Salomos Ordsprog 22

1 Et godt navn er mere verdt enn stor rikdom; å være godt likt er bedre enn sølv og gull.

Ang maayong ngalan pagapilion labi pa sa dagkong mga bahandi ug ang kaluoy mas maayo pa kay sa plata ug bulawan.

2 Rik og fattig møtes; Herren har skapt dem begge.

Ang adunahan ug kabos nga mga tawo managsama lamang sa niini nga paagi— si Yahweh ang nagbuhat kanilang tanan.

3 Den kloke ser ulykken og skjuler sig, men de uerfarne går videre og må bøte.

Ang mabinantayon nga tawo makakita sa kasamok ug magatago sa iyang kaugalingon, apan ang walay pagtagad mopadayon ug mag-antos tungod niini.

4 Lønn for saktmodighet og gudsfrykt er rikdom og ære og liv.

Ang ganti sa pagkamapainubsanon ug pagkamahadlokon kang Yahweh mao ang mga bahandi, dungog, ug kinabuhi.

5 Torner og snarer er der på den falskes vei; den som varer sitt liv, holder sig borte fra dem.

Mga tunok ug mga lit-ag ang naglaray sa agianan sa masinupakon; si bisan kinsa nga nagbantay sa iyang kinabuhi mapahilayo gikan kanila.

6 Lær den unge den vei han skal gå! Så viker han ikke fra den, selv når han blir gammel.

Tudloi ang bata sa dalan nga angay niyang pagaadtoan ug sa dihang matigulang na siya dili siya motalikod gikan niana nga pagpanudlo.

7 Den rike hersker over de fattige, og låntageren blir långiverens træl.

Ang adunahan nga mga tawo modumala ibabaw sa mga kabos nga mga tawo ug siya nga nangutang ulipon sa usa nga nagapautang.

8 Den som sår urett, skal høste ondt, og med hans vredes ris skal det være forbi.

Siya nga nagpugas sa dili matarong magaani ug kasamok ug ang iyang sungkod sa kapungot mahanaw.

9 Den som har et godt hjerte, blir velsignet fordi han gav den fattige av sitt brød.

Siya nga adunay mata sa pagkamahinatagon pagapanalanginan, kay gipakigbahin niya ang iyang tinapay ngadto sa mga kabos.

10 Jag spotteren bort! Så går tretten med, og kiv og skam hører op.

Papahawaa ang mga matamayon, ug pagulaa ang samokan; ug mohunong ang mga panaglalis ug mga pagtamay.

11 Den som elsker hjertets renhet, og hvis tale er tekkelig, han har kongen til venn.

Siya nga nahigugma sa putli nga kasingkasing ug kansang mga pagpanulti malumo, mahimo niyang higala ang hari.

12 Herrens øine verner den forstandige, men han gjør den troløses ord til intet.

Ang mga mata ni Yahweh kanunay nga nagabantay sa kahibalo, apan isalikway niya ang mga pulong sa mabudhion.

13 Den late sier: Det er en løve der ute, jeg kunde bli drept midt på gaten.

Ang tawong tapolan moingon, “Adunay liyon sa dalan! Pagapatyon ako diha sa hawan nga mga dapit.”

14 Fremmed kvinnes munn er en dyp grav; den Herren er vred på, faller i den.

Ang baba sa babaye nga mananapaw usa ka lalom nga bung-aw; mosilaob ang kasuko ni Yahweh batok sa tawo nga mahulog niini.

15 Dårskap er bundet fast til den unges hjerte; tuktens ris driver den bort.

Nabugkos ang mga binuang diha sa kasingkasing sa bata, apan ang bunal sa pagpanton magapahawa niini palayo.

16 Å undertrykke den fattige tjener bare til å øke hans gods; å gi til den rike volder ham bare tap.

Siya nga namintaha sa mga kabos nga mga tawo aron madugangan ang iyang bahandi, o paghatag ngadto sa mga adunahan nga tawo, mosangko ngadto sa kawalad-on.

17 Bøi ditt øre til og hør på vismenns ord og vend ditt hjerte til min kunnskap!

Ipapaminaw ang imong dalunggan ug patalinghogi ang mga pulong sa maalamon ug gamita ang imong kasingkasing sa akong kahibalo,

18 For det er godt at du bevarer dem i ditt indre, og at de alle henger fast ved dine leber.

kay makaayo kanimo kung ampingan mo kini diha sa imong kinasuloran, kung kining tanan andam na diha sa imong mga ngabil.

19 Forat du skal sette din lit til Herren, lærer jeg dig idag, nettop dig.

Aron nga ang imong pagsalig maanaa kang Yahweh, gitudlo ko kini kanimo karong adlawa— bisan kanimo.

20 Har jeg ikke skrevet for dig kjernesprog med råd og kunnskap

Wala ba diay ako makasulat alang kanimo ug 30 ka mga panultihong pagpanudlo ug kahibalo,

21 for å kunngjøre dig det som rett er, sannhets ord, så du kan svare dem som sender dig, med sanne ord?

aron sa pagtudlo kanimo sa kamatuoran niining kasaligan nga mga pulong, aron makahatag ka ug kasaligan nga mga tubag niadtong nagpadala kanimo?

22 Røv ikke fra en fattig, fordi han er fattig, og tred ikke armingen ned i byporten!

Ayaw kawati ang kabos tungod kay kabos siya, o yatakan ang mga nagkinahanglan nga anaa sa ganghaan,

23 For Herren skal føre deres sak, og han skal ta deres liv som tar noget fra dem.

kay labanan ni Yahweh ang ilang kahimtang, ug kawatan niya sa kinabuhi kadtong nagakawat kanila.

24 Hold dig ikke til venns med en som er snar til vrede, og gi dig ikke i lag med en hastig mann,

Ayaw pagpakighigala sa tawo nga gidumalahan sa kasuko ug kinahanglan nga dili ka mouban sa tawo nga maligutguton,

25 forat du ikke skal lære dig til å gå på hans veier og få satt en snare for ditt liv!

o tingali ug makakat-on ka sa iyang mga paagi ug motukob ka sa paon alang sa imong kalag.

26 Vær ikke blandt dem som gir håndslag, dem som borger for gjeld!

Ayaw paisip nga usa niadtong mohapak sa mga kamot, nga nagapasalig sa utang.

27 Når du intet har å betale med, hvorfor skal de da ta din seng bort under dig?

Kung makulang ka sa pagbayad, unsa man ang makapahunong sa usa ka tawo sa pagkuha sa higdaanan nga imong gihigdaan?

28 Flytt ikke det gamle grenseskjell som dine fedre har satt!

Ayaw ibalhin ang karaan nga utlanang bato nga gipahimutang sa imong mga amahan.

29 Ser du en mann som er duelig i sin gjerning - han kan komme til å tjene konger; han kommer ikke til å tjene småfolk.

Nakakita ka ba ug usa ka tawo nga hanas sa iyang trabaho? Mobarog siya atubangan sa mga hari; dili siya mobarog atubangan sa mga yano lamang nga mga tawo.