Proverbes 17

1 Mieux vaut un morceau sec et la paix, qu’une maison pleine de viandes de sacrifices et des querelles.

Lepszy [jest] kęs suchego [chleba], a przy tym spokój, niż dom pełen bydła ofiarnego z kłótnią.

2 Un serviteur sage gouvernera le fils qui fait honte, et il aura part à l’héritage au milieu des frères.

Sługa roztropny będzie panował nad synem, który przynosi hańbę, i wraz z [jego] braćmi będzie miał udział w dziedzictwie.

3 Le creuset est pour l’argent, et le fourneau pour l’or; mais l’Éternel éprouve les cœurs.

Tygiel dla srebra, piec dla złota, ale serca bada PAN.

4 Celui qui fait le mal est attentif à la lèvre d’iniquité; le menteur prête l’oreille à la langue pernicieuse.

Zły zważa na wargi fałszywe, a kłamca słucha przewrotnego języka.

5 Qui se moque du pauvre outrage celui qui l’a fait; qui se réjouit de la calamité ne sera pas tenu pour innocent.

Kto naśmiewa się z ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a kto się cieszy z nieszczęścia, nie uniknie kary.

6 La couronne des vieillards, ce sont les fils des fils, et la gloire des fils, ce sont leurs pères.

Koroną starców są synowie synów, a chlubą synów są ich ojcowie.

7 La parole excellente ne convient point à un homme vil; combien moins [sied] à un prince la lèvre menteuse.

Poważna mowa nie przystoi głupiemu, tym mniej kłamliwe usta dostojnikowi.

8 Le présent est une pierre précieuse aux yeux de celui qui le possède; de quelque côté qu’il se tourne, il réussit.

Dar jest [jak] drogocenny kamień w oczach tego, kto go posiada; gdziekolwiek [z nim] zmierza, ma powodzenie.

9 Celui qui couvre une transgression cherche l’amour, mais celui qui répète une chose divise les intimes amis.

Kto kryje grzech, szuka miłości, a kto wyjawia sprawę, rozdziela przyjaciół.

10 La répréhension fait plus d’impression sur l’homme intelligent que 100 coups sur le sot.

Nagana lepiej działa na rozumnego niż sto razów na głupiego.

11 L’inique ne cherche que rébellion; mais un messager cruel sera envoyé contre lui.

Zły szuka jedynie buntu; dlatego zostanie wysłany przeciw niemu okrutny posłaniec.

12 Qu’un homme rencontre une ourse privée de ses petits, plutôt qu’un sot dans sa folie!

[Lepiej] człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą, której zabrano młode, niż z głupim w jego głupocie.

13 Le mal ne quittera point la maison de celui qui rend le mal pour le bien.

Kto odpłaca złem za dobro, temu zło z domu nie ustąpi.

14 Le commencement d’une querelle, c’est comme quand on laisse couler des eaux; avant que la dispute s’échauffe, va-t’en.

Kto zaczyna kłótnię, [jest jak] ten, co puszcza wodę; [dlatego] zaniechaj sporu, zanim wybuchnie.

15 Celui qui justifie le méchant et celui qui condamne le juste sont tous deux en abomination à l’Éternel.

Kto usprawiedliwia niegodziwego i kto potępia sprawiedliwego, obaj budzą odrazę w PANU.

16 Pourquoi donc le prix dans la main d’un sot pour acheter la sagesse, alors qu’il n’a point de sens?

Na cóż w ręku głupiego pieniądze, by zdobyć mądrość, [skoro] nie ma rozumu?

17 L’ami aime en tout temps, et un frère est né pour la détresse.

Przyjaciel kocha w każdym czasie, a brat rodzi się w nieszczęściu.

18 L’homme dépourvu de sens frappe dans la main, s’engageant comme caution vis-à-vis de son prochain.

Nierozumny człowiek daje porękę i ręczy na oczach przyjaciela.

19 Qui aime les contestations aime la transgression; qui hausse son portail cherche la ruine.

Kto kocha grzech, kocha spór, a kto podwyższa swoją bramę, szuka zagłady.

20 Celui qui est pervers de cœur ne trouve pas le bien; et celui qui use de détours avec sa langue tombe dans le mal.

Przewrotny w sercu nie znajduje dobra, a kto ma przewrotny język, wpadnie w zło.

21 Celui qui engendre un sot [l’engendre] pour son chagrin; et le père d’un homme vil ne se réjouira pas.

Kto spłodzi głupca, [zrobi to] na swój smutek, a ojciec głupiego nie doznaje radości.

22 Le cœur joyeux fait du bien à la santé, mais un esprit abattu dessèche les os.

Wesołe serce działa dobrze [jak] lekarstwo, a przygnębiony duch wysusza kości.

23 Le méchant prend de [son] sein un présent pour faire dévier les sentiers du jugement.

Niegodziwy bierze dar z zanadrza, aby wypaczać ścieżki sądu.

24 La sagesse est en face de l’homme intelligent, mais les yeux du sot sont au bout de la terre.

Mądrość [jest] przed obliczem rozumnego, a oczy głupca są aż na krańcu ziemi.

25 Un fils insensé est un chagrin pour son père et une amertume pour celle qui l’a enfanté.

Głupi syn jest zmartwieniem dla ojca i goryczą dla rodzicielki.

26 Il n’est pas bon de punir le juste, et de frapper les nobles à cause de [leur] droiture.

Zaprawdę to niedobrze wymierzyć karę sprawiedliwemu ani bić władców za prawość.

27 Celui qui a de la connaissance retient ses paroles, et un homme qui a de l’intelligence est d’un esprit froid.

Kto ma wiedzę, powściąga swoje słowa, człowiek roztropny [jest] zacnego ducha.

28 Même le fou qui se tait est réputé sage, – celui qui ferme ses lèvres, un homme intelligent.

Nawet głupi, gdy milczy, uchodzi za mądrego, [a] kto zamyka swoje wargi – za rozumnego.