Iohannem 11
1 erat autem quidam languens Lazarus a Bethania de castello Mariae et Marthae sororis eius
Det var ein som låg sjuk, Lasarus frå Betania, den vesle byen som Maria og Marta, syster hennar, budde i.
2 Maria autem erat quae unxit Dominum unguento et extersit pedes eius capillis suis cuius frater Lazarus infirmabatur
Maria var den som salva Herren med myrrasalve, og turka føterne hans med håret sitt; og det var bror hennar, Lasarus, som låg sjuk.
3 miserunt ergo sorores ad eum dicentes Domine ecce quem amas infirmatur
Systerne sende då bod til honom med dei ordi: «Herre, han som du hev so kjær, ligg sjuk!»
4 audiens autem Iesus dixit eis infirmitas haec non est ad mortem sed pro gloria Dei ut glorificetur Filius Dei per eam
Då Jesus høyrde det, sagde han: «Den sotti er’kje nokor helsott, men ho er til Guds æra; Guds son skal få æra av det.»
5 diligebat autem Iesus Martham et sororem eius Mariam et Lazarum
Jesus heldt mykje av Marta og syster hennar og Lasarus.
6 ut ergo audivit quia infirmabatur tunc quidem mansit in eodem loco duobus diebus
Då han no høyrde at Lasarus låg sjuk, drygde han endå tvo dagar på den staden han var;
7 deinde post haec dicit discipulis suis eamus in Iudaeam iterum
då fyrst sagde han til læresveinarne sine: «Kom, lat oss fara til Judæa att!»
8 dicunt ei discipuli rabbi nunc quaerebant te Iudaei lapidare et iterum vadis illuc
«Rabbi, » sagde læresveinarne, «nyst vilde jødarne steina deg, og so fer du dit att!»
9 respondit Iesus nonne duodecim horae sunt diei si quis ambulaverit in die non offendit quia lucem huius mundi videt
«Er det’kje tolv timar i dagen?» svara Jesus; «den som gjeng um dagen, snåvar ikkje; for han ser ljoset åt denne verdi;
10 si autem ambulaverit nocte offendit quia lux non est in eo
men den som gjeng um natti, han snåvar, av di han ikkje hev ljoset i seg.»
11 haec ait et post hoc dicit eis Lazarus amicus noster dormit sed vado ut a somno exsuscitem eum
So tala han, og um eit bil segjer han til deim: «Lasarus, venen vår, hev sovna; men no gjeng eg av og vekkjer honom.»
12 dixerunt ergo discipuli eius Domine si dormit salvus erit
«Herre, hev han sovna, so vert han nok god att, » sagde læresveinarne.
13 dixerat autem Iesus de morte eius illi autem putaverunt quia de dormitione somni diceret
Jesus hadde meint at han var slokna; men dei tenkte han tala um vanleg svevn.
14 tunc ergo dixit eis Iesus manifeste Lazarus mortuus est
Då sagde Jesus reint ut: «Lasarus hev slokna!
15 et gaudeo propter vos ut credatis quoniam non eram ibi sed eamus ad eum
Og for dykkar skuld er eg glad at eg ikkje var der, so de kann koma til å tru. Men kom, lat oss ganga til honom!»
16 dixit ergo Thomas qui dicitur Didymus ad condiscipulos eamus et nos ut moriamur cum eo
Tomas - han som me kallar Didymus - sagde då til dei andre læresveinarne: «Lat oss ganga med, so me kann døy med honom!»
17 venit itaque Iesus et invenit eum quattuor dies iam in monumento habentem
Då Jesus kom fram, fekk han vita at Lasarus alt hadde lege fire dagar i gravi.
18 erat autem Bethania iuxta Hierosolyma quasi stadiis quindecim
Betania låg ikkje langt frå Jerusalem, berre ein fjordung på lag,
19 multi autem ex Iudaeis venerant ad Martham et Mariam ut consolarentur eas de fratre suo
og mange jødar var komne til Marta og Maria, og vilde trøysta dei i sorgi yver broren.
20 Martha ergo ut audivit quia Iesus venit occurrit illi Maria autem domi sedebat
Då no Marta høyrde at Jesus kom, gjekk ho til møtes med honom; men Maria sat heime.
