La vojon de aglo en la aero; La vojon de serpento sur roko; La vojon de ŝipo meze de la maro; Kaj la vojon de viro ĉe virgulino.

20 Assim é o caminho da mulher adúltera: ela come, limpa sua boca, e diz: Não fiz mal algum.

Tia estas la vojo de virino adultanta: Ŝi manĝas, viŝas la buŝon, Kaj diras: Mi faris nenian pekon.

21 Por três coisas a terra se alvoroça, e por quatro que não pode suportar:

Sub tri objektoj tremas la tero, Kaj kvar ĝi ne povas porti:

22 Pelo servo que governa como rei; [pelo] tolo que se enche de comida;

Sklavon, kiam li fariĝis reĝo; Malsaĝulon, kiam li tro satiĝis de pano;

23 Pela mulher odiada, quando se casa; e [pela] serva quando toma o lugar de sua senhora.

Malamatan virinon, kiam ŝi edziniĝis, Kaj sklavinon, kiam ŝi elpelis sian sinjorinon.

24 Estas quatro coisas são pequenas sobre a terra, porém muito sábias:

Kvar estas malgranduloj sur la tero, Kaj tamen ili estas tre saĝaj:

25 As formigas não são criaturas fortes, mas no verão preparam sua comida;

La formikoj, popolo ne forta, Tamen ili en somero pretigas al si manĝaĵon;

26 Os roedores são um “povo” fraco, mas fazem suas casas nas rochas;

La hirakoj, popolo senforta, Tamen ili faras siajn domojn en la roko;

27 Os gafanhotos não têm rei; mas todos saem em bandos;

La akridoj ne havas reĝon, Kaj tamen ili ĉiuj eliras en vicoj;

28 As lagartixas podem ser pegas com as mãos, e mesmo assim estão nos palácios dos reis.

La lacerto kroĉiĝas per siaj manoj, Tamen ĝi estas en reĝaj palacoj.

29 Estes três tem um bom andar, e quatro que se movem muito bem:

Ekzistas tri, kiuj bone iras, Kaj kvar, kiuj marŝas bele:

30 O leão, forte entre os animais, que não foge de ninguém;

La leono, plej forta el la bestoj, Cedas al neniu;

31 O galo, o bode, e o rei com seu exército.

Cervo kun bonaj lumboj; virkapro; Kaj reĝo, kiun neniu povas kontraŭstari.

32 Se agiste como tolo, exaltando-te, e se planejaste o mal, [põe tua] mão sobre a boca;

Se vi agis malsaĝe pro via fiereco, Kaj se vi intencis malbonon, Tiam metu la manon sur la buŝon.

33 Porque [como] o forçar do leite produz manteiga, e o forçar do nariz produz sangue, [assim também] o forçar da ira produz briga.

Ĉar batado de lakto produktas buteron, Ekbato de nazo aperigas sangon, Kaj incitado de kolero kaŭzas malpacon.