Proverbiorum 19

1 melior est pauper qui ambulat in simplicitate sua quam torquens labia insipiens

Mas maayo pa ang tawo nga kabos nga naglakaw diha sa iyang katarong kaysa kaniya nga sukwahi sa iyang pagpanulti ug buangbuang.

2 ubi non est scientia animae non est bonum et qui festinus est pedibus offendit

Dili usab maayo ang pagpangandoy nga dili inubanan sa kahibalo ug siya nga kusog modagan mahisalaag sa dalan.

3 stultitia hominis subplantat gressus eius et contra Deum fervet animo suo

Ang kabuang sa tawo nagdaot sa iyang kinabuhi ug napungot ang iyang kasingkasing batok kang Yahweh.

4 divitiae addunt amicos plurimos a paupere autem et hii quos habuit separantur

Makadugang ang bahandi ug daghang mga higala, apan ang tawong kabos nahimulag gikan sa iyang mga higala.

5 testis falsus non erit inpunitus et qui mendacia loquitur non effugiet

Ang bakakon nga saksi pagasilotan ug siya nga nagsulti ug bakak dili gayod makaikyas.

6 multi colunt personam potentis et amici sunt dona tribuenti

Daghan ang magapangayo ug tabang gikan sa tawong manggihatagon ug higala sa tanan siya nga manggihatagon ug mga gasa.

7 fratres hominis pauperis oderunt eum insuper et amici procul recesserunt ab eo qui tantum verba sectatur nihil habebit

Ang tanang mga igsoong lalaki sa kabos nasilag kaniya; unsa pa kaha ang iyang mga higala nga mipahilayo kaniya! Motawag siya kanila apan wala na sila.

8 qui autem possessor est mentis diligit animam suam et custos prudentiae inveniet bona

Siya nga nagbaton sa kaalam naghigugma sa iyang kinabuhi; siya nga nagtipig sa pagsabot makakaplag kung unsa ang maayo.

9 testis falsus non erit inpunitus et qui loquitur mendacia peribit

Ang bakakon nga saksi pagasilotan gayod, apan ang nagsulti ug bakak malaglag.

10 non decent stultum deliciae nec servum dominari principibus

Dili angay sa tawo nga buangbuang ang pagpuyo sa kaharuhay— labi na gayod nga walay angay ang ulipon nga maoy magdumala sa mga prinsipe.

11 doctrina viri per patientiam noscitur et gloria eius est iniqua praetergredi

Ang pagkamabinantayon maghimo sa tawo nga dili daling masuko ug ang dili pagtagad sa sayop maoy makahatag kaniya ug himaya.

12 sicut fremitus leonis ita et regis ira et sicut ros super herbam ita hilaritas eius

Ang kapungot sa hari sama sa ngulob sa batan-ong liyon, apan ang iyang kaluoy sama sa yamog nga anaa sa sagbot.

13 dolor patris filius stultus et tecta iugiter perstillantia litigiosa mulier

Ang buangbuang nga anak nga lalaki nagdaot sa iyang amahan ug ang malalison nga asawa sama sa tubig nga kanunay magtulo.

14 domus et divitiae dantur a patribus a Domino autem proprie uxor prudens

Ang balay ug ang bahandi maoy panulondon gikan sa mga ginikanan, apan ang maalamon nga asawa gikan kang Yahweh.

15 pigredo inmittit soporem et anima dissoluta esuriet

Ang pagkatapolan maghatod kanimo ngadto sa pagkahinanok ug tulog, apan siya nga dili magtrabaho gutomon.

16 qui custodit mandatum custodit animam suam qui autem neglegit vias suas mortificabitur

Siya nga nagtuman sa sugo nanalipod sa iyang kinabuhi, apan mamatay ang tawo nga wala maghunahuna mahitungod sa iyang mga pamaagi.

17 feneratur Domino qui miseretur pauperis et vicissitudinem suam reddet ei

Si bisan kinsa nga maluluy-on sa kabos sama ra nga nagpahulam kang Yahweh ug magbayad siya kaniya sa iyang nahimo.

18 erudi filium tuum ne desperes ad interfectionem autem eius ne ponas animam tuam

Pantona ang imong anak samtang aduna pay paglaom ug ayaw pangandoya nga mabutang siya sa kamatayon.

19 qui inpatiens est sustinebit damnum et cum rapuerit aliud adponet

Ang tawo nga daling masuko kinahanglan nga mobayad sa kasaypanan, kung imo siyang luwason, buhaton mo pa gihapon kini sa ikaduhang higayon.

20 audi consilium et suscipe disciplinam ut sis sapiens in novissimis tuis

Paminawa ang tambag ug dawata ang pagtudlo, aron nga magmaalamon ka hangtod sa kataposan sa imong kinabuhi.

21 multae cogitationes in corde viri voluntas autem Domini permanebit

Daghan ang mga laraw sa kasingkasing sa tawo, apan ang kabubut-on lamang ni Yahweh maoy matuman.

22 homo indigens misericors est et melior pauper quam vir mendax

Ang pagkamatinud-anon maoy gipangandoy sa tawo ug mas maayo pa ang tawong kabos kaysa bakakon.

23 timor Domini ad vitam et in plenitudine commorabitur absque visitatione pessimi

Ang pagpasidungog kang Yahweh magtultol sa katawhan ngadto sa kinabuhi; si bisan kinsa nga aduna niini matagbaw ug dili mahiagom sa kadaot.

24 abscondit piger manum suam sub ascella nec ad os suum adplicat eam

Maglubong sa iyang kamot ang tapolan ngadto sa pagkaon; dili gani siya makahimo sa paghungit niini padulong sa iyang baba.

25 pestilente flagellato stultus sapientior erit sin autem corripueris sapientem intelleget disciplinam

Kung imong silotan ang mabugalbugalon, mahimong magmaalamon ang walay alamag; badlonga siya nga adunay pagsabot ug makabaton siya ug kahibalo.

26 qui adfligit patrem et fugat matrem ignominiosus est et infelix

Siya nga mangawat sa iyang amahan ug maghingilin sa iyang inahan mao ang anak nga lalaki nga magpakaulaw ug salawayon.

27 non cesses fili audire doctrinam nec ignores sermones scientiae

Kung mohunong ka sa pagpaminaw sa pagtudlo, akong anak nga lalaki, mahisalaag ka gikan sa mga pulong sa kahibalo.

28 testis iniquus deridet iudicium et os impiorum devorat iniquitatem

Magbugalbugal sa katarong ang bakak nga saksi ug ang baba sa daotan magalamoy sa pagkadaotan.

29 parata sunt derisoribus iudicia et mallei percutientes stultorum corporibus

Andam na ang paghukom alang sa mga mabugalbugalon ug ang paglatos alang sa mga likod sa mga buangbuang.