امثال 24
| بر مردان شریر حسد مبر، و آرزو مدارتا با ایشان معاشرت نمایی، | ۱ 1 |
Ne æmuleris viros malos, nec desideres esse cum eis:
| زیرا که دل ایشان در ظلم تفکر می‌کند ولبهای ایشان درباره مشقت تکلم می‌نماید. | ۲ 2 |
quia rapinas meditatur mens eorum, et fraudes labia eorum loquuntur.
| خانه به حکمت بنا می‌شود، و با فطانت استوار می‌گردد، | ۳ 3 |
Sapientia ædificabitur domus, et prudentia roborabitur.
| و به معرفت اطاقها پر می‌شود، از هر گونه اموال گرانبها و نفایس. | ۴ 4 |
In doctrina replebuntur cellaria, universa substantia pretiosa et pulcherrima.
| مرد حکیم در قدرت می‌ماند، و صاحب معرفت در توانایی ترقی می‌کند، | ۵ 5 |
Vir sapiens, fortis est: et vir doctus, robustus et validus.
| زیرا که با حسن تدبیر باید جنگ بکنی، و ازکثرت مشورت دهندگان نصرت است. | ۶ 6 |
Quia cum dispositione initur bellum: et erit salus ubi multa consilia sunt.
| حکمت برای احمق زیاده بلند است، دهان خود را در دربار باز نمی کند. | ۷ 7 |
Excelsa stulto sapientia, in porta non aperiet os suum.
| هر‌که برای بدی تفکر می‌کند، او را فتنه انگیزمی گویند. | ۸ 8 |
Qui cogitat mala facere, stultus vocabitur.
| فکر احمقان گناه است، و استهزاکننده نزد آدمیان مکروه است. | ۹ 9 |
Cogitatio stulti peccatum est: et abominatio hominum detractor.
| اگر در روز تنگی سستی نمایی، قوت توتنگ می‌شود. | ۱۰ 10 |
Si desperaveris lassus in die angustiæ: imminuetur fortitudo tua.
| آنانی را که برای موت برده شوند خلاص کن، و از رهانیدن آنانی که برای قتل مهیااندکوتاهی منما. | ۱۱ 11 |
Erue eos, qui ducuntur ad mortem: et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses.
| اگر گویی که این را ندانستیم، آیا آزماینده دلها نمی فهمد؟ و حافظ جان تو نمی داند؟ و به هرکس برحسب اعمالش مکافات نخواهد داد؟ | ۱۲ 12 |
Si dixeris: Vires non suppetunt: qui inspector est cordis, ipse intelligit, et servatorem animæ tuæ nihil fallit, reddetque homini iuxta opera sua.
| ای پسر من عسل را بخور زیرا که خوب است، و‌شان عسل را چونکه به کامت شیرین است. | ۱۳ 13 |
Comede, fili mi, mel, quia bonum est, et favum dulcissimum gutturi tuo:
| همچنین حکمت را برای جان خود بیاموز، اگر آن را بیابی آنگاه اجرت خواهد بود، و امید تومنقطع نخواهد شد. | ۱۴ 14 |
Sic et doctrina sapientiæ animæ tuæ: quam cum inveneris, habebis in novissimis spem, et spes tua non peribit.
| ای شریر برای منزل مرد عادل در کمین مباش، و آرامگاه او را خراب مکن، | ۱۵ 15 |
Ne insidieris, et quæras impietatem in domo iusti, neque vastes requiem eius.
| زیرا مرد عادل اگر‌چه هفت مرتبه بیفتدخواهد برخاست، اما شریران در بلا خواهندافتاد. | ۱۶ 16 |
Septies enim cadet iustus, et resurget: impii autem corruent in malum.
| چون دشمنت بیفتد شادی مکن، و چون بلغزد دلت وجد ننماید، | ۱۷ 17 |
Cum ceciderit inimicus tuus, ne gaudeas, et in ruina eius ne exultet cor tuum:
| مبادا خداوند این را ببیند و در نظرش ناپسند آید، و غضب خود را از او برگرداند. | ۱۸ 18 |
ne forte videat Dominus, et displiceat ei, et auferat ab eo iram suam.
