Matthieu 13
1 Ce même jour, Jésus sortit de la maison et s'assit au bord de la mer
εν δε τη ημερα εκεινη εξελθων ο ιησους της οικιας εκαθητο παρα την θαλασσαν
2 et on se rassembla en si grand nombre autour de lui qu'il monta dans une barque et y prit place pour parler de là à toute la multitude restée sur le rivage.
και συνηχθησαν προς αυτον οχλοι πολλοι ωστε αυτον εις πλοιον εμβαντα καθησθαι και πας ο οχλος επι τον αιγιαλον ειστηκει
3 Il leur dit beaucoup de choses en paraboles: «Voilà que le semeur est sorti pour semer.
και ελαλησεν αυτοις πολλα εν παραβολαις λεγων ιδου εξηλθεν ο σπειρων του σπειραι
4 Il jette sa semence, et des grains sont tombés le long du chemin et les oiseaux sont venus et les ont mangés.»
και εν τω σπειρειν αυτον α μεν επεσεν παρα την οδον και ελθοντα τα πετεινα κατεφαγεν αυτα
5 «D'autres sont tombés sur un sol pierreux, où il n'y avait pas beaucoup de terre, et ils ont immédiatement poussé, parce que la terre était sans profondeur.
αλλα δε επεσεν επι τα πετρωδη οπου ουκ ειχεν γην πολλην και ευθεως εξανετειλεν δια το μη εχειν βαθος γης
6 Mais le soleil s'est levé et a brûlé la plante qui, n'ayant point de racine, s'est desséchée.»
ηλιου δε ανατειλαντος εκαυματισθη και δια το μη εχειν ριζαν εξηρανθη
7 «D'autres grains sont tombés parmi les épines et les épines ont grandi et les ont étouffés.»
αλλα δε επεσεν επι τας ακανθας και ανεβησαν αι ακανθαι και απεπνιξαν αυτα
8 «D'autres sont tombés dans la bonne terre et ils ont donné du fruit, tel grain en a produit cent, tel autre soixante, tel autre trente.
αλλα δε επεσεν επι την γην την καλην και εδιδου καρπον ο μεν εκατον ο δε εξηκοντα ο δε τριακοντα
9 Que celui qui a des oreilles entende!»
ο εχων ωτα ακουειν ακουετω
10 Ses disciples s'approchèrent et lui dirent: «Pourquoi leur parles-tu en paraboles?»
και προσελθοντες οι μαθηται ειπον αυτω διατι εν παραβολαις λαλεις αυτοις
11 Il leur répondit: «Parce qu'à vous il est donné de pénétrer les mystères du Royaume des cieux, mais à ceux-là, non point.
ο δε αποκριθεις ειπεν αυτοις οτι υμιν δεδοται γνωναι τα μυστηρια της βασιλειας των ουρανων εκεινοις δε ου δεδοται
12 Car à celui qui a, il sera donné, et il sera dans l’abondance; mais à celui qui n'a pas, même ce qu'il a lui sera ôté.
οστις γαρ εχει δοθησεται αυτω και περισσευθησεται οστις δε ουκ εχει και ο εχει αρθησεται απ αυτου
13 C'est pour cela que je leur parle en paraboles, c'est parce que tout en voyant, ils ne voient point; tout en entendant, ils n'entendent ni ne comprennent.
δια τουτο εν παραβολαις αυτοις λαλω ινα βλεποντες μη βλεπωσιν και ακουοντες μη ακουωσιν μηδε συνωσιν μηποτε επιστρεψωσιν
14 En eux s'accomplit la prophétie d'Ésaïe, qui dit: «De vos oreilles vous entendrez et vous ne comprendrez point; De vos yeux vous regarderez et vous ne verrez point;
και τοτε πληρωθησεται αυτοις η προφητεια ησαιου [ η ] λεγουσα ακοη ακουσετε και ου μη συνητε και βλεποντες βλεψετε και ου μη ιδητε
15 Car le coeur de ce peuple s'est épaissi, Leurs oreilles sont devenues sourdes Et leurs yeux se sont fermés, De peur que leurs yeux ne voient, De peur que leurs oreilles n'entendent, De peur que leur coeur ne comprenne, De peur qu'ils ne se convertissent, De peur que je ne les guérisse.