21 dixit ergo Martha ad Iesum Domine si fuisses hic frater meus non fuisset mortuus
Då sagde Marta til Jesus: «Herre, hadde du vore her, so hadde ikkje bror min døytt.
22 sed et nunc scio quia quaecumque poposceris a Deo dabit tibi Deus
Men eg veit kor som er, at alt det du bed Gud um, det vil Gud gjeva deg.»
23 dicit illi Iesus resurget frater tuus
Jesus segjer til henne: «Bror din skal standa upp att.»
24 dicit ei Martha scio quia resurget in resurrectione in novissima die
«Eg veit at han skal standa upp att når alle stend upp, på den siste dag, » svara Marta.
25 dixit ei Iesus ego sum resurrectio et vita qui credit in me et si mortuus fuerit vivet
Då sagde Jesus til henne: «Eg er uppstoda og livet! Den som trur på meg, skal liva, um han so døyr,
og kvar den som liver og trur på meg, skal i all æva ikkje døy. Trur du det?» (aiōn g165)
27 ait illi utique Domine ego credidi quia tu es Christus Filius Dei qui in mundum venisti
«Ja, Herre, » svara ho, «eg hev trutt, og trur, at du er Messias, Guds son, han som skulde koma til verdi.»
28 et cum haec dixisset abiit et vocavit Mariam sororem suam silentio dicens magister adest et vocat te
Med so sagt gjekk ho av’stad og kalla på Maria, syster si, og sagde til henne i løynd: «Meisteren er her og spør etter deg.»
29 illa ut audivit surgit cito et venit ad eum
Då ho høyrde det, reiste ho seg snøgt og gjekk ut til honom.
30 nondum enim venerat Iesus in castellum sed erat adhuc in illo loco ubi occurrerat ei Martha
Jesus hadde endå ikkje kome inn i byen; han var endå på den staden der Marta hadde møtt honom.
31 Iudaei igitur qui erant cum ea in domo et consolabantur eam cum vidissent Mariam quia cito surrexit et exiit secuti sunt eam dicentes quia vadit ad monumentum ut ploret ibi
Då jødarne som var heime hjå Maria og trøysta henne, såg at ho brått reiste seg og gjekk ut, fylgde dei etter henne; dei tenkte ho gjekk ut til gravi og vilde gråta der.
32 Maria ergo cum venisset ubi erat Iesus videns eum cecidit ad pedes eius et dixit ei Domine si fuisses hic non esset mortuus frater meus
Som no Maria kom dit som Jesus var og fekk sjå honom, kasta ho seg ned for føterne hans og sagde: «Herre, hadde du vore her, so hadde ikkje bror min døytt.»
33 Iesus ergo ut vidit eam plorantem et Iudaeos qui venerant cum ea plorantes fremuit spiritu et turbavit se ipsum
Då Jesus såg at ho gret, og at jødarne som hadde fylgt henne gret, vart han harm i hugen og øste seg upp og sagde:
34 et dixit ubi posuistis eum dicunt ei Domine veni et vide
«Kvar hev de lagt honom?» - «Kom og sjå, Herre!» svara dei.
35 et lacrimatus est Iesus
Jesus gret.
36 dixerunt ergo Iudaei ecce quomodo amabat eum
Då sagde jødarne: «Sjå kor kjær han hadde honom!»
37 quidam autem dixerunt ex ipsis non poterat hic qui aperuit oculos caeci facere ut et hic non moreretur
Og sume av deim sagde: «Kunde ikkje han som opna augo på den blinde, ha gjort det so at denne mannen ikkje hadde døytt?»
38 Iesus ergo rursum fremens in semet ipso venit ad monumentum erat autem spelunca et lapis superpositus erat ei
Då vart Jesus på nytt harm inni seg og gjekk burt til gravi; det var ein heller, og det låg ein stein attfyre.
39 ait Iesus tollite lapidem dicit ei Martha soror eius qui mortuus fuerat Domine iam fetet quadriduanus enim est
«Tak steinen ifrå!» segjer Jesus. Då segjer Marta, syster åt den avlidne: «Herre, det tevjar alt av honom, for han hev lege der på fjorde dagen!»
40 dicit ei Iesus nonne dixi tibi quoniam si credideris videbis gloriam Dei
Jesus segjer til henne: «Sagde eg deg ikkje at dersom du trur, skal du få sjå Guds herlegdom!»
