Przysłów 22

1 Cenniejsze [jest] dobre imię niż wielkie bogactwa, a przychylność lepsza niż srebro i złoto.

Vale más el buen nombre que grandes riquezas, y más que la plata y el oro, la buena estima.

2 Bogaty i ubogi spotykają się, PAN jest stwórcą obydwu.

El rico y el pobre viven en mutua oposición; sin embargo, a entrambos los hizo Yahvé.

3 Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, ale prości idą dalej i ponoszą karę.

El prudente ve venir el mal, y se precave, el necio pasa adelante y sufre el daño.

4 Owocem pokory i bojaźni PANA jest bogactwo, chwała i życie.

Frutos de la humildad son: el temor de Dios, riqueza, honra y vida.

5 Ciernie i sidła [są] na drodze przewrotnego; kto strzeże swej duszy, trzyma się z dala od nich.

Espinas y lazos hay en el camino del perverso; guarda su alma quien se aleja de ellos.

6 Pouczaj dziecko w drodze, którą ma iść, a gdy się zestarzeje, nie odstąpi od niej.

Enseña al niño el camino que debe seguir, y llegado a la vejez no se apartará de él.

7 Bogaty panuje nad ubogimi, a ten, co pożycza, jest sługą tego, który mu pożycza.

El rico domina a los pobres, y el que toma prestado sirve al que le presta.

8 Kto sieje nieprawość, będzie żąć cierpienie, a rózga jego gniewu przepadnie.

Quien siembra iniquidad cosecha desdicha, y será quebrada la vara de su furor.

9 Kto ma dobrotliwe oko, będzie błogosławiony, bo dzieli się swym chlebem z ubogim.

El ojo compasivo será bendito, porque parte su pan con el pobre.

10 Wyrzuć szydercę, a ustanie spór, owszem, zakończy się kłótnia i zniewaga.

Echa fuera al altivo, y se irá la discordia, cesarán las contiendas y las afrentas.

11 Kto kocha czystość serca, tego wdzięk warg sprawi, że król [będzie] jego przyjacielem.

Quien ama la pureza de corazón y tiene la gracia del bien hablar, es amigo del rey.

12 Oczy PANA strzegą wiedzy, a on obala słowa przewrotnego.

Los ojos de Yahvé protegen a los sabios, pues Él desbarata los planes de los pérfidos.

13 Leniwy mówi: Lew jest na dworze, będę zabity na środku ulicy.

Dice el perezoso: “Un león anda por la calle; seré devorado en medio de la plaza.”

14 Usta obcych [kobiet są] głębokim dołem; wpadnie tam ten, na kogo PAN się gniewa.

Fosa profunda es la boca de la extraña; quien es objeto de la ira de Yahvé cae en ella.

15 Głupota jest przywiązana do serca dziecka, ale rózga karności wypędzi ją z niego.

La necedad se pega al corazón del joven, mas la vara de corrección la arroja fuera.

16 Kto ciemięży ubogiego, aby przysporzyć sobie [bogactwa, i] kto daje bogatemu, pewnie zubożeje.

Quien oprime al pobre, lo enriquece; quien da al rico, lo empobrece.

17 Nadstaw ucha i słuchaj słów mędrców, i skłoń swe serce do mojej wiedzy;

Inclina tu oído y escucha las palabras de los sabios; aplica tu corazón a mis enseñanzas;

18 Bo to miło, jeśli zachowasz je w swoim sercu, będą razem ułożone na wargach.

porque es cosa dulce conservarlas en tu corazón, y tenerlas siempre prontas en tus labios.

19 Oznajmiłem to dzisiaj właśnie tobie, abyś pokładał ufność w PANU.

Para que tu confianza se apoye en Yahvé, quiero hoy darte esta instrucción.

20 Czy nie napisałem ci znamienitych rzeczy zawierających rady i wiedzę;

¿No te he escrito cosas excelentes en forma de consejos y enseñanzas,

21 Aby dać ci poznać pewność słów prawdy; abyś umiał odpowiedzieć słowami prawdy tym, którzy do ciebie posyłają?

para mostrarte la certeza de las palabras de verdad, a fin de que sepas dar claras respuestas a tus mandantes?

22 Nie okradaj nędzarza, ponieważ jest ubogi, ani nie uciskaj w bramie biednego.

No despojes al pobre, porque es pobre, ni oprimas en juicio al desvalido;

23 PAN bowiem będzie bronił ich sprawy i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.

pues Yahvé defenderá su causa y quitará la vida a los que lo despojan.

24 Nie przyjaźnij się z człowiekiem gniewliwym i nie obcuj z człowiekiem porywczym.

No seas de aquellos que se obligan con aquel que no puede dominar su furor,

25 Byś nie przywykł do jego dróg i nie zastawił sideł na swą duszę.

no sea que aprendas sus caminos, y prepares un lazo para tu alma.

26 Nie bądź z tych, którzy dają porękę, ani z tych, którzy ręczą za długi;

No seas de aquellos que se obligan con apretón de manos, y por deudas ajenas prestan caución.

27 Jeśli nie masz czym zapłacić, dlaczego miałby ktoś zabrać spod ciebie posłanie?

Porque si no tienes con qué pagar, te quitarán la cama de debajo de tu cabeza.

28 Nie przesuwaj dawnej granicy, którą ustalili twoi ojcowie.

No trasplantes los hitos antiguos, los que plantaron tus padres.

29 Widzisz człowieka pilnego w swoich sprawach? On będzie stał przed królami, nie będzie stał przed podłymi.

Mira al hombre hábil en su trabajo; ante los reyes estará y no quedará entre la plebe.