امثال 20

۱ 1 شراب استهزا می‌کند و مسکرات عربده می‌آورد، و هر‌که به آن فریفته شود حکیم نیست.

It is a luxurious thing, wine, and inebriation is tumultuous. Anyone who is delighted by this will not be wise.

۲ 2 هیبت پادشاه مثل غرش شیر است، و هر‌که خشم او را به هیجان آورد، به‌جان خود خطامی ورزد.

Just like the roaring of a lion, so also is the dread of a king. Whoever provokes him sins in his own soul.

۳ 3 از نزاع دور شدن برای انسان عزت است، اماهر مرد احمق مجادله می‌کند.

Honor is for the man who separates himself from contentions. But all the foolish meddle in altercations.

۴ 4 مرد کاهل به‌سبب زمستان شیار نمی کند، لهذا در موسم حصاد گدایی می‌کند و نمی یابد.

Because of the cold, the lazy one was not willing to plough. Therefore, in the summer, he will beg, and it will not be given to him.

۵ 5 مشورت در دل انسان آب عمیق است، امامرد فهیم آن را می‌کشد.

Counsel in the heart of a man is like deep waters. But a wise man will draw it out.

۶ 6 بسا کسانند که هر یک احسان خویش رااعلام می‌کنند، اما مرد امین را کیست که پیدا کند.

Many men are called merciful. But who will find a faithful man?

۷ 7 مرد عادل که به کاملیت خود سلوک نماید، پسرانش بعد از او خجسته خواهند شد.

The just who walks in his simplicity shall leave behind him blessed sons.

۸ 8 پادشاهی که بر کرسی داوری نشیند، تمامی بدی را از چشمان خود پراکنده می‌سازد.

The king who sits on the throne of judgment scatters all evil with his gaze.

۹ 9 کیست که تواند گوید: «دل خود را طاهرساختم، و از گناه خویش پاک شدم.»

Who is able to say: “My heart is clean. I am pure from sin?”

۱۰ 10 سنگهای مختلف و پیمانه های مختلف، هر دوی آنها نزد خداوند مکروه است.

Diverse weights, diverse measures: both are abominable with God.

۱۱ 11 طفل نیز از افعالش شناخته می‌شود، که آیااعمالش پاک و راست است یا نه.

A child may be understood by his interests: whether his works may be clean and upright.

۱۲ 12 گوش شنوا و چشم بینا، خداوند هر دو آنهارا آفریده است.

The hearing ear and the seeing eye: the Lord has made them both.

۱۳ 13 خواب را دوست مدار مبادا فقیر شوی. چشمان خود را باز کن تا از نان سیر گردی.

Do not love sleep, lest deprivation oppress you. Open your eyes and be satisfied with bread.

۱۴ 14 مشتری می‌گوید بد است، بد است، اماچون رفت آنگاه فخر می‌کند.

“It is bad, it is bad,” says every buyer; and when he has withdrawn, then he will boast.

۱۵ 15 طلا هست و لعلها بسیار، اما لبهای معرفت جواهر گرانبها است.

There is gold, and there are a multitude of jewels. But lips of knowledge are a precious vessel.

۱۶ 16 جامه آنکس را بگیر که به جهت غریب ضامن است، و او را به رهن بگیر که ضامن بیگانگان است.

Take away the vestments of him who stands up to vouch for a stranger, and take a pledge from him instead of from outsiders.

۱۷ 17 نان فریب برای انسان لذیذ است، اما بعد دهانش از سنگ ریزه‌ها پر خواهد شد.

The bread of lies is sweet to a man. But afterwards, his mouth will be filled with pebbles.

۱۸ 18 فکرها به مشورت محکم می‌شود، و باحسن تدبیر جنگ نما.

Plans are strengthened by counsels. And wars are to be handled by governments.

۱۹ 19 کسی‌که به نمامی گردش کند اسرار را فاش می‌نماید، لهذا با کسی‌که لبهای خود را می‌گشایدمعاشرت منما.

Do not become involved with him who reveals mysteries, and who walks deceitfully, and who enlarges his lips.

۲۰ 20 هر‌که پدر و مادر خود را لعنت کندچراغش در ظلمت غلیظ خاموش خواهد شد.

Whoever curses his father and mother, his lamp will be extinguished in the midst of darkness.

۲۱ 21 اموالی که اولا به تعجیل حاصل می‌شود، عاقبتش مبارک نخواهد شد.

When an inheritance is obtained hastily in the beginning, in the end it will be without a blessing.

۲۲ 22 مگو که از بدی انتقام خواهم کشید، بلکه برخداوند توکل نما و تو را نجات خواهد داد.

Do not say, “I will repay evil.” Wait for the Lord, and he will free you.

۲۳ 23 سنگهای مختلف نزد خداوند مکروه است، و ترازوهای متقلب نیکو نیست.

Diverse weights are an abomination with the Lord. A deceitful balance is not good.

۲۴ 24 قدمهای انسان از خداوند است، پس مردراه خود را چگونه بفهمد؟

The steps of men are directed by the Lord. But who is the man able to understand his own way?

۲۵ 25 شخصی که چیزی را به تعجیل مقدس می‌گوید، و بعد از نذر کردن استفسار می‌کند، دردام می‌افتد.

It is ruin for a man to devour what is holy, or, after making vows, to retract them.

۲۶ 26 پادشاه حکیم شریران را پراکنده می‌سازد وچوم را بر ایشان می‌گرداند.

A wise king scatters the impious and bends an archway over them.

۲۷ 27 روح انسان، چراغ خداوند است که تمامی عمقهای دل را تفتیش می‌نماید.

The spirit of a man is a lamp to the Lord, which investigates all the secrets of the inner self.

۲۸ 28 رحمت و راستی پادشاه را محافظت می‌کند، و کرسی او به رحمت پایدار خواهد ماند.

Mercy and truth guard the king, and his throne is strengthened by clemency.

۲۹ 29 جلال جوانان قوت ایشان است، و عزت پیران موی سفید.

The joy of youths is their strength. And the dignity of old men is their grey hairs.

۳۰ 30 ضربهای سخت از بدی طاهر می‌کند وتازیانه‌ها به عمق دل فرو می‌رود.

The bruise of a wound, as well as scourges, shall wipe away evils in the more secret places of the inner self.