Romans 3
1 So does a Jew have any advantage? Does circumcision have any benefits?
Nan, unsa man diay ang bintaha sa pagka-Judio? Unsa may kapuslanan sa sirkunsisyon?
2 Yes, there are many benefits! First of all, God's message was entrusted to them.
Daghan, bisan asa ipaagi. Una sa tanan, ngadto sa mga Judio gipiyal ang mga pulong sa Dios.
3 What if some of them didn't trust in God? Does their lack of trust in God obliterate the trustworthiness of God?
Ug kon diha kanilay wala managpanoo, unsa may anaa niana? Kadtong ilang kakulang sa pagtoo nakapahimo bang walay kapuslanan sa pagkamatinuoron sa Dios?
4 Of course not! Even if everyone else is proved to be lying, God always tells the truth. As Scripture says, “What you say will be proved right, and you will win your case when you are judged.”
Wala gayud! Kinihanglan maminatud-on gayud ang Dios bisan pa kon bakakon ang tanang mga tawo ingon sa nahisulat: Aron makita ikaw nga matarung sa imong pagpamulong, ug magamadaugon ikaw sa diha nga pagahukman ka na.
5 But if the fact that we're wrong helps to show that God is right, what should we conclude? That God is wrong to pronounce judgment on us? (I'm talking from a human perspective here.)
Apan kon pinaagi sa atong pagkadautan ikapadayag man ang pagkamatarung sa Dios, unsa may atong ikaingon niana? Nga ang Dios dili diay matarung sa iyang pagpahamtang kanatog silot? (Nagasulti ako sa tawhanong paagi.)
6 Of course not! How else could God judge the world?
Palayo kana! Kay sa ingon niana, unsaon pa man sa Dios sa paghukom sa kalibutan?
7 Someone could say, “Why am I still condemned as a sinner if my lies make the truth of God and his glory more obvious in contrast?”
Apan kon pinaagi sa akong pagbakak ang pagkamatinuoron sa Dios modagaya man ngadto sa pagdalayeg kaniya, nganong pagahukman pa man ako ingon nga makasasala?
8 Is it a case of, “Let's sin to bring about good”? That's what some people have slanderously accused us of saying. They should be rightly condemned!
Ug nganong dili na man lang hinoon kita manag-ingon, sumala