امثال 3
| ای پسر من، تعلیم مرا فراموش مکن و دل تو اوامر مرا نگاه دارد، | ۱ 1 |
My son, do not forget my commands and keep my teachings in your heart,
| زیرا که طول ایام وسالهای حیات و سلامتی را برای تو خواهدافزود. | ۲ 2 |
for length of days and years of life and peace they will add to you.
| زنهار که رحمت و راستی تو را ترک نکند. آنها را بر گردن خود ببند و بر لوح دل خودمرقوم دار. | ۳ 3 |
Do not let covenant faithfulness and trustworthiness ever leave you, tie them together about your neck, write them on the tablet of your heart.
| آنگاه نعمت و رضامندی نیکو، درنظر خدا و انسان خواهی یافت. | ۴ 4 |
Then you will find favor and a good reputation in the sight of God and man.
| به تمامی دل خود بر خداوند توکل نما و بر عقل خود تکیه مکن. | ۵ 5 |
Trust in Yahweh with all your heart and do not lean on your own understanding;
| در همه راههای خود او را بشناس، و اوطریقهایت را راست خواهد گردانید. | ۶ 6 |
in all your ways acknowledge him and he will make your paths straight.
| خویشتن را حکیم مپندار، از خداوند بترس و از بدی اجتناب نما. | ۷ 7 |
Do not be wise in your own eyes; fear Yahweh and turn away from evil.
| این برای ناف تو شفا، وبرای استخوانهایت مغز خواهد بود. | ۸ 8 |
It will be healing to your flesh and refreshment for your body.
| از مایملک خود خداوند را تکریم نما و از نوبرهای همه محصول خویش. | ۹ 9 |
Honor Yahweh with your wealth and with the firstfruits of all your produce,
| آنگاه انبارهای تو به وفورنعمت پر خواهد شد، و چرخشتهای تو از شیره انگور لبریز خواهد گشت. | ۱۰ 10 |
and your storehouses will be filled up and your vats will be bursting, full of new wine.
| ای پسر من، تادیب خداوند را خوار مشمار، و توبیخ او را مکروه مدار. | ۱۱ 11 |
My son, do not despise Yahweh's instruction and do not hate his rebuke,
| زیرا خداوند هر‌که را دوست داردتادیب می‌نماید، مثل پدر پسر خویش را که از اومسرور می‌باشد. | ۱۲ 12 |
for Yahweh disciplines those he loves, as a father deals with a son who pleases him.
| خوشابحال کسی‌که حکمت را پیدا کند، و شخصی که فطانت را تحصیل نماید. | ۱۳ 13 |
The one who finds wisdom is blessed; he also gets understanding.
| زیرا که تجارت آن از تجارت نقره ومحصولش از طلای خالص نیکوتر است. | ۱۴ 14 |
What you gain from wisdom is better than what silver will give in return and its profit is better than gold.
| ازلعلها گرانبهاتر است و جمیع نفایس تو با آن برابری نتواند کرد. | ۱۵ 15 |
Wisdom is more precious than jewels and nothing you desire can compare to her.
| به‌دست راست وی طول ایام است، و به‌دست چپش دولت و جلال. | ۱۶ 16 |
She has length of days in her right hand; in her left hand are riches and honor.
| طریقهای وی طریقهای شادمانی است و همه راههای وی سلامتی می‌باشد. | ۱۷ 17 |
Her ways are ways of kindness and all her paths are peace.
| به جهت آنانی که او را به‌دست گیرند، درخت حیات‌است وکسی‌که به او متمسک می‌باشد خجسته است. | ۱۸ 18 |
She is a tree of life to those who take hold of it, those who hold on to it are happy.
| خداوند به حکمت خود زمین را بنیاد نهاد، و به عقل خویش آسمان را استوار نمود. | ۱۹ 19 |
By wisdom Yahweh founded the earth, by understanding he established the heavens.
| به علم او لجه‌ها منشق گردید، و افلاک شبنم رامی چکانید. | ۲۰ 20 |
By his knowledge the depths broke open and the clouds dropped their dew.
| ای پسر من، این چیزها از نظر تودور نشود. حکمت کامل و تمیز را نگاه دار. | ۲۱ 21 |
My son, keep sound judgment and discernment, and do not lose sight of them.
| پس برای جان تو حیات، و برای گردنت زینت خواهد بود. | ۲۲ 22 |
They will be life to your soul and an adornment of favor to wear around your neck.
| آنگاه در راه خود به امنیت سالک خواهی شد، و پایت نخواهد لغزید. | ۲۳ 23 |
Then you will walk on your way in safety and your foot will not stumble;
| هنگامی که بخوابی، نخواهی ترسید و چون دراز شوی خوابت شیرین خواهد شد. | ۲۴ 24 |
when you lie down, you will not be afraid; when you lie down, your sleep will be sweet.
| از خوف ناگهان نخواهی ترسید، و نه از خرابی شریران چون واقع شود. | ۲۵ 25 |
Do not be afraid of sudden terror or devastation caused by the wicked, when it comes,
| زیرا خداوند اعتماد تو خواهد بود و پای تو را از دام حفظ خواهد نمود. | ۲۶ 26 |
for Yahweh will be on your side and will keep your foot from being caught in a trap.
| احسان را ازاهلش باز مدار، هنگامی که بجا آوردنش در قوت دست توست. | ۲۷ 27 |
Do not withhold good from those who deserve it, when it is in your power to act.
| به همسایه خود مگو برو وبازگرد، و فردا به تو خواهم داد، با آنکه نزد توحاضر است. | ۲۸ 28 |
Do not say to your neighbor, “Go, and come again, and tomorrow I will give it,” when you have the money with you.
| بر همسایه ات قصد بدی مکن، هنگامی که او نزد تو در امنیت ساکن است. | ۲۹ 29 |
Do not make a plan to harm your neighbor— the one who lives close and trusts you.
| باکسی‌که به تو بدی نکرده است، بی‌سبب مخاصمه منما. | ۳۰ 30 |
Do not argue with a person without a reason, when he has done nothing to harm you.
| بر مرد ظالم حسد مبر وهیچکدام از راههایش را اختیار مکن. | ۳۱ 31 |
Do not envy a violent person or choose any of his ways.
| زیراکج خلقان نزد خداوند مکروهند، لیکن سر او نزدراستان است، | ۳۲ 32 |
For the devious person is detestable to Yahweh, but he brings the upright person into his confidence.
| لعنت خداوند بر خانه شریران است. اما مسکن عادلان را برکت می‌دهد. | ۳۳ 33 |
The curse of Yahweh is on the house of the wicked person, but he blesses the home of righteous people.
| یقین که مستهزئین را استهزا می‌نماید، اما متواضعان رافیض می‌بخشد. | ۳۴ 34 |
He mocks mockers, but he gives his favor to humble people.
| حکیمان وارث جلال خواهند شد، اما احمقان خجالت را خواهند برد. | ۳۵ 35 |
Wise people inherit honor, but fools will be lifted up in their shame.
