Provérbios 24

1 Não tenhas inveja dos homens malignos, nem desejes estar com eles;

Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;

2 Porque o coração deles imagina destruição, e os lábios deles falam de opressão.

Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.

3 Pela sabedoria a casa é edificada, e pelo entendimento ela fica firme;

Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;

4 E pelo conhecimento os cômodos se encherão de riquezas preciosas e agradáveis.

Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.

5 O homem sábio é poderoso; e o homem que tem conhecimento aumenta [sua] força;

Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.

6 Porque com conselhos prudentes farás tua guerra; e a vitória [é alcançada] pela abundância de conselheiros.

Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.

7 A sabedoria é alta demais para o tolo; na porta [do julgamento] ele não abre sua boca.

Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.

8 Quem planeja fazer o mal será chamado de vilão.

Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.

9 O pensamento do tolo é pecado; e o zombador é abominável aos homens.

Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.

10 [Se] te mostrares fraco no dia da angústia, como é pouca tua força!

Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.

11 Livra os que estão tomados para a morte, os que estão sendo levados para serem mortos;

Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.

12 Pois se tu disseres: Eis que não sabíamos, Por acaso aquele que pesa os corações não saberá? Aquele que guarda tua alma não conhecerá? Ele retribuirá ao homem conforme sua obra.

Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.

13 Come mel, meu filho, porque é bom; e o favo de mel é doce ao teu paladar.

Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;

14 Assim será o conhecimento da sabedoria para tua alma; se a encontrares haverá recompensa [para ti]; e tua esperança não será cortada.

Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.

15 Tu, perverso, não espies a habitação do justo, nem assoles seu quarto;

Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;

16 Porque o justo cai sete vezes, e se levanta; mas os perversos tropeçam no mal.

Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.

17 Quando teu inimigo cair, não te alegres; nem teu coração fique contente quando ele tropeçar,

Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;

18 Para que não [aconteça] de o SENHOR veja, e o desagrade, e desvie dele sua ira.

Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.

19 Não te irrites com os malfeitores, nem tenhas inveja dos perversos;

Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;

20 Porque o maligno não terá um bom futuro; a lâmpada dos perversos se apagará.

Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.

21 Meu filho, teme ao SENHOR e ao rei; e não te envolvas com os rebeldes;

Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.

22 Porque a destruição deles se levantará de repente; e quem sabe que ruína eles terão?

Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?

23 Estes [provérbios] também são para os sábios: fazer acepção de pessoas num julgamento não é bom.

Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.

24 Aquele que disser ao ímpio: Tu és justo, Os povos o amaldiçoarão, as nações o detestarão.

Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.

25 Mas para aqueles que [o] repreenderem, haverá coisas boas; e sobre eles virá uma boa bênção.

Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.

26 Quem responde palavras corretas é [como se] estivesse beijando com os lábios.

Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.

27 Prepara o teu trabalho de fora, e deixa pronto o teu campo; então depois, edifica a tua casa.

Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.

28 Não sejas testemunha contra o teu próximo sem causa; por que enganarias com teus lábios?

Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?

29 Não digas: Assim como ele fez a mim, assim também farei a ele; pagarei a cada um conforme sua obra.

Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.

30 Passei junto ao campo do preguiçoso, e junto à vinha do homem sem juízo;

Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;

31 e eis que ela estava toda cheia de espinheiros, [e] sua superfície coberta de urtigas; e o seu muro de pedras estava derrubado.

Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.

32 Quando eu vi [isso], aprendi em meu coração, e, olhando, recebi instrução:

Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:

33 um pouco de sono, cochilando um pouco, cruzando as mãos por um pouco de tempo, deitado,

Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

34 e assim a tua pobreza virá como um assaltante; a tua necessidade, como um homem armado.

Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.