Provérbios 26

1 Assim como a neve no verão, como a chuva na colheita, assim também não convém a honra para o tolo.

Kiel neĝo en somero, kaj kiel pluvo en tempo de rikolto, Tiel ne konvenas honoro por malsaĝulo.

2 Como um pássaro a vaguear, como a andorinha a voar, assim também a maldição não virá sem causa.

Kiel birdo forleviĝas, kiel hirundo forflugas, Tiel senkaŭza malbeno ne efektiviĝas.

3 Açoite para o cavalo, cabresto para o asno; e vara para as costas dos tolos.

Vipo estas por ĉevalo, brido por azeno, Kaj bastono por la dorso de malsaĝuloj.

4 Não respondas ao tolo conforme sua loucura; para que não te faças semelhante a ele.

Ne respondu al malsaĝulo laŭ lia malsaĝeco, Por ke vi mem ne fariĝu egala al li.

5 Responde ao tolo conforme sua loucura, para que ele não seja sábio aos seus próprios olhos.

Respondu al malsaĝulo laŭ lia malsaĝeco, Por ke li ne estu saĝulo en siaj propraj okuloj.

6 Quem manda mensagens pelas mãos do tolo é como quem corta os pés e bebe violência.

Kiu komisias aferon al malsaĝulo, Tiu tranĉas al si la piedojn kaj sin suferigas.

7 [Assim] como não funcionam as pernas do aleijado, assim também é o provérbio na boca dos tolos.

Kiel la kruroj de lamulo pendas peze, Tiel estas sentenco en la buŝo de malsaĝuloj.

8 Dar honra ao tolo é como amarrar uma pedra numa funda.

Kiel iu, kiu alligas ŝtonon al ĵetilo, Tiel estas tiu, kiu faras honoron al malsaĝulo.

9 Como espinho na mão do bêbado, assim é o provérbio na boca dos tolos.

Kiel dorna kano en la mano de ebriulo, Tiel estas sentenco en la buŝo de malsaĝuloj.

10 [Como] um flecheiro que atira para todo lado, [assim] é aquele que contrata um tolo [ou] que contrata alguém que vai passando.

Kompetentulo ĉion bone faras; Sed kiu dungas pasantojn, tiu dungas malsaĝulojn.

11 Como um cão que volta a seu vômito, [assim] é o tolo que repete sua loucura.

Kiel hundo revenas al sia vomitaĵo, Tiel malsaĝulo ripetas sian malsaĝaĵon.

12 Viste algum homem sábio aos seus próprios olhos? Mais esperança há para o tolo do que para ele.

Ĉu vi vidas homon, kiu estas saĝa en siaj okuloj? Estas pli da espero por malsaĝulo ol por li.

13 O preguiçoso diz: Há uma fera no caminho; há um leão nas ruas.

Maldiligentulo diras: Leono estas sur la vojo, Leono estas sur la stratoj.

14 [Como] a porta se vira em torno de suas dobradiças, [assim] o preguiçoso [se vira] em sua cama.

Pordo turniĝas sur sia hoko, Kaj maldiligentulo sur sia lito.

15 O preguiçoso põe sua mão no prato, e acha cansativo demais trazê-la de volta a sua boca.

Maldiligentulo ŝovas sian manon en la poton, Kaj ne volas venigi ĝin al sia buŝo.

16 O preguiçoso se acha mais sábio aos próprios olhos do que sete que respondem com prudência.

Maldiligentulo estas en siaj okuloj pli saĝa, Ol sep veraj saĝuloj.

17 Aquele que, enquanto está passando, [se envolve] em briga que não é sua, é [como] o que pega um cão pelas orelhas.

Pasanto, kiu sin miksas en malpropran disputon, Estas kiel iu, kiu kaptas hundon je la oreloj.

18 Como o louco que lança faíscas, flechas e coisas mortíferas,

Kiel frenezulo, kiu ĵetas fajron, Sagojn, kaj morton,

19 Assim é o homem que engana a seu próximo, e diz: Não estava eu [só] brincando?

Tiel estas homo, kiu trompas sian proksimulon, Kaj diras: Mi ja ŝercas.

20 Sem lenha, o fogo se apaga; e sem fofoqueiro, a briga termina.

Kie ne estas ligno, estingiĝas la fajro; Kaj se ne estas kalumnianto, ĉesiĝas malpaco.

21 O carvão é para as brasas, e a lenha para o fogo; e o homem difamador para acender brigas.

Karbo servas por ardaĵo, ligno por fajro, Kaj homo malpacema por provoki malpacon.

22 As palavras do fofoqueiro são como alimentos deliciosos, que descem ao interior do ventre.

La vortoj de kalumnianto estas kiel frandaĵoj, Kaj ili penetras en la profundon de la ventro.

23 Como um vaso de fundição coberto de restos de prata, [assim] são os lábios inflamados e o coração maligno.

Varmegaj lipoj kun malica koro Estas nepurigita arĝento, kiu kovras argilaĵon.

24 Aquele que odeia dissimula em seus lábios, mas seu interior abriga o engano;

Malamanto havas maskitajn parolojn, Kaj en sia koro li preparas malicon.

25 Quando ele [te] falar agradavelmente com sua voz, não acredites nele; porque há sete abominações em seu coração;

Kiam li ĉarmigas sian voĉon, ne kredu al li; Ĉar sep abomenaĵoj estas en lia koro.

26 Cujo ódio está encoberto pelo engano; sua maldade será descoberta na congregação.

Kiu trompe kaŝas malamon, Tiu aperigos sian malbonecon en popola kunveno.

27 Quem cava uma cova, nela cairá; e quem rola uma pedra, esta voltará sobre ele.

Kiu fosas foson, tiu falos en ĝin; Kaj kiu rulas ŝtonon, al tiu ĝi revenos.

28 A língua falsa odeia aos que ela atormenta; e a boca lisonjeira opera ruína.

Mensogema lango malamas tiujn, kiujn ĝi dispremis; Kaj hipokrita buŝo kaŭzas pereon.