Proverbs 24
1 Don’t be envious of evil men, neither desire to be with them;
| به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی، |
2 for their hearts plot violence and their lips talk about mischief.
| زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند. |
3 Through wisdom a house is built; by understanding it is established;
| خانه با حکمت بنا می‌شود و با فهم استوار می‌گردد، |
4 by knowledge the rooms are filled with all rare and beautiful treasure.
| اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر می‌شود. |
5 A wise man has great power. A knowledgeable man increases strength,
| آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش می‌افزاید. |
6 for by wise guidance you wage your war, and victory is in many advisors.
| پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد. |
7 Wisdom is too high for a fool. He doesn’t open his mouth in the gate.
| نادان نمی‌تواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد. |
8 One who plots to do evil will be called a schemer.
| کسی که دائم نقشه‌های پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد. |
9 The schemes of folly are sin. The mocker is detested by men.
| نقشه‌های آدم جاهل گناه‌آلود است و کسی که دیگران را مسخره می‌کند مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد. |
10 If you falter in the time of trouble, your strength is small.
| اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی. |
11 Rescue those who are being led away to death! Indeed, hold back those who are staggering to the slaughter!
| از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن. |
12 If you say, “Behold, we didn’t know this,” doesn’t he who weighs the hearts consider it? He who keeps your soul, doesn’t he know it? Shall he not render to every man according to his work?
| نگو که از جریان بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه چیز باخبر بوده‌ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد. |
13 My son, eat honey, for it is good, the droppings of the honeycomb, which are sweet to your taste;
| پسرم، همان‌طور که خوردن عسل کام تو را شیرین می‌کند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت. |
14 so you shall know wisdom to be to your soul. If you have found it, then there will be a reward: Your hope will not be cut off.
15 Don’t lay in wait, wicked man, against the habitation of the righteous. Don’t destroy his resting place;
| ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی می‌کند، تاراج نکن، |
16 for a righteous man falls seven times and rises up again, but the wicked are overthrown by calamity.
| زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد. |
17 Don’t rejoice when your enemy falls. Don’t let your heart be glad when he is overthrown,
| وقتی دشمنت دچار مصیبتی می‌شود شادی نکن و هنگامی که می‌افتد دلشاد نشو، |
18 lest the LORD see it, and it displease him, and he turn away his wrath from him.
| زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد! |
19 Don’t fret yourself because of evildoers, neither be envious of the wicked;
| به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز، |
20 for there will be no reward to the evil man. The lamp of the wicked will be snuffed out.
| زیرا شخص بدکار آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد. |
21 My son, fear the LORD and the king. Don’t join those who are rebellious,
| پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش می‌کنند همدست نشو، |
22 for their calamity will rise suddenly. Who knows what destruction may come from them both?
| کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟ |
23 These also are sayings of the wise: To show partiality in judgement is not good.
| قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند. |
24 He who says to the wicked, “You are righteous,” peoples will curse him, and nations will abhor him—
| هر که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد، |
25 but it will go well with those who convict the guilty, and a rich blessing will come on them.
| ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید. |
26 An honest answer is like a kiss on the lips.
| جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است. |
27 Prepare your work outside, and get your fields ready. Afterwards, build your house.
| اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده. |
28 Don’t be a witness against your neighbour without cause. Don’t deceive with your lips.
| علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست درباره‌اش بر زبان نیاور. |
29 Don’t say, “I will do to him as he has done to me; I will repay the man according to his work.”
| نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.» |
30 I went by the field of the sluggard, by the vineyard of the man void of understanding.
| از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کم‌عقل گذشتم؛ |
31 Behold, it was all grown over with thorns. Its surface was covered with nettles, and its stone wall was broken down.
| همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود. |
32 Then I saw, and considered well. I saw, and received instruction:
| با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم: |
33 a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep,
| کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، |
34 so your poverty will come as a robber and your want as an armed man.
| و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. |
