Proverbes 14

1 Les femmes sages bâtissent leurs maisons; l'insensée les détruit de ses mains.

Saĝa virino konstruas sian domon; Sed malsaĝa detruas ĝin per siaj manoj.

2 Celui qui marche droit craint le Seigneur; celui qui s'avance en des voies tortueuses sera déshonoré.

Kiu iras la ĝustan vojon, tiu timas la Eternulon; Sed kiu iras vojon malĝustan, tiu Lin malestimas.

3 Une verge d'orgueil sort de la bouche des insensés; les lèvres des sages les gardent eux-mêmes.

En la buŝo de malsaĝulo estas vergo por lia malhumileco; Sed la buŝo de saĝuloj ilin gardas.

4 Où il n'y a point de bœufs, la crèche est vide; où il y a abondance de grains, la force des bœufs est manifeste.

Se ne ekzistas bovoj, la grenejoj estas malplenaj; Sed multe da profito estas de la forto de bovoj.

5 Le témoin fidèle ne ment pas; le faux témoin est un brandon de mensonges.

Verama atestanto ne mensogas; Sed atestanto falsama elspiras mensogojn.

6 Tu chercheras la sagesse parmi les méchants, et tu ne la trouveras pas; auprès des sages, le discernement est sous ta main.

Mokanto serĉas saĝecon kaj ĝin ne trovas; Sed por saĝulo la sciado estas facila.

7 Toutes choses sont contraires à l'insensé; des lèvres sages sont l'arme de la doctrine.

Foriru de homo malsaĝa; Ĉar vi ne aŭdos parolon de saĝo.

8 La sagesse des habiles éclaire leurs voies; l'irréflexion des insensés les conduit à l'erreur.

La saĝeco de saĝulo estas komprenado de sia vojo; Kaj la malsaĝeco de malsaĝuloj estas trompiĝado.

9 Les demeures des méchants ont besoin d'être purifiées; la maison des justes est agréable.

Malsaĝuloj ŝercas pri siaj kulpoj; Sed inter virtuloj ekzistas reciproka favoro.

10 Le cœur de l'homme est inquiet; son âme est triste, et, lorsqu'il se réjouit, c'est qu'il ne se mêle point de honte à sa joie.

Koro scias sian propran malĝojon; Kaj en ĝia ĝojo ne partoprenas fremdulo.

11 Les maisons des impies seront effacées; les tentes des cœurs droits resteront debout.

Domo de malvirtuloj estos ekstermita; Sed dometo de virtuloj floros.

12 Il est une voie qui aux hommes semble droite; mais elle aboutit aux abîmes de l'enfer. (questioned)

Iufoje vojo ŝajnas ĝusta al homo, Kaj tamen ĝia fino kondukas al la morto.

13 La tristesse ne se mêle point aux joies sages; toujours le deuil succède aux fausses joies.

Ankaŭ dum ridado povas dolori la koro; Kaj la fino de ĝojo estas malĝojo.

14 Le cœur audacieux s'enorgueillit de ses voies; l'homme bon se complaît en ses pensées.

Laŭ siaj agoj manĝos homo malbonkora; Kaj homo bona satiĝos per siaj faroj.

15 L'ingénuité est crédule; l'expérience mène aux regrets.

Naivulo kredas ĉiun vorton; Sed saĝulo estas atenta pri sia vojo.

16 Le sage a peur et se détourne du méchant; l'insensé, confiant en lui- même, se mêle aux pervers.

Saĝulo timas, kaj forkliniĝas de malbono; Sed malsaĝulo estas incitiĝema kaj memfidema.

17 L'homme irascible agit sans réflexion; l'homme sensé supporte beaucoup.

Malpacienculo faras malsaĝaĵojn; Kaj malbonintenculo estas malamata.

18 Les insensés ont le mal en partage; l'homme habile est maître de la science.

Naivuloj akiras malsaĝecon; Sed saĝuloj estas kronataj de klereco.

19 Les mauvais tomberont devant les bons; les impies seront des serviteurs aux portes des justes.

Malbonuloj humiliĝos antaŭ bonuloj; Kaj malvirtuloj estos antaŭ la pordego de virtulo.

20 On n'aime pas les amis des pauvres; mais les amis des riches sont nombreux.

Malriĉulo estas malamata eĉ de sia proksimulo; Sed riĉulo havas multe da amikoj.

21 Mépriser les indigents, c'est pécher; avoir compassion des pauvres, c'est se ménager la plus grande joie.

Kiu malŝatas sian proksimulon, tiu estas pekulo; Sed kiu kompatas malriĉulojn, tiu estas feliĉa.

22 Les cœurs égarés songent au mal; les bons songent à la miséricorde et à la vérité; ceux qui commettent le mal ne connaissent ni miséricorde ni vérité; les miséricordes et la fidélité sont à ceux qui font le bien.

Ĉu ne eraras malbonintenculoj? Sed favorkoreco kaj vero estas ĉe tiuj, kiuj havas bonajn intencojn.

23 Tout homme diligent a le superflu; tout homme ami des douceurs et des plaisirs sera dans l'indigence.

De ĉiu laboro estos profito; Sed de babilado venas nur senhaveco.

24 La couronne des sages est l'activité; le travail des injustes est mauvais.

Propra riĉeco estas krono por la saĝuloj; Sed la malsaĝeco de la malsaĝuloj restas malsaĝeco.

25 Le témoin fidèle délivrera son âme du mal; le témoin trompeur est un brandon de mensonges.

Verparola atestanto savas animojn; Sed malverparola elspiras trompon.

26 Dans la crainte du Seigneur est l'espérance de la force; il laissera à ses enfants un appui.

En la timo antaŭ la Eternulo estas forta fortikaĵo; Kaj Li estos rifuĝejo por Siaj infanoj.

27 Les commandements du Seigneur sont une source de vie; ils nous font détourner des pièges de la mort.

La timo antaŭ la Eternulo estas fonto de vivo, Por evitigi la retojn de la morto.

28 La gloire d'un roi est dans la multitude de la nation; son affliction, dans le petit nombre de ses sujets.

Grandeco de popolo estas gloro por reĝo; Kaj manko de popolo pereigas la reganton.

29 L'homme patient est un vrai sage; l'impatient, un insensé.

Pacienculo havas multe da saĝo; Sed malpacienculo elmontras malsaĝecon.

30 L'homme qui a bon cœur est le médecin de l'âme; un cœur trop sensible est un ver qui ronge les os.

Trankvila koro estas vivo por la korpo; Sed envio estas puso por la ostoj.

31 Tromper l'indigent, c'est irriter son Créateur; celui qui honore Dieu a compassion du pauvre.

Kiu premas malriĉulon, tiu ofendas lian Kreinton; Kaj kiu Lin honoras, tiu kompatas malriĉulon.

32 L'impie sera rejeté à cause de sa malice; l'homme ferme en sa propre sainteté est vraiment juste.

Pro sia malboneco malvirtulo estos forpuŝita; Sed virtulo eĉ mortante havas esperon.

33 Dans le bon cœur d'un homme on trouve la sagesse; on ne la trouvera pas dans le cœur de l'insensé.

En la koro de saĝulo ripozas saĝo; Kaj kio estas en malsaĝuloj, tio elmontriĝas.

34 La justice élève une nation; les péchés amoindrissent un peuple.

Virto altigas popolon; Sed peko pereigas gentojn.

35 Le serviteur prudent est agréable au prince, et par sa dextérité il évite la disgrâce.

Favoron de la reĝo havas sklavo saĝa; Sed kontraŭ malbonkonduta li koleras.