| خویشتن را به‌سبب بدکاران رنجیده مساز، و بر شریران حسد مبر، | ۱۹ 19 |
Ne contendas cum pessimis, nec æmuleris impios:
| زیرا که به جهت بدکاران اجر نخواهد بود، و چراغ شریران خاموش خواهد گردید. | ۲۰ 20 |
quoniam non habent futurorum spem mali, et lucerna impiorum extinguetur.
| ای پسر من از خداوند و پادشاه بترس، و بامفسدان معاشرت منما، | ۲۱ 21 |
Time Dominum, fili mi, et regem: et cum detractoribus non commiscearis:
| زیرا که مصیبت ایشان ناگهان خواهدبرخاست، و عاقبت سالهای ایشان را کیست که بداند؟ | ۲۲ 22 |
quoniam repente consurget perditio eorum: et ruinam utriusque quis novit?
| اینها نیز از (سخنان ) حکیمان است طرفداری در داوری نیکو نیست. | ۲۳ 23 |
Hæc quoque sapientibus: Cognoscere personam in iudicio non est bonum.
| کسی‌که به شریر بگوید تو عادل هستی، امت‌ها او را لعنت خواهند کرد و طوایف از اونفرت خواهند نمود. | ۲۴ 24 |
Qui dicunt impio: Iustus es: maledicent eis populi, et detestabuntur eos tribus.
| اما برای آنانی که او را توبیخ نمایندشادمانی خواهد بود، و برکت نیکو به ایشان خواهد رسید. | ۲۵ 25 |
Qui arguunt eum, laudabuntur: et super ipsos veniet benedictio.
| آنکه به کلام راست جواب گوید لبها رامی بوسد. | ۲۶ 26 |
Labia deosculabitur, qui recta verba respondet.
| کار خود را در خارج آراسته کن، و آن را درملک مهیا ساز، و بعد از آن خانه خویش را بنا نما. | ۲۷ 27 |
Præpara foris opus tuum, et diligenter exerce agrum tuum: ut postea ædifices domum tuam.
| بر همسایه خود بی‌جهت شهادت مده، و بالبهای خود فریب مده، | ۲۸ 28 |
Ne sis testis frustra contra proximum tuum: nec lactes quemquam labiis tuis.
| و مگو به طوری که او به من عمل کرد من نیزبا وی عمل خواهم نمود، و مرد را برحسب اعمالش پاداش خواهم داد. | ۲۹ 29 |
Ne dicas: Quomodo fecit mihi, sic faciam ei: reddam unicuique secundum opus suum.
| از مزرعه مرد کاهل، و از تاکستان شخص ناقص العقل گذشتم. | ۳۰ 30 |
Per agrum hominis pigri transivi, et per vineam viri stulti:
| و اینک بر تمامی آن خارها می‌رویید، وخس تمامی روی آن را می‌پوشانید، و دیوارسنگیش خراب شده بود، | ۳۱ 31 |
et ecce totum repleverant urticæ, et operuerant superficiem eius spinæ, et maceria lapidum destructa erat.
| پس من نگریسته متفکر شدم، ملاحظه کردم و ادب آموختم. | ۳۲ 32 |
Quod cum vidissem, posui in corde meo, et exemplo didici disciplinam.
| اندکی خفت و اندکی خواب، و اندکی بر هم نهادن دستها به جهت خواب. | ۳۳ 33 |
Parum, inquam, dormies, modicum dormitabis, pauxillum manus conseres, ut quiescas:
| پس فقر تو مثل راهزن بر تو خواهد آمد، ونیازمندی تو مانند مرد مسلح. | ۳۴ 34 |
et veniet tibi quasi cursor egestas, et mendicitas quasi vir armatus.
