Przysłów 1
1 Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla Izraela;
Proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:
2 Do poznania mądrości i karności, do zrozumienia słów roztropnych;
para aprender sabiduría e instrucción, para entender las palabras sensatas;
3 Do zdobycia pouczenia w mądrości, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
para instruirse en la sabiduría, en la justicia, equidad y rectitud;
4 Do udzielenia prostym rozwagi, a młodemu – wiedzy i roztropności.
para enseñar discernimiento a los sencillos, y a los jóvenes conocimientos y discreción.
5 Mądry posłucha i przybędzie mu wiedzy, a rozumny nabędzie rad;
Escuche el sabio y acrecerá en saber. El hombre inteligente adquirirá maestría
6 Aby rozumieć przysłowia i [ich] wykładnię, słowa mądrych i ich zagadki.
en entender las parábolas y su sentido misterioso, las sentencias de los sabios y sus enigmas.
7 Bojaźń PANA jest początkiem wiedzy, ale głupcy gardzą mądrością i karnością.
El temor de Yahvé es el principio de la sabiduría; solo los insensatos desprecian la sabiduría y la doctrina.
8 Synu mój, słuchaj pouczenia swego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki;
Escucha, hijo mío, la instrucción de tu padre; y no deseches las enseñanzas de tu madre.
9 Bo one będą wdzięczną ozdobą na twojej głowie i [kosztownym] łańcuchem na szyi.
Serán una corona de gracia para tu cabeza, un collar para tu cuello.
10 Synu mój, jeśli grzesznicy cię namawiają, nie pozwalaj.
Hijo mío, si los malvados quieren seducirte, no les des oído;
11 Jeśli mówią: Chodź z nami, czyhajmy na krew, zaczajmy się na niewinnego bez powodu;
si te dicen: “Ven con nosotros; pongamos asechanzas a la vida ajena, tendamos por mero antojo celadas al inocente;
traguémoslos vivos, como el sepulcro, enteros, como los que descienden a la fosa; (Sheol h7585)
13 Znajdziemy wszelkie kosztowności, napełnimy swoje domy łupem;
y hallaremos preciosas riquezas, henchiremos de despojos nuestras casas.
14 Dziel z nami swój los; miejmy wszyscy jedną sakiewkę.
Echa tu suerte con nosotros; sea una sola la bolsa de todos nosotros.”
15 Synu mój, nie wyruszaj z nimi w drogę; powstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki.
Hijo mío, no sigas sus caminos; aparta tu pie de sus senderos;
16 Ich nogi bowiem biegną do zła i spieszą się do przelania krwi.
porque sus pies corren al mal, van presurosos a derramar sangre.
17 Na próżno zastawia się sieci na oczach wszelkiego ptactwa.
En vano se tiende la red ante los ojos de los pájaros;
18 Oni też czyhają na własną krew, czają się na własne życie.
mas ellos arman asechanzas a su propia sangre, traman maquinaciones contra su propia vida.
19 Takie są ścieżki każdego, który jest chciwy zysku; swojemu właścicielowi [taki zysk] odbiera życie.
Tal es la senda de los codiciosos de ganancia, quita la vida a los propios dueños.
20 Mądrość woła na dworze, podnosi swój głos na ulicach.
La sabiduría clama en las calles, en las plazas levanta su voz;
21 Woła w największym zgiełku, u wrót bram, w mieście wygłasza swoje słowa:
llama donde hay más concurso de gente, en las puertas de la ciudad expone su doctrina:
22 Jak długo, prości, będziecie kochać głupotę, szydercy – lubować się w swoim szyderstwie, a głupi – nienawidzić wiedzy?
¿Hasta cuándo, oh necios, amaréis la necedad? ¿Hasta cuándo los burladores se deleitarán en burlas, y odiarán los fatuos la sabiduría?
23 Nawróćcie się na moje upomnienie; oto wyleję na was mojego ducha, oznajmię wam moje słowa.
Volveos para (oír) mi instrucción, y derramaré sobre vosotros mi espíritu, quiero enseñaros mis palabras.
24 Ponieważ wołałam, a odmawialiście; wyciągałam rękę, a nikt nie zważał;
Os convidé y no respondisteis, tendí mis manos, y nadie prestó atención;
25 Owszem, odrzuciliście całą moją radę i nie chcieliście [przyjąć] mojego upomnienia;
rechazasteis todos mis consejos, y ningún caso hicisteis de mis amonestaciones.
26 Dlatego będę się śmiać z waszego nieszczęścia, będę szydzić z was, gdy przyjdzie to, czego się boicie.
Por eso también yo me reiré de vuestra calamidad, y me burlaré cuando os sobrevenga el espanto,
27 Gdy nadejdzie jak spustoszenie to, czego się boicie, i [gdy] wasze nieszczęście nadciągnie jak wicher, gdy nadejdzie na was ucisk i cierpienie;
cuando os sobrevenga cual huracán el terror, cuando caiga sobre vosotros, como torbellino, la calamidad, y os acometan la angustia y la tribulación.
28 Wtedy będą mnie wzywać, a nie wysłucham; będą mnie szukać pilnie, lecz mnie nie znajdą.
Entonces me llamarán, y no les responderé; madrugarán a buscarme, y no me hallarán,
29 Bo znienawidzili wiedzę i nie wybrali bojaźni PANA;
por cuanto aborrecieron la instrucción y abandonaron el temor de Dios,
30 Ani nie chcieli mojej rady, [ale] gardzili każdym moim upomnieniem.
no amando mi consejo, y desdeñando mis exhortaciones.
31 Dlatego spożyją owoc swoich dróg i będą nasyceni swymi radami.
Comerán los frutos de su conducta, y se saciarán de sus propios consejos.
32 Bo odstępstwo prostych zabije ich i szczęście głupich zgubi ich.
Porque la indocilidad lleva a los necios a la muerte, y la prosperidad de los insensatos es causa de su ruina.
33 [Ale] kto mnie słucha, będzie mieszkać bezpiecznie i będzie wolny od strachu przed złem.
Mas el que me escucha, habitará seguro, y vivirá tranquilo sin temer el mal.
