Mateusza 26
1 Po zakończeniu tego nauczania Jezus rzekł do uczniów:
When Jesus had finished teaching all of that, he said to his disciples,
2 —Za dwa dni rozpoczyna się święto Paschy i Ja, Syn Człowieczy, zostanę zdradzony i ukrzyżowany.
“You know that in two days time the Festival of the Passover will be here; and that the Son of Man is to be given up to be crucified.”
3 Tymczasem na dziedzińcu rezydencji najwyższego kapłana, Kajfasza, zebrali się inni kapłani oraz starsi.
Then the chief priests and the elders of the people met in the house of the high priest, who was called Caiaphas,
4 Postanowili potajemnie uwięzić i zabić Jezusa.
and plotted together to arrest Jesus by stealth and put him to death;
5 —Nie możemy jednak zrobić tego podczas święta—mówili—bo spowoduje to rozruchy.
but they said, “Not during the Festival, or the people may riot.”
6 Jezus tymczasem zatrzymał się w Betanii, w domu Szymona Trędowatego.
After Jesus had reached Bethany, and while he was in the house of Simon the leper,
7 Wtedy właśnie przyszła tam pewna kobieta z butelką bardzo drogiego, wonnego olejku i wylała go na głowę Jezusa.
a woman came up to him with an alabaster jar of very costly perfume, and poured the perfume on his head as he sat at the table.
8 Widząc to, uczniowie oburzyli się: —Co za marnotrawstwo!
The disciples were indignant at seeing this. “What is this waste for?” they exclaimed.
9 Przecież można było sprzedać te perfumy i rozdać pieniądze biednym!
“It could have been sold for a large sum, and the money given to poor people.”
10 —Dlaczego ją krytykujecie?—zapytał Jezus, widząc ich reakcję. —Przecież spełniła dobry uczynek!
“Why are you troubling the woman?” Jesus said, when he noticed it. “For this is a beautiful deed that she has done to me.
11 —Biedni zawsze będą wśród was, a Mnie już wkrótce zabraknie.
You always have the poor with you, but you will not always have me.
12 Namaszczając tym olejkiem, przygotowała Mnie na pogrzeb.
In pouring this perfume on my body, she prepares me for my burial.
13 Zapewniam was: Gdziekolwiek na świecie będzie głoszona dobra nowina, wszędzie będzie się mówić o tym, co zrobiła, i będzie się o niej pamiętać.
I tell you, wherever, in the whole world, this good news is proclaimed, what this woman has done will be told in memory of her.”
14 Tymczasem Judasz z Kariotu, jeden z Dwunastu, poszedł do najwyższych kapłanów
It was then that one of the Twelve, named Judas Iscariot, made his way to the chief priests,
15 i zapytał: —Ile mi zapłacicie, jeśli wydam wam Jezusa? I dali mu trzydzieści srebrnych monet.
and said “What are you willing to give me, if I betray Jesus to you?” The Priests counted him out thirty pieces of silver as payment.
16 Od tej chwili Judasz czekał już tylko na sprzyjającą okazję, aby wydać Jezusa.
So from that time Judas looked for an opportunity to betray Jesus.
17 W pierwszym dniu święta Paschy, uczniowie zapytali Jezusa: —Gdzie mamy przygotować kolację paschalną?
On the first day of the Festival of the unleavened bread, the disciples came up to Jesus, and said, “Where do you wish us to make preparations for you to eat the Passover?”
18 —Idźcie do miasta!—powiedział. —Udajcie się do naszego znajomego i powiedzcie mu: „Nasz Nauczyciel zawiadamia: Nadchodzi już czas! U ciebie chcę spożyć z moimi uczniami świąteczną kolację”.
“Go into the city to a certain man,” he answered, “and say to him ‘The teacher says – My time is near. I will keep the Passover with my disciples at your house.’”
19 Uczniowie zrobili tak, jak im polecił, i zajęli się przygotowaniem posiłku.
The disciples did as Jesus directed them, and prepared the Passover.
20 Wieczorem, wraz z Dwunastoma, Jezus zajął miejsce przy stole.
In the evening Jesus took his place with the twelve disciples,
21 Gdy zaczęli posiłek, powiedział: —Mówię wam: Jeden z was, siedzących tu ze Mną, zdradzi Mnie.
and, while they were eating, he said, “I tell you that one of you will betray me.”
22 —Ale to chyba nie ja, Panie?—mówili zasmuceni jeden przez drugiego.
In great grief they began to say to him, one by one, “Can it be I, Master?”
23 —To ten, który jednocześnie ze Mną sięga do półmiska—odpowiedział.
