Przysłów 14
1 Mądra niewiasta buduje dom swój; ale go głupia rękami swemi rozwala.
A wijs womman bildith hir hous; and an unwijs womman schal distrie with hondis an hous bildid.
2 Kto chodzi w szczerości swojej, boi się Pana; ale przewrotny w drogach swoich gardzi nim.
A man goynge in riytful weie, and dredinge God, is dispisid of hym, that goith in a weie of yuel fame.
3 W ustach głupiego jest rózga hardości; ale wargi mądrych strzegą ich.
The yerde of pride is in the mouth of a fool; the lippis of wijs men kepen hem.
4 Gdzie niemasz wołów, żłób jest próżny; ale siłą wołów mnoży się obfitość zboża.
Where oxis ben not, the cratche is void; but where ful many cornes apperen, there the strengthe of oxe is opyn.
5 Świadek prawdziwy nie kłamie; ale świadek fałszywy mówi kłamstwo.
A feithful witnesse schal not lie; a gileful witnesse bringith forth a leesing.
6 Naśmiewca szuka mądrości, a nie znajduje; ale umiejętność roztropnemu jest snadna.
A scornere sekith wisdom, and he fyndith not; the teching of prudent men is esy.
7 Idź precz od oblicza męża głupiego, gdyż nie znajdziesz przy nim warg umiejętności.
Go thou ayens a man a fool; and he schal not knowe the lippis of prudence.
8 Mądrość ostrożnego jest rozumieć drogę swoję, ale głupstwo głupich jest zdrada.
The wisdom of a fel man is to vndirstonde his weie; and the vnwarnesse of foolis errith.
9 Każdy głupi nakrywa grzech, a między uprzejmymi mieszka przyjaźń.
A fool scorneth synne; grace schal dwelle among iust men.
10 Serce każdego uznaje gorzkość duszy swojej, a do wesela jego nie przymięsza się obcy.
The herte that knowith the bittirnesse of his soule; a straunger schal not be meddlid in the ioie therof.
11 Dom niezbożnych zgładzony będzie; ale przybytek cnotliwych zakwitnie.
The hous of wickid men schal be don awei; the tabernaclis of iust men schulen buriowne.
12 Zda się pod czas droga być prosta człowiekowi; wszakże dokończenie jej jest drogą na śmierć.
Sotheli a weie is, that semeth iust to a man; but the laste thingis therof leden forth to deth.
13 Także i w śmiechu boleje serce, a koniec wesela bywa smutek.
Leiyyng schal be medlid with sorewe; and morenyng ocupieth the laste thingis of ioye.
14 Drogami swemi nasyci się człowiek przewrotnego serca; ale się go chroni mąż dobry.
A fool schal be fillid with hise weies; and a good man schal be aboue hym.
15 Prostak wierzy każdemu słowu; ale ostrożny zrozumiewa postępki swoje.
An innocent man bileueth to eche word; a felle man biholdith hise goyngis.
16 Mądry się boi, i odstępuje od złego; ale głupi dociera, i śmiałym jest.
A wijs man dredith, and bowith awei fro yuel; a fool skippith ouer, and tristith.
17 Porywczy człowiek dopuszcza się głupstwa, a mąż złych myśli w nienawiści bywa.
A man vnpacient schal worche foli; and a gileful man is odiouse.
18 Głupstwo prostacy dziedzicznie trzymają; ale ostrożni bywają koronowani umiejętnością.
Litle men of wit schulen holde foli; and felle men schulen abide kunnyng.
19 źli się kłaniają przed dobrymi, a niepobożni stoją u drzwi sprawiedliwego.
Yuel men schulen ligge bifor goode men; and vnpitouse men bifor the yatis of iust men.
20 Ubogi bywa i u przyjaciela swego w nienawiści; ale wiele jest tych, którzy bogatego miłują.
A pore man schal be hateful, yhe, to his neiybore; but many men ben frendis of riche men.
21 Bliźnim swym grzesznik pogardza; ale kto ma litość nad ubogimi, błogosławionym jest.
He that dispisith his neiybore, doith synne; but he that doith merci to a pore man, schal be blessid. He that bileueth in the Lord, loueth merci;
22 Izali nie błądzą, którzy wymyślają złe? a miłosierdzie i prawda należy tym, którzy wymyślają dobre.
thei erren that worchen yuel. Merci and treuthe maken redi goodis;
23 W każdej pracy bywa pożytek; ale gołe słowo warg tylko do nędzy służy.
abundaunce `schal be in ech good werk. Sotheli where ful many wordis ben, there nedynesse is ofte.
24 Bogactwo mądrych jest koroną ich; ale głupstwo głupich zostaje głupstwem.
The coroun of wise men is the richessis of hem; the fooli of foolis is vnwarnesse.
25 Świadek prawdziwy wyzwala duszę; ale fałszywy kłamstwo mówi.
A feithful witnesse delyuereth soulis; and a fals man bringith forth leesyngis.
26 Kto się boi Pana, ma ufanie mocne; a synowie jego ucieczkę mieć będą.
In the drede of the Lord is triste of strengthe; and hope schal be to the sones of it.
27 Bojaźń Pańska jest źródło żywota ku uchronieniu się sideł śmierci.
The drede of the Lord is a welle of lijf; that it bowe awei fro the fallyng of deth.
28 W mnóstwie ludu jest zacność królewska; ale w trosze ludu zniszczenie hetmana.
The dignite of the king is in the multitude of puple; and the schenschipe of a prince is in the fewnesse of puple.
29 Nierychły do gniewu jest bogaty w rozum; ale porywczy pokazuje głupstwo.
He that is pacient, is gouerned bi myche wisdom; but he that is vnpacient, enhaunsith his foli.
30 Serce zdrowe jest żywotem ciała; ale zazdrość jest zgniłością w kościach.
Helthe of herte is the lijf of fleischis; enuye is rot of boonys.
31 Kto ciemięży ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; ale go czci, kto ma litość nad ubogim.
He that falsli chalengith a nedi man, dispisith his maker; but he that hath merci on a pore man, onourith that makere.
32 Dla złości swojej wygnany bywa niepobożny; ale sprawiedliwy nadzieję ma i przy śmierci swojej.
A wickid man is put out for his malice; but a iust man hopith in his deth.
33 W sercu mądrego odpoczywa mądrość, ale wnet poznać, co jest w sercu głupich.
Wisdom restith in the herte of a wijs man; and he schal teche alle vnlerned men.
34 Sprawiedliwość wywyższa naród; ale grzech jest ku pohańbieniu narodów.
Riytfulnesse reisith a folc; synne makith puplis wretchis.
35 Król łaskaw bywa na sługę roztropnego; ale się gniewa na tego, który mu hańbę czyni.
A mynystre vndurstondynge is acceptable to a kyng; a mynystre vnprofitable schal suffre the wrathfulnesse of him.
