Przysłów 3
1 Synu mój! nie zapominaj zakonu mego, a przykazań moich niech strzeże serce twoje.
[My] son, forget not my laws; but let your heart keep my words:
2 Boć długości dni i lat żywota, i pokoju przyczynią.
for length of existence, and years of life, and peace, shall they add to you.
3 Miłosierdzie i prawda niech cię nie opuszczają; uwiąż je u szyi twojej, napisz je na tablicy serca twojego.
Let not mercy and truth forsake you; but bind them about your neck:
4 Tedy znajdziesz łaskę i rozum dobry przed oczyma Bożemi i ludzkiemi.
so shall you find favour: and do you provide things honest in the sight of the Lord, and of men.
5 Ufaj w Panu ze wszystkiego serca twego, a na rozumie twoim nie spolegaj.
Trust in God with all your heart; and be not exalted in your own wisdom.
6 We wszystkich drogach twoich znaj go, a on prostować będzie ścieszki twoje.
In all your ways acquaint yourself with her, that she may rightly direct your paths.
7 Nie bądź mądrym sam u siebie; ale się bój Pana, a odstąp od złego.
Be not wise in your own conceit; but fear God, and depart from all evil.
8 To będzie zdrowiem żywotowi twemu, a odwilżeniem kościom twoim.
Then shall there be health to your body, and good keeping to your bones.
9 Czcij Pana z majętności twojej, i z pierwiastek wszystkich dochodów twoich.
Honour the Lord with your just labours, and give him the first of your fruits of righteousness:
10 A gumna twoje napełnione będą obfitością, i od wina nowego prasy twoje rozpadać się będą.
that your storehouses may be completely filled with corn, and that your presses may burst forth with wine.
11 Synu mój! karania Pańskiego nie odrzucaj, i nie uprzykrzaj sobie ćwiczenia jego.
[My] son, despise not the chastening of the Lord; nor faint when you are rebuked of him:
12 Bo kogo Pan miłuje, tego karze, a to jako ojciec, który się w synu kocha.
for whom the Lord loves, he rebukes, and scourges every son whom he receives.
13 Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który dostanie roztropności.
Blessed is the man who has found wisdom, and the mortal who knows prudence.
14 Bo lepiej nią kupczyć, niżeli kupczyć srebrem: owszem pożyteczniejszy nad złoto dochód jej.
For it is better to traffic for her, than for treasures of gold and silver.
15 Droższa jest nad perły, a wszystkie najmilsze rzeczy twoje nie zrównają się z nią.
And she is more valuable than precious stones: no evil thing shall resist her: she is well known to all that approach her, and no precious thing is equal to her in value.
16 Przedłużenie dni w prawicy jej, a w lewicy jej bogactwa i zacność.
For length of existence and years of life are in her right hand; and in her left hand are wealth and glory: out of her mouth proceeds righteousness, and she carries law and mercy upon her tongue.
17 Drogi jej rozkoszne, i wszystkie ścieszki jej spokojne.
Her ways are good ways, and all her paths are peaceful.
18 Drzewem żywota jest tym, którzyby się jej chwycili; a którzy się jej trzymają, są błogosławionymi.
She is a tree of life to all that lay hold upon her; and she is [a] secure [help] to all that stay themselves on her, as on the Lord.
19 Pan mądrością ugruntował ziemię, a roztropnością umocnił niebiosa.
God by wisdom founded the earth, and by prudence he prepared the heavens.
20 Umiejętnością jego rozstąpiły się przepaści, a obłoki rosą kropią.
By understanding were the depths broken up, and the clouds dropped water.
21 Synu mój! niech to nie odstępuje od oczów twych: strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;
[My] son, let [them] not pass from [you], but keep my counsel and understanding:
22 I będą żywotem duszy twojej, a ozdobą szyi twojej.
that your soul may live, and that there may be grace round your neck; and it shall be health to your flesh, and safety to your bones:
23 Tedy będziesz chodził bezpiecznie droga twoją, a noga twoja nie potknie się.
that you may go confidently in peace in all your ways, and that your foot may not stumble.
24 Jeźli się układziesz, nie będziesz się lękał; a gdy się uspokoisz, wdzięczny będzie sen twój.
For if you rest, you shall be undismayed; and if you sleep, you shall slumber sweetly.
25 Nie ulękniesz się strachu nagłego, ani spustoszenia bezbożników, gdy przyjdzie.
And you shall not be afraid of alarm coming upon you, neither of approaching attacks of ungodly men.
26 Albowiem Pan będzie ufaniem twojem, a nogi twojej będzie strzegł od samołówki.
For the Lord shall be over all your ways, and shall establish your foot that you be not moved.
27 Nie zbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy cię na to stanie, abyś dobrze czynił.
Forbear not to do good to the poor, whenever your hand may have [power] to help [him].
28 Nie mów bliźniemu twemu: Idź, a wróć się, a jutroć dam; gdyż to masz u siebie.
Say not, Come back another time, to-morrow I will give; while you are able to do [him] good: for you know not what the next day will bring forth.
29 Nie knuj złego przeciwko bliźniemu twemu, gdyż on z tobą dowiernie mieszka.
Devise not evil against your friend, living near you and trusting in you.
30 Nie wadź się z człowiekiem bez przyczyny, jeźliżeć nic złego nie wyrządził.
Be not ready to quarrel with a man without a cause, lest he do you some harm.
31 Nie zajrzyj mężowi gwałt czyniącemu, a nie obieraj żadnej drogi jego.
Procure not the reproaches of bad men, neither do you covet their ways.
32 Albowiem przewrotny jest obrzydliwością przed Panem; ale z szczerymi tajemnica jego;
For every transgressor is unclean before the Lord; neither does he sit amongst the righteous.
33 Przeklęstwo Pańskie jest w domu niezbożnika; ale przybytkowi sprawiedliwych błogosławi,
The curse of God is in the houses of the ungodly; but the habitations of the just are blessed.
34 Ponieważ on szydzi z pośmiewców, ale pokornym łaskę daje.
The Lord resists the proud; but he gives grace to the humble.
35 Mądrzy dziedzicznie sławę osiędą, ale głupi odniosą zelżywość.
The wise shall inherit glory; but the ungodly have exalted [their own] dishonour.
