Sentencoj 17

1 Pli bona estas seka peco da pano, sed kun trankvileco, Ol domo plena de viando, kun malpaco.

Melhor é um bocado seco, e com ele a tranquilidade, do que a casa cheia de vítimas, com contenda.

2 Saĝa sklavo regos super filo hontinda, Kaj dividos heredon kune kun fratoj.

O servo prudente dominará sobre o filho que faz envergonhar; e entre os irmãos repartirá a herança.

3 Fandujo estas por arĝento, kaj forno por oro; Sed la korojn esploras la Eternulo.

O crisol é para a prata, e o forno para o ouro; mas o Senhor prova os corações.

4 Malbonfaranto obeas malbonajn buŝojn; Malveremulo atentas malpian langon.

O malfazejo atenta para o lábio iníquo: o mentiroso inclina os ouvidos à língua maligna.

5 Kiu mokas malriĉulon, tiu ofendas lian Kreinton; Kiu ĝojas pri ies malfeliĉo, tiu ne restos sen puno.

O que escarnece do pobre insulta ao que o criou: o que se alegra da calamidade não ficará inocente.

6 Nepoj estas krono por maljunuloj; Kaj gloro por infanoj estas iliaj gepatroj.

Coroa dos velhos são os filhos dos filhos; e a glória dos filhos são seus pais.

7 Al malsaĝulo ne konvenas alta parolado, Kaj ankoraŭ malpli al nobelo mensogado.

Não convém ao tolo o lábio excelente: quanto menos ao príncipe o lábio mentiroso.

8 Donaco estas juvelo en la okuloj de sia mastro; Kien ajn li sin turnos, li sukcesos.

Pedra preciosa é o presente aos olhos dos que o recebem; para onde quer que se volver, servirá de proveito.

9 Kiu kovras kulpon, tiu serĉas amikecon; Sed kiu reparolas pri la afero, tiu disigas amikojn.

O que encobre a transgressão busca a amizade, mas o que renova a coisa, separa os maiores amigos.

10 Pli efikas riproĉo ĉe saĝulo, Ol cent batoj ĉe malsaĝulo.

Mais profundamente entra a repreensão no prudente, do que cem açoites no tolo.

11 Malbonulo serĉas nur ribelon; Sed terura sendato estos sendita kontraŭ lin.

Na verdade o rebelde não busca senão o mal, mas mensageiro cruel se enviará contra ele.

12 Pli bone estas renkonti ursinon, al kiu estas rabitaj ĝiaj infanoj, Ol malsaĝulon kun lia malsaĝeco.

Encontre-se com o homem a ursa roubada dos filhos; mas não o louco na sua estultícia.

13 Kiu redonas malbonon por bono, El ties domo ne malaperos malbono.

Quanto àquele que torna mal por bem, não se apartará o mal da sua casa.

14 La komenco de malpaco estas kiel liberigo de akvo; Antaŭ ol ĝi tro vastiĝis, forlasu la malpacon.

Como o que solta as águas, é o princípio da contenda, pelo que, antes que sejas envolto, deixa a porfia.

15 Kiu pravigas malvirtulon, kaj kiu malpravigas virtulon, Ambaŭ estas abomenaĵo por la Eternulo.

O que justifica ao ímpio, e condena ao justo, ambos são abomináveis ao Senhor, tanto um como o outro.

16 Por kio servas mono en la mano de malsaĝulo? Ĉu por aĉeti saĝon, kiam li prudenton ne havas?

De que serviria o preço na mão do tolo para comprar a sabedoria, visto que não tem entendimento?

17 En ĉiu tempo amiko amas, Kaj li fariĝas frato en mizero.

Em todo o tempo ama o amigo; e para a angústia nasce o irmão.

18 Homo malsaĝa donas manon en manon, Kaj garantias por sia proksimulo.

O homem falto de entendimento dá a mão, ficando por fiador diante do seu companheiro.

19 Kiu amas malpacon, tiu amas pekon; Kiu tro alte levas sian pordon, tiu serĉas pereon.

O que ama a contenda ama a transgressão; o que alça a sua porta busca a ruína.

20 Malica koro ne trovos bonon; Kaj kiu havas neĝustan langon, tiu enfalos en malfeliĉon.

O perverso de coração nunca achará o bem; e o que tem a língua dobre virá a cair no mal

21 Kiu naskas malsaĝulon, tiu havas ĉagrenon; Kaj patro de malprudentulo ne havos ĝojon.

O que gera a um tolo para a sua tristeza o faz; e o pai do insensato não se alegrará.

22 Ĝoja koro estas saniga; Kaj malĝoja spirito sekigas la ostojn.

O coração alegre serve de bom remédio, mas o espírito abatido virá a secar os ossos.

23 Kaŝitajn donacojn akceptas malvirtulo, Por deklini la vojon de la justeco.

O ímpio tomará o presente do seio, para perverter as veredas da justiça.

24 Antaŭ la vizaĝo de prudentulo estas saĝo; Sed la okuloj de malsaĝulo estas en la fino de la tero.

No rosto do entendido se vê a sabedoria, porém os olhos do louco estão nas extremidades da terra.

25 Filo malsaĝa estas ĉagreno por sia patro, Kaj malĝojo por sia patrino.

O filho insensato é tristeza para seu pai, e amargura para a que o pariu.

26 Ne estas bone suferigi virtulon, Nek bati noblulon, kiu agas juste.

Não é bom também pôr pena ao justo, nem que firam os príncipes ao que obra justamente.

27 Kiu ŝparas siajn vortojn, tiu estas prudenta; Kaj trankvilanimulo estas homo saĝa.

Retém as suas palavras o que possui o conhecimento, e o homem de entendimento é de precioso espírito.

28 Eĉ malsaĝulo, se li silentas, estas rigardata kiel saĝulo; Kaj kiel prudentulo, se li tenas fermita sian buŝon.

Até o tolo, quando se cala, será reputado por sábio; e o que cerrar os seus lábios por entendido.