Proverbes 24

1 Mon fils, ne rivalise point avec les méchants, et ne désire pas être avec eux.

Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;

2 Car leur cœur médite des fraudes, et leurs lèvres disent des paroles affligeantes.

Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.

3 La sagesse bâtit sa maison; l'intelligence la dirige;

Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;

4 avec la doctrine on remplit les celliers de tout ce qu'il y a de riche, de précieux et de bon.

Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.

5 Mieux vaut le sage que le fort, et un homme de bon sens que de vastes domaines.

Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.

6 Avec l'art de gouverner, on conduit la guerre; avec un cœur résolu, on trouve le salut.

Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.

7 La sagesse et les bonnes pensées sont à la porte des sages; les sages ne se détournent pas de la parole du Seigneur.

Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.

8 Mais ils sont appréciés dans les conseils. la mort surprend les imprudents.

Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.

9 L'insensé meurt dans son péché. L'impureté est dans l'homme de pestilence;

Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.

10 il sera déshonoré au jour fatal, au jour de la tribulation, jusqu'à ce qu'il soit renversé.

Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.

11 Délivre ceux que l'on conduit à la mort; rachète ceux qu'on va faire mourir, et n'y épargne pas tes soins.

Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.

12 Si tu dis: Je ne connais pas cet homme; sache que Dieu connaît tous les cœurs; Celui qui a donné le souffle à tous, sait toutes choses, et Il rétribue chacun selon ses œuvres.

Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.

13 Mon fils, mange du miel; car le rayon de miel est bon; que ton gosier en goûte la douceur.

Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;

14 C'est ainsi que tu feras comprendre la sagesse à ton âme; car si tu l'acquiers, ta fin sera bonne, et l'espérance ne t'abandonnera point.

Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.

15 Ne conduis pas l'impie dans les pâturages des justes; ne te laisse pas séduire par l'appât de la gourmandise.

Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;

16 Car le juste tombera sept fois, et il se relèvera; mais les impies seront sans force dans le malheur.

Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.

17 Si ton ennemi tombe, ne te moque pas de lui, et ne t'enorgueillis pas de sa ruine.

Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;

18 Car le Seigneur te verrait, et Il ne t'aurait point pour agréable, et Il détournerait Sa colère de ton ennemi.

Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.

19 Ne prends point part aux joies des méchants; ne porte point envie aux pécheurs.

Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;

20 Car les pervers n'auront point de postérité, et la langue des impies s'éteindra.

Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.

21 Crains Dieu et le roi, mon fils, et ne leur désobéis jamais.

Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.

22 Car ils punissent inopinément les impies; et qui peut prévoir quelle sera leur vengeance?

Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?

23 Qu'aucun mensonge se soit dit par la langue du roi; que nulle fausseté ne sorte de sa langue. Voici ce que je dis, à vous sages, pour que vous le sachiez: Il n'est pas bien, en justice, d'avoir égard au rang.

Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.

24 La langue du roi n'est point de chair, c'est un glaive; et celui qui lui sera livré, sera brisé; Ceux qui disent de l'impie: C'est un juste, seront maudits du peuple et odieux aux nations.

Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.

25 car si sa colère est excitée, elle détruit les hommes avec leurs nerfs; Mais ceux qui le réprimandent paraîtront meilleurs, et la bénédiction viendra sur eux.

Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.

26 elle dévore leurs os, elles les consume comme la flamme, au point que les aiglons n'y trouveraient pas de quoi se repaître. On baisera les livres qui diront de bonnes paroles.

Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.

27 Prépare ton ouvrage au dehors; arrive à ton champ, tout préparé; marche sur mes traces, et tu réédifieras ta maison.

Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.

28 Ne porte pas contre un concitoyen de faux témoignage, et n'ouvre pas les lèvres contre lui.

Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?

29 Ne dis pas: Comme il m'a traité, je le traiterai; je me vengerai du tort qu'il m'a fait.

Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.

30 L'insensé est comme un champ; l'homme qui manque d'esprit est comme un vignoble.

Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;

31 Si tu le délaisses, il sera stérile et tout couvert de mauvaises herbes; il dépérit, et sa clôture de pierres s'écroule.

Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.

32 À la fin, j'ai réfléchi et j'ai songé à chercher la vraie doctrine.

Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:

33 Je sommeille un moment; un moment je m'endors, et je me tiens un moment les bras croisés.

Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;

34 Si tu fais cela, l'indigence t'arrivera à grands pas, et le besoin fondra sur toi comme un agile coursier.

Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.