επαχυνθη γαρ η καρδια του λαου τουτου και τοις ωσιν βαρεως ηκουσαν και τους οφθαλμους αυτων εκαμμυσαν μηποτε ιδωσιν τοις οφθαλμοις και τοις ωσιν ακουσωσιν και τη καρδια συνωσιν και επιστρεψωσιν και ιασομαι αυτους
16 «Heureux vos yeux, à vous, parce qu’ils voient; heureuses vos oreilles, parce qu'elles entendent!
υμων δε μακαριοι οι οφθαλμοι οτι βλεπουσιν και τα ωτα υμων οτι ακουουσιν
17 car, je vous le dis en vérité, nombre de prophètes et de justes ont désiré voir ce que vous voyez et ne l'ont pas vu, entendre ce que vous entendez et ne l'ont pas entendu.»
αμην γαρ λεγω υμιν οτι πολλοι προφηται και δικαιοι επεθυμησαν ιδειν α βλεπετε και ουκ ειδον και ακουσαι α ακουετε και ουκ ηκουσαν
18 «Pour vous donc, écoutez le sens de la parabole du semeur:
υμεις ουν ακουσατε την παραβολην του σπειραντος
19 «Chaque fois qu'un homme entend la parole du Royaume et ne s'en pénètre pas, survient le Malin et il enlève ce qui a été semé dans son coeur; voilà celui qui a reçu la semence le long du chemin.»
παντος ακουοντος τον λογον της βασιλειας και μη συνιεντος ερχεται ο πονηρος και αιρει το εσπαρμενον εν τη καρδια αυτου ουτος εστιν ο παρα την οδον σπαρεις
20 «Celui qui l'a reçue sur un sol pierreux, c'est l'homme qui entend la parole et qui tout d'abord l'accueille avec joie.
ο δε επι τα πετρωδη σπαρεις ουτος εστιν ο τον λογον ακουων και ευθεως μετα χαρας [ δεχομενος και ] λαμβανων αυτον
21 Mais il n'a pas de racine en lui-même; il n'est que pour un temps; une affliction ou une persécution survenant à cause de la parole, il y trouve aussitôt une occasion de chute.»
ουκ εχει δε ριζαν εν εαυτω αλλα προσκαιρος εστιν γενομενης δε θλιψεως η διωγμου δια τον λογον ευθυς σκανδαλιζεται
22 «Celui qui a reçu la semence parmi les épines, c'est l'homme qui écoute la parole, mais les sollicitudes de ce monde et la séduction de la richesse étouffent la parole et la rendent stérile. » (aiōn g165)
ο δε εις τας ακανθας σπαρεις ουτος εστιν ο τον λογον ακουων και η μεριμνα του αιωνος τουτου και η απατη του πλουτου συμπνιγει τον λογον και ακαρπος γινεται (aiōn g165)
23 «Celui qui a reçu la semence dans la bonne terre, c'est l'homme qui écoute la parole et s'en pénètre; celui-là porte des fruits et en donne, tantôt cent, tantôt soixante, tantôt trente.»
ο δε επι την γην την καλην σπαρεις ουτος εστιν ο τον λογον ακουων και συνιων ος δη καρποφορει και ποιει ο μεν εκατον ο δε εξηκοντα ο δε τριακοντα
24 Il leur proposa une autre parabole. «Voici, dit-il, une similitude du Royaume des cieux: Un homme avait semé du bon grain dans son champ;
αλλην παραβολην παρεθηκεν αυτοις λεγων ωμοιωθη η βασιλεια των ουρανων ανθρωπω σπειραντι καλον σπερμα εν τω αγρω αυτου
25 mais pendant que ses gens dormaient, son ennemi vint semer de l'ivraie au milieu du froment et s'en alla.»