41 tulerunt ergo lapidem Iesus autem elevatis sursum oculis dixit Pater gratias ago tibi quoniam audisti me
So tok dei steinen ifrå. Og Jesus lyfte augo mot himmelen og sagde: «Fader! eg takkar deg for di du hev høyrt meg!
42 ego autem sciebam quia semper me audis sed propter populum qui circumstat dixi ut credant quia tu me misisti
Eg visste nok at du alltid høyrer meg; men for folket skuld som stend her kringum, segjer eg dette, so dei skal tru at det er du som hev sendt meg.»
43 haec cum dixisset voce magna clamavit Lazare veni foras
Då han det hadde sagt, ropa han med høg røyst: «Lasarus, kom ut!»
44 et statim prodiit qui fuerat mortuus ligatus pedes et manus institis et facies illius sudario erat ligata dicit Iesus eis solvite eum et sinite abire
Ut kom den daude, med føterne og henderne sveipte i lindar, og med ein sveiteduk bunden kring andlitet. «Løys honom, so han fær ganga!» sagde Jesus til deim.
45 multi ergo ex Iudaeis qui venerant ad Mariam et viderant quae fecit crediderunt in eum
Mange av jødarne, alle dei som var komne til Maria og hadde set det han gjorde, trudde då på honom.
46 quidam autem ex ipsis abierunt ad Pharisaeos et dixerunt eis quae fecit Iesus
Nokre av deim gjekk til farisæarane og sagde deim kva Jesus hadde gjort.
47 collegerunt ergo pontifices et Pharisaei concilium et dicebant quid facimus quia hic homo multa signa facit
Då kalla øvsteprestarne og farisæarane det Høge Rådet i hop til eit møte og sagde: «Kva skal me gjera? Denne mannen gjer mange teikn!
48 si dimittimus eum sic omnes credent in eum et venient Romani et tollent nostrum et locum et gentem
Let me honom få halda på soleis, kjem alle til å tru på honom, og då kjem romarane og tek både landet og folket vårt.»
49 unus autem ex ipsis Caiaphas cum esset pontifex anni illius dixit eis vos nescitis quicquam
Og ein av deim, Kajafas - han var øvsteprest det året - sagde til deim:
50 nec cogitatis quia expedit nobis ut unus moriatur homo pro populo et non tota gens pereat
«De veit ingen ting! Ikkje heller tenkjer de på at det er til bate for dykk at ein mann døyr for landslyden, so ikkje heile folket gjeng til grunns.»
51 hoc autem a semet ipso non dixit sed cum esset pontifex anni illius prophetavit quia Iesus moriturus erat pro gente
Det sagde han ikkje av seg sjølv, men av di han var øvsteprest det året, var ordi hans ein spådom um at Jesus skulde døy for folket,
52 et non tantum pro gente sed et ut filios Dei qui erant dispersi congregaret in unum
og ikkje berre for folket, men at han og skulde samla i hop til eitt Guds born som er spreidde ikring.
53 ab illo ergo die cogitaverunt ut interficerent eum
Frå den dagen lagde dei upp råd um å drepa honom.
54 Iesus ergo iam non in palam ambulabat apud Iudaeos sed abiit in regionem iuxta desertum in civitatem quae dicitur Efrem et ibi morabatur cum discipulis
Difor gjekk ikkje Jesus lenger fritt ikring millom jødarne, men for derifrå til dei bygderne som ligg tett med øydemarki, til ein by som heiter Efraim; der heldt han til eit bil med læresveinarne sine.
55 proximum autem erat pascha Iudaeorum et ascenderunt multi Hierosolyma de regione ante pascha ut sanctificarent se ipsos
No leid det nær til påskehelgi åt jødarne, og mange for frå bygderne upp til Jerusalem fyre påske og skulde helga seg.
56 quaerebant ergo Iesum et conloquebantur ad invicem in templo stantes quid putatis quia non veniat ad diem festum
Då leita dei etter Jesus, og sagde seg imillom med dei stod i templet: «Kva tenkjer de? Kjem han slett ikkje til høgtidi?»
57 dederant autem pontifices et Pharisaei mandatum ut si quis cognoverit ubi sit indicet ut adprehendant eum
Men øvsteprestarne og farisæarane hadde gjeve påbod um at dersom nokon fekk vita kvar han var, skulde han segja frå, so dei kunde gripa honom.
