Proverbes 23
1 Lorsque vous vous asseyez pour manger avec une règle, Considérez attentivement ce qui est devant vous;
Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
2 mettre un couteau sur votre gorge si vous êtes un homme qui a de l'appétit.
I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
3 Ne soyez pas désireux de ses friandises, car ce sont des aliments trompeurs.
Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
4 Ne te fatigue pas pour être riche. Dans votre sagesse, faites preuve de retenue.
Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
5 Pourquoi fixez-vous vos yeux sur ce qui n'est pas? Car il pousse certainement des ailes comme un aigle et vole dans le ciel.
Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
6 Ne mangez pas la nourriture de celui qui a l'œil avare, et n'ont pas envie de ses délices,
Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
7 pour qu'il pense au coût, donc il est. « Mangez et buvez! » vous dit-il, mais son cœur n'est pas avec vous.
Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
8 Vous vomirez le morceau que vous avez mangé. et gaspiller vos paroles agréables.
Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
9 Ne parlez pas aux oreilles d'un fou, car il méprisera la sagesse de vos paroles.
Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
10 Ne déplacez pas l'ancienne borne. N'empiète pas sur les champs des orphelins,
Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
11 pour leur défenseur est fort. Il plaidera leur cause contre vous.
Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
12 Applique ton cœur à l'instruction, et vos oreilles aux paroles de la connaissance.
Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
13 Ne retenez pas la correction d'un enfant. Si vous le punissez avec la verge, il ne mourra pas.
Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol h7585)
15 Mon fils, si ton cœur est sage, alors mon cœur sera heureux, même le mien.
Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
16 Oui, mon cœur se réjouira quand tes lèvres disent ce qui est juste.
I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
17 Ne laisse pas ton cœur envier les pécheurs, mais plutôt craindre Yahvé toute la journée.
Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
18 En effet, il existe une espérance future, et ton espoir ne sera pas anéanti.
Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
19 Écoute, mon fils, et sois sage, et gardez votre cœur sur le bon chemin!
Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
20 Ne soyez pas parmi ceux qui boivent trop de vin, ou ceux qui se gavent de viande;
Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
21 car l'ivrogne et le glouton deviendront pauvres; et la somnolence les habille de haillons.
Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
22 Écoute ton père qui t'a donné la vie, et ne méprise pas ta mère quand elle sera vieille.
Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
23 Achetez la vérité, et ne la vendez pas. Obtenez la sagesse, la discipline et la compréhension.
Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
24 Le père des justes a une grande joie. Celui qui donne naissance à un enfant sage se réjouit de lui.
Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
25 Que ton père et ta mère se réjouissent! Que celle qui t'a porté se réjouisse!
Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
26 Mon fils, donne-moi ton cœur; et que vos yeux suivent mes voies.
Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
27 Pour une prostituée, c'est une fosse profonde; et une femme volage est un puits étroit.
Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
28 Oui, elle est à l'affût comme un voleur, et augmente les infidèles parmi les hommes.
Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
29 Qui a du malheur? Qui a du chagrin? Qui a des querelles? Qui a des plaintes? Qui a des bleus inutiles? Qui a les yeux injectés de sang?
U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
30 Ceux qui restent longtemps au vin; ceux qui vont chercher du vin mélangé.
Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
31 Ne regardez pas le vin quand il est rouge, quand elle brille dans la tasse, quand il descend en douceur.
Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
32 A la fin, ça mord comme un serpent, et empoisonne comme une vipère.
Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
33 Tes yeux verront des choses étranges, et votre esprit va imaginer des choses confuses.
Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
34 Oui, tu seras comme celui qui se couche au milieu de la mer, ou comme celui qui se trouve au sommet du gréement:
I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
35 « Ils m'ont frappé, et je n'ai pas été blessé! Ils me battent, et je ne le sens pas! Quand est-ce que je vais me réveiller? Je peux encore le faire. Je vais en chercher d'autres. »
[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