εν δε τω καθευδειν τους ανθρωπους ηλθεν αυτου ο εχθρος και εσπειρεν ζιζανια ανα μεσον του σιτου και απηλθεν
26 «Lorsque l'herbe poussa et porta du fruit, on vit paraître l'ivraie.»
οτε δε εβλαστησεν ο χορτος και καρπον εποιησεν τοτε εφανη και τα ζιζανια
27 «Les serviteurs s'adressèrent au maître de la maison; ils lui dirent: «Seigneur, n'est-ce pas du bon grain que tu as semé dans ton champ? D'où provient donc l’ivraie?»
προσελθοντες δε οι δουλοι του οικοδεσποτου ειπον αυτω κυριε ουχι καλον σπερμα εσπειρας εν τω [ σω ] αγρω ποθεν ουν εχει ζιζανια
28 Il leur répondit: «C'est un ennemi qui a fait cela.» Ils lui dirent alors: «Veux-tu que nous allions l'arracher?» —
ο δε εφη αυτοις εχθρος ανθρωπος τουτο εποιησεν οι δε δουλοι ειπον αυτω θελεις ουν απελθοντες συλλεξωμεν αυτα
29 «Non, répondit-il, de peur qu'en arrachant l'ivraie, vous ne déraciniez en même temps le froment.
ο δε εφη ου μηποτε συλλεγοντες τα ζιζανια εκριζωσητε αμα αυτοις τον σιτον
30 Laissez-les croître l'un et l'autre jusqu'à la moisson; au temps de la moisson, je dirai aux moissonneurs: arrachez d'abord l'ivraie et liez-la en gerbes pour la brûler; quant au froment, vous le recueillerez dans mon grenier.»
αφετε συναυξανεσθαι αμφοτερα μεχρι του θερισμου και εν καιρω του θερισμου ερω τοις θερισταις συλλεξατε πρωτον τα ζιζανια και δησατε αυτα εις δεσμας προς το κατακαυσαι αυτα τον δε σιτον συναγαγετε εις την αποθηκην μου
31 Il leur proposa une autre parabole: «Le Royaume des cieux est semblable à un grain de sénevé qu'un homme prend et sème dans son champ.
αλλην παραβολην παρεθηκεν αυτοις λεγων ομοια εστιν η βασιλεια των ουρανων κοκκω σιναπεως ον λαβων ανθρωπος εσπειρεν εν τω αγρω αυτου
32 C'est bien la plus petite de toutes les semences, et quand il a pris sa croissance, il est plus grand que les plantes potagères; il devient un arbre, tellement que les oiseaux du ciel viennent faire leurs nids dans ses branches.»
ο μικροτερον μεν εστιν παντων των σπερματων οταν δε αυξηθη μειζον [ παντων ] των λαχανων εστιν και γινεται δενδρον ωστε ελθειν τα πετεινα του ουρανου και κατασκηνουν εν τοις κλαδοις αυτου
33 Il leur raconta une autre parabole: «Le Royaume des cieux est semblable à du levain qu'une femme prend et qu'elle cache dans trois mesures de farine jusqu'à ce que le levain ait partout pénétré.»
αλλην παραβολην ελαλησεν αυτοις ομοια εστιν η βασιλεια των ουρανων ζυμη ην λαβουσα γυνη ενεκρυψεν εις αλευρου σατα τρια εως ου εζυμωθη ολον
34 Toutes ces choses, Jésus les dit en paraboles aux multitudes; il ne leur parlait qu'en paraboles
ταυτα παντα ελαλησεν ο ιησους εν παραβολαις τοις οχλοις και χωρις παραβολης ουδεν ελαλει αυτοις
35 (afin que fût accomplie la parole du prophète: «J'ouvrirai ma bouche pour parler en paraboles; Je révélerai des choses restées cachées depuis la création.»)
οπως πληρωθη το ρηθεν δια του προφητου λεγοντος ανοιξω εν παραβολαις το στομα μου ερευξομαι κεκρυμμενα απο καταβολης κοσμου
36 Lorsqu'il eut congédié la foule et fut rentré dans la maison, ses disciples vinrent le trouver et lui dirent: «Explique-nous la parabole de l'ivraie dans le champ.»
τοτε αφεις τους οχλους ηλθεν εις την οικιαν αυτου και προσηλθον αυτω οι μαθηται αυτου λεγοντες φρασον ημιν την παραβολην των ζιζανιων του αγρου
37 Il leur répondit: «Celui qui sème le bon grain, c'est le Fils de l'homme.»
ο δε αποκριθεις ειπεν αυτοις ο σπειρων το καλον σπερμα εστιν ο υιος του ανθρωπου
38 le champ, c'est le monde; la bonne semence, ce sont les fils du royaume; l'ivraie, ce sont les fils du malin;
ο δε αγρος εστιν ο κοσμος το δε καλον σπερμα ουτοι εισιν οι υιοι της βασιλειας τα δε ζιζανια εισιν οι υιοι του πονηρου
39 l'ennemi qui l'a semée, c'est le diable: la moisson, c'est la fin du monde; les moissonneurs, ce sont les anges. (aiōn g165)
ο δε εχθρος ο σπειρας αυτα εστιν ο διαβολος ο δε θερισμος συντελεια του αιωνος εστιν οι δε θερισται αγγελοι εισιν (aiōn g165)
40 Comme donc on arrache l'ivraie et qu'on la brûle au feu, ainsi en sera-t-il à la fin du monde. (aiōn g165)
ωσπερ ουν συλλεγεται τα ζιζανια και πυρι καιεται ουτως εσται εν τη συντελεια του αιωνος τουτου (aiōn g165)
41 Le Fils de l'homme enverra ses anges arracher de son royaume tous les scandales et ceux qui commettent l'iniquité,
αποστελει ο υιος του ανθρωπου τους αγγελους αυτου και συλλεξουσιν εκ της βασιλειας αυτου παντα τα σκανδαλα και τους ποιουντας την ανομιαν
42 et ils les jetteront dans la fournaise ardente: c'est là qu'il y aura des pleurs et des grincements de dents.
και βαλουσιν αυτους εις την καμινον του πυρος εκει εσται ο κλαυθμος και ο βρυγμος των οδοντων
43 Alors les justes resplendiront comme le soleil dans le royaume de leur Père. Que celui qui a des oreilles pour entendre, entende.»
τοτε οι δικαιοι εκλαμψουσιν ως ο ηλιος εν τη βασιλεια του πατρος αυτων ο εχων ωτα ακουειν ακουετω
44 «Le royaume des cieux est encore semblable à un trésor caché dans un champ: un homme l'ayant découvert, l'y cache de nouveau, et, dans sa joie, il s'en va, vend tout ce qu'il a, et il achète le champ.»
παλιν ομοια εστιν η βασιλεια των ουρανων θησαυρω κεκρυμμενω εν [ τω ] αγρω ον ευρων ανθρωπος εκρυψεν και απο της χαρας αυτου υπαγει και παντα οσα εχει πωλει και αγοραζει τον αγρον εκεινον
45 «Le royaume des cieux est encore semblable à un marchand qui cherche de belles perles.
παλιν ομοια εστιν η βασιλεια των ουρανων ανθρωπω εμπορω ζητουντι καλους μαργαριτας
46 En ayant trouvé une de grand prix, il alla vendre tout ce qu'il avait, et il l’acheta.»
ος ευρων ενα πολυτιμον μαργαριτην απελθων πεπρακεν παντα οσα ειχεν και ηγορασεν αυτον
47 Le royaume des cieux est encore semblable à un filet qu'on a jeté dans la mer, et qui ramasse toutes sortes de poissons.