“The one who dipped his bread beside me in the dish,” replied Jesus, “is the one who will betray me.
24 —Ja, Syn Człowieczy, muszę umrzeć, zgodnie z tym, co dawno zapowiedzieli prorocy. Marny jednak los tego, kto Mnie wyda. Lepiej byłoby, aby się wcale nie urodził!
True, the Son of Man must go, as scripture says of him, yet alas for that man by whom the Son of Man is being betrayed! For that man it would be better never to have been born!”
25 Judasz również Go zapytał: —To ja, Nauczycielu? —Sam to powiedziałeś—odrzekł Jezus.
Judas, who was betraying him, turned to him and said, “Can it be I, Rabbi?” “It is,” answered Jesus.
26 Później, podczas kolacji, Jezus wziął do rąk chleb. Podziękował za niego Bogu, połamał go na kawałki, i podał uczniom, mówiąc: —Weźcie i jedzcie, to jest moje ciało.
While they were eating, Jesus took some bread, and, after saying the blessing, broke it and, as he gave it to his disciples, said, “Take it and eat it; this is my body.”
27 Wziął też do ręki kielich z winem. Podziękował, podał uczniom, i powiedział: —Pijcie z niego wszyscy.
Then he took a cup, and, after saying the thanksgiving, gave it to them, with the words, “Drink from it, all of you;
28 To jest moja krew, pieczętująca przymierze. Przelewam ją, aby wielu otrzymało przebaczenie grzechów.
for this is my covenant blood, which is poured out for many for the forgiveness of sins.
29 Mówię wam, że nie skosztuję już wina do dnia, gdy będę pił nowe wino w królestwie mojego Ojca.
I tell you that I will never, after this, drink of this juice of the grape, until that day when I will drink it new with you in the kingdom of my Father.”
30 Potem zaśpiewali pieśń i poszli na Górę Oliwną. Wtedy Jezus powiedział:
They then sang a hymn, and went out to the Mount of Olives.
31 —Jeszcze tej nocy wszyscy Mnie opuścicie. Stanie się tak, jak Bóg zapowiedział ustami proroków: „Uderzę pasterza i rozproszą się owce jego stada”.
Then Jesus said to them, “Even you will all fall away from me tonight. Scripture says – ‘I will strike down the shepherd, and the sheep of the flock will be scattered.’
32 Lecz gdy znów powrócę do życia, udam się do Galilei i tam się z wami spotkam.
But, after I have risen, I will go before you into Galilee.”
33 —Ja nigdy Cię nie opuszczę!—zapewniał Piotr. —Nawet jeśli inni odejdą od Ciebie!
“If everyone else falls away from you,” Peter answered, “I will never fall away!”
34 —Zapewniam cię, że jeszcze tej nocy, zanim o świcie zapieje kogut, trzy razy zaprzeczysz, że Mnie znasz—odpowiedział Jezus.
“I tell you,” replied Jesus, “that this very night, before the cock crows, you will disown me three times!”
35 —Nigdy!—zaprotestował Piotr. —Nie wyprę się Ciebie, nawet gdybym miał iść z Tobą na śmierć! Pozostali również przysięgali wierność Jezusowi.
“Even if I must die with you,” Peter exclaimed, “I will never disown you!” All the disciples spoke in the same way.
36 Następnie wszyscy razem udali się do ogrodu Getsemane. Gdy dotarli na miejsce, Jezus rzekł: —Usiądźcie tutaj, a ja pójdę tam się modlić.
Then Jesus came with them to a garden called Gethsemane, and he said to his disciples, “Sit down here while I go and pray over there.”
37 Zabrał ze sobą tylko Piotra oraz synów Zebedeusza—Jakuba i Jana. I ogarnął Go smutek oraz głęboki niepokój.
Taking with him Peter and the two sons of Zebedee, he began to show signs of sadness and deep distress of mind.
38 —Moją duszę ogarnął śmiertelny smutek—powiedział. —Zostańcie ze Mną i czuwajcie.
“I am sad at heart,” he said, “sad even to death; wait here and watch with me.”
39 Odszedł na bok, padł na twarz i modlił się: —Ojcze mój, jeśli to możliwe, oddal ode Mnie ten „kielich cierpienia”. Jednak to Twoja wola niech się stanie, a nie to, czego ja chcę.
Going on a little further, he threw himself on his face in prayer. “My Father,” he said, “if it is possible, let me be spared this cup; only, not as I will, but as you will.”
40 Wrócił do trzech uczniów i zastał ich śpiących. Wtedy powiedział do Piotra: —Nie daliście rady czuwać ze Mną nawet przez godzinę?
