Provérbios 1
1 Provérbios de Salomão, filho de Davi, rei de Israel.
Sentencoj de Salomono, filo de David, reĝo de Izrael:
2 Para conhecer a sabedoria e a instrução; para entender as palavras da prudência;
Por scii saĝon kaj moralinstruon; Por kompreni parolojn de prudento;
3 Para obter a instrução do entendimento; justiça, juízo e equidades;
Por ricevi instruon pri saĝo, Vero, justo, kaj honesto;
4 Para dar inteligência aos simples, conhecimento e bom senso aos jovens.
Por doni al la malkleruloj spriton, Al la junulo scion kaj singardemon.
5 O sábio ouvirá, e crescerá em conhecimento; o bom entendedor obterá sábios conselhos.
Saĝulo aŭdu kaj plimultigu sian scion, Kaj prudentulo akiros gvidajn kapablojn,
6 Para entender provérbios e [sua] interpretação; as palavras dos sábios, e seus enigmas.
Por kompreni sentencon kaj retoraĵon, La vortojn de saĝuloj kaj iliajn enigmojn.
7 O temor ao SENHOR [é] o principio do conhecimento; os tolos desprezam a sabedoria e a instrução.
La timo antaŭ la Eternulo estas la komenco de sciado. Saĝon kaj instruon malpiuloj malestimas.
8 Filho meu, ouve a instrução de teu pai; e não abandones a doutrina de tua mãe.
Aŭskultu, mia filo, la instruon de via patro, Kaj ne forĵetu la ordonon de via patrino;
9 Porque [serão] um ornamento gracioso para tua cabeça; e colares para teu pescoço.
Ĉar ili estas bela krono por via kapo, Kaj ornamo por via kolo.
10 Filho meu, se os pecadores tentarem te convencer, não te deixes influenciar.
Mia filo, se pekuloj vin logos, Ne sekvu ilin.
11 Se disserem: Vem conosco, vamos espiar [derramamento] de sangue; preparemos uma emboscada ao inocente sem razão.
Se ili diros: Iru kun ni, Ni embuskos por mortigi, Ni senkaŭze insidos senkulpulojn;
Kiel Ŝeol ni englutos ilin vivajn, Kaj la piulojn kiel irantajn en la tombon; (Sheol h7585)
13 Acharemos toda espécie de coisas valiosas, encheremos nossas casas de despojos.
Ni trovos diversajn grandvaloraĵojn, Ni plenigos niajn domojn per rabaĵo;
14 Lança tua sorte entre nós, compartilharemos todos de uma [só] bolsa.
Vi lotos meze inter ni, Unu monujo estos por ni ĉiuj:
15 Filho meu, não sigas teu caminho com eles; desvia teu pé [para longe] de onde eles passarem;
Mia filo, ne iru la vojon kune kun ili; Gardu vian piedon de ilia vojstreko,
16 Porque os pés deles correm para o mal, e se apressam para derramar sangue.
Ĉar iliaj piedoj kuras al malbono, Kaj rapidas, por verŝi sangon.
17 Certamente [é] inútil se estender a rede diante da vista de todas as aves;
Ĉar vane estas metata reto Antaŭ la okuloj de ĉiu birdo.
18 Porém estes estão esperando [o derramamento] de seu [próprio] sangue; e preparam emboscada para suas [próprias] almas.
Kaj ili embuskas sian propran sangon, Ili insidas siajn proprajn animojn.
19 Assim [são] os caminhos de todo aquele que tem ganância pelo lucro desonesto; ela tomará a alma daqueles que a tem.
Tiaj estas la vojoj de ĉiu, kiu avidas rabakiron; Ĝi forprenas la vivon de sia posedanto.
20 A sabedoria grita pelas ruas; nas praças ela levanta sua voz.
La saĝo krias sur la strato; Ĝi aŭdigas sian voĉon sur la placoj;
21 Ela clama nas encruzilhadas, onde [passam] muita gente; às entradas das portas, nas cidades ela diz suas mensagens:
Ĝi vokas en la ĉefaj kunvenejoj, ĉe la pordegaj enirejoj; En la urbo ĝi diras siajn parolojn.
22 Até quando, ó tolos, amareis a tolice? E vós zombadores, desejareis a zombaria? E [vós] loucos, odiareis o conhecimento?
Ĝis kiam, ho malkleruloj, vi amos nescion? Kaj al blasfemantoj plaĉos blasfemado, Kaj senprudentuloj malamos scion?
23 Convertei-vos à minha repreensão; eis que vos derramarei meu espírito, [e] vos farei saber minhas palavras.
Returnu vin al mia predikado; Jen mi eligos al vi mian spiriton, Mi sciigos al vi miajn vortojn.
24 [Mas] porque eu clamei, e recusastes; estendi minha mão, e não houve quem desse atenção,
Ĉar mi vokis, kaj vi rifuzis; Mi etendis mian manon, kaj neniu atentis;
25 E rejeitastes todo o meu conselho, e não quisestes minha repreensão,
Kaj vi forĵetis ĉiujn miajn konsilojn, Kaj miajn predikojn vi ne deziris:
26 Também eu rirei em vosso sofrimento, [e] zombarei, quando vier vosso medo.
Tial ankaŭ mi ridos ĉe via malfeliĉo; Mi mokos, kiam timo vin atakos.
27 Quando vier vosso temor como tempestade, e a causa de vosso sofrimento como ventania, quando vier sobre vós a opressão e a angústia,
Kiam la timo atakos vin kiel uragano, Kaj via malfeliĉo venos kiel ventego, Kiam venos al vi mizero kaj sufero:
28 Então clamarão a mim; porém eu não responderei; de madrugada me buscarão, porém não me acharão.
Tiam ili min vokos, sed mi ne respondos; Ili min serĉos, sed min ne trovos.
29 Porque odiaram o conhecimento; e escolheram não temer ao SENHOR.
Tial ke ili malamis scion, Kaj timon antaŭ la Eternulo ili ne deziris havi,
30 Não concordaram com meu conselho, [e] desprezaram toda a minha repreensão.
Ili ne deziris miajn konsilojn, Ili malestimis ĉiujn miajn predikojn:
31 Por isso comerão do fruto do seu [próprio] caminho, e se fartarão de seus [próprios] conselhos.
Ili manĝu la fruktojn de sia agado, Kaj ili satiĝu de siaj pripensoj.
32 Pois o desvio dos tolos os matará, e a confiança dos loucos os destruirá.
Ĉar la kapricoj de la malsaĝuloj ilin mortigas, Kaj la senzorgeco de la senorduloj ilin pereigas.
33 Porém aquele que me ouvir habitará em segurança, e estará tranquilo do temor do mal.
Sed kiu min aŭskultas, tiu loĝos sendanĝere, Kaj estos trankvila, kaj ne timos malbonon.