παλιν ομοια εστιν η βασιλεια των ουρανων σαγηνη βληθειση εις την θαλασσαν και εκ παντος γενους συναγαγουση
48 Quand il est plein, les pécheurs le tirent sur la grève, puis ils s'asseyent, mettent ce qu'il y a de bon dans leurs vaisseaux, et jettent le mauvais.
ην οτε επληρωθη αναβιβασαντες αυτην επι τον αιγιαλον και καθισαντες συνελεξαν τα καλα εις αγγεια τα δε σαπρα εξω εβαλον
49 Il en sera de même à la fin du monde: les anges viendront séparer les méchants d'avec les justes, (aiōn g165)
ουτως εσται εν τη συντελεια του αιωνος εξελευσονται οι αγγελοι και αφοριουσιν τους πονηρους εκ μεσου των δικαιων (aiōn g165)
50 et les jetteront dans la fournaise ardente. C'est là qu'il y aura des pleurs et des grincements de dents.»
και βαλουσιν αυτους εις την καμινον του πυρος εκει εσται ο κλαυθμος και ο βρυγμος των οδοντων
51 «Avez-vous compris toutes ces choses?» — «Oui, » lui dirent-ils.
λεγει αυτοις ο ιησους συνηκατε ταυτα παντα λεγουσιν αυτω ναι κυριε
52 Et Jésus ajouta: «Voilà pourquoi tout scribe versé dans ce qui regarde le royaume des cieux, ressemble à un père de famille qui tire de son trésor des nouveautés et des antiques.»
ο δε ειπεν αυτοις δια τουτο πας γραμματευς μαθητευθεις εις την βασιλειαν των ουρανων ομοιος εστιν ανθρωπω οικοδεσποτη οστις εκβαλλει εκ του θησαυρου αυτου καινα και παλαια
53 - Quand Jésus eut achevé ces paraboles, il quitta ces lieux,
και εγενετο οτε ετελεσεν ο ιησους τας παραβολας ταυτας μετηρεν εκειθεν
54 et s'étant rendu dans sa patrie, il enseignait ses concitoyens dans leur synagogue, de sorte qu'ils étaient frappés d'étonnement, et disaient: «D'où lui viennent cette sagesse et ces miracles?»
και ελθων εις την πατριδα αυτου εδιδασκεν αυτους εν τη συναγωγη αυτων ωστε εκπληττεσθαι αυτους και λεγειν ποθεν τουτω η σοφια αυτη και αι δυναμεις
55 N'est-ce pas le fils du charpentier? Sa mère ne s'appelle-t-elle pas Marie, et ses frères, Jacques, Joseph, Simon et Jude?
ουχ ουτος εστιν ο του τεκτονος υιος ουχι η μητηρ αυτου λεγεται μαριαμ και οι αδελφοι αυτου ιακωβος και ιωσης και σιμων και ιουδας
56 Et ses soeurs ne sont-elles pas toutes avec nous? D'où lui viennent donc cette sagesse et cette puissance?
και αι αδελφαι αυτου ουχι πασαι προς ημας εισιν ποθεν ουν τουτω ταυτα παντα
57 Et il était pour eux une pierre d'achoppement. Mais Jésus leur dit: «Ce n'est que dans son pays et dans sa maison qu'un prophète n'est pas honoré.»
και εσκανδαλιζοντο εν αυτω ο δε ιησους ειπεν αυτοις ουκ εστιν προφητης ατιμος ει μη εν τη πατριδι αυτου και εν τη οικια αυτου
58 Et il ne fit pas beaucoup de miracles dans ce lieu à cause de leur incrédulité.
και ουκ εποιησεν εκει δυναμεις πολλας δια την απιστιαν αυτων