Then he came to his disciples, and found them asleep. “What!” he said to Peter, “could none of you watch with me for one hour?
41 Uważajcie i módlcie się, abyście nie poddali się pokusie! Duch jest gorliwy, ale ciało słabe.
Watch and pray so that you don’t fall into temptation. True, the spirit is eager, but human nature is weak.”
42 Ponownie odszedł i modlił się: —Ojcze mój, jeśli nie może Mnie ominąć ten „kielich”, to niech się stanie Twoja wola.
Again, a second time, he went away, and prayed. “My Father,” he said, “if I cannot be spared this cup, but must drink it, your will be done!”
43 Lecz uczniowie byli tak bardzo zmęczeni, że gdy do nich wrócił, znowu spali.
And coming back again he found them asleep, for their eyes were heavy.
44 Odszedł więc po raz trzeci i raz jeszcze modlił się o to samo.
So he left them, and went away again, and prayed a third time, again saying the same words.
45 Po skończeniu modlitwy wrócił do nich i powiedział: —Wciąż spokojnie śpicie i odpoczywacie? Wybiła moja godzina. Teraz Ja, Syn Człowieczy, zostanę wydany w ręce grzeszników.
Then he came to the disciples, and said, “Sleep on now, and rest yourselves. Look – my time is close at hand, and the Son of Man is being betrayed into the hands of wicked people.
46 Wstańcie, chodźmy! Nadchodzi już ten, który Mnie zdradził!
Up, and let us be going. Look! My betrayer is close at hand.”
47 Ledwie skończył mówić, stanął przed Nim Judasz, jeden z Dwunastu, na czele zgrai uzbrojonej w miecze i pałki, wysłanej przez najwyższych kapłanów i starszych.
And, while he was still speaking, Judas, who was one of the Twelve, came in sight; and with him was a great crowd of people, with swords and clubs, sent from the chief priests and elders of the people.
48 Ten zdrajca tak się z nimi umówił: „Łapcie tego, którego pocałuję na powitanie”.
Now the betrayer had arranged a signal with them. “The man whom I kiss,” he had said, “will be the one; arrest him.”
49 Gdy więc tylko się zbliżyli, Judasz podszedł do Jezusa. —Witaj, Mistrzu!—rzekł i przywitał Go pocałunkiem.
So he went up to Jesus at once, and exclaimed, “Welcome, Rabbi!” and kissed him;
50 —Przyjacielu!—rzekł Jezus. —Po co przyszedłeś? Wówczas pozostali rzucili się na Niego i złapali Go.
at which Jesus said to him, “Friend, do what you have come for.” The men went up, seized Jesus, and arrested him.
51 Wtedy jeden z uczniów szybko wyjął miecz, zamachnął się i odciął ucho słudze najwyższego kapłana.
Suddenly one of those who were with Jesus stretched out his hand, and drew his sword, and striking the high priest’s servant, cut off his ear.
52 —Schowaj miecz!—powiedział Jezus. —Ci, którzy mieczem walczą, od miecza giną.
“Sheathe your sword,” Jesus said, “for all who draw the sword will be put to the sword.
53 Myślisz, że na moją prośbę Ojciec nie posłałby tu dwunastu oddziałów aniołów?
Do you think that I cannot ask my Father for help, when he would at once send to my aid more than twelve legions of angels?
54 Ale czy wtedy wypełniłyby się zapowiedzi Pisma?
But in that case how would the scriptures be fulfilled, which say that this must be?”
55 Następnie zwrócił się do tych, którzy Go aresztowali: —Czy jestem jakimś groźnym przestępcą, że przyszliście po Mnie aż tak uzbrojeni? Dlaczego nie zatrzymaliście Mnie w świątyni? Przecież codziennie tam nauczałem!
Jesus at the same time said to the crowds, “Have you come out, as if after a robber, with swords and clubs, to take me? I have sat teaching day after day in the Temple Courts, and yet you did not arrest me.”
56 Wszystko jednak dzieje się zgodnie z tym, co przepowiedziały o Mnie proroctwa. Wtedy wszyscy uczniowie opuścili Go i uciekli.
The whole of this occurred in fulfillment of the prophetic scriptures. Then the disciples all forsook him and fled.
57 Napastnicy zaprowadzili Jezusa do rezydencji Kajfasza, u którego wkrótce zebrali się przywódcy religijni i starsi.
Those who had arrested Jesus took him to Caiaphas, the high priest, where the teachers of the Law and elders had assembled.
58 Piotr zaś, który podążał za Jezusem, trzymając się z daleka, wszedł za nimi i usiadł razem z żołnierzami. Czekał, co będzie dalej.
Peter followed him at a distance as far as the high priest’s courtyard, to see the outcome.
59 Najwyżsi kapłani wraz z całą Wysoką Radą przesłuchiwali świadków, by znaleźć jakieś fałszywe oskarżenie przeciw Jezusowi i skazać Go na śmierć.
Meanwhile the chief priests and the whole of the High Council were trying to get such false evidence against Jesus, as would warrant putting him to death,
60 Ale pomimo wielu fałszywych zeznań nie udało się im to. W końcu znalazło się dwóch,
but they did not find any, although many came forward with false evidence. Later on, however, two men came forward and said,
61 którzy zgodnie oświadczyli: —Ten człowiek powiedział: „Mogę zburzyć Bożą świątynię i w trzy dni ją odbudować!”.
“This man said ‘I am able to destroy the Temple of God, and to build it in three days.’”
62 Wtedy najwyższy kapłan wstał i zapytał Jezusa: —Nie będziesz się bronił wobec tych oskarżeń?
Then the high priest stood up, and said to Jesus, “Have you no answer? What is this evidence which these men are giving against you?”
63 Lecz Jezus milczał. Wtedy najwyższy kapłan zadał mu kolejne pytanie: —W imię żyjącego Boga żądam, abyś odpowiedział: Jesteś Mesjaszem, Synem Bożym?
But Jesus remained silent. The high priest said to him, “I order you, by the living God, to tell us whether you are the Christ, the Son of God.”
64 —Sam to potwierdziłeś—rzekł Jezus. —Mówię wam: Wkrótce zobaczycie Mnie, Syna Człowieczego, zasiadającego na tronie z Bogiem i powracającego w obłokach na ziemię.
“It is true,” Jesus answered, “Moreover I tell you all that hereafter you will see the Son of Man sitting on the right hand of the Almighty, and coming on the clouds of the heavens.”
65 Słysząc to, najwyższy kapłan rozdarł szaty i powiedział: —To bluźnierstwo! Czego więcej trzeba? Po co nam świadkowie? Sami słyszeliście bluźnierstwo!
Then the high priest tore his robes. “This is blasphemy!” he exclaimed. “Why do we want any more witnesses? You have just heard his blasphemy!
66 Jaki jest wasz wyrok? —Kara śmierci!—zawołali.
What is your decision?” They answered, “He deserves death.”
67 I zaczęli pluć Jezusowi w twarz i bić po głowie. Ci, którzy Go bili,
Then they spat in his face, and struck him, while others dealt blows at him, saying as they did so,
68 szyderczo wołali: —Teraz prorokuj, Mesjaszu! Zgadnij, kto Cię teraz uderzył?
“Now play the prophet for us, you Christ! Who was it that struck you?”
69 Tymczasem Piotr wciąż przebywał na dziedzińcu rezydencji. Nagle podeszła do niego jakaś dziewczyna i powiedziała: —Ty też byłeś z Jezusem z Galilei!
Peter, meanwhile, was sitting outside in the courtyard; and a maidservant came up to him, and exclaimed, “Why, you were with Jesus the Galilean!”
70 —Nie wiem, o czym mówisz!—zaprzeczył wobec wszystkich Piotr.
But Peter denied it before them all. “I do not know what you mean,” he replied.
71 Odszedł do bramy wejściowej, ale zauważyła go tam inna służąca. —On był z Jezusem z Nazaretu!—powiedziała do stojących.
When he had gone out into the gateway, another maid saw him, and said to those who were there, “This man was with Jesus of Nazareth!”
72 —Nawet nie znam tego Człowieka!—przysięgając zaprzeczył Piotr.
Again he denied it with an oath, “I do not know the man!”
73 Po pewnej chwili stojący tam ludzie podeszli do niego i stwierdzili: —Na pewno i ty jesteś jednym z jego uczniów. Twój galilejski akcent cię zradza.
But soon afterward those who were standing by came up and said to Peter, “You also are certainly one of them; why, even your way of speaking proves it!”
74 —Naprawdę Go nie znam!!—znowu zaczął się zaklinać i przysięgać. I wtedy właśnie zapiał kogut.
Then Peter said, “I swear that I do not know the man! May God punish me if I am lying!” At that moment a cock crowed;
75 Wówczas Piotr przypomniał sobie słowa Jezusa: „Zanim o świcie zapieje kogut, trzy razy zaprzeczysz, że Mnie znasz”. Odszedł stamtąd i gorzko zapłakał.
and Peter remembered the words which Jesus had said – ‘Before a cock has crowed, you will disown me three times’; and he went outside, and wept bitterly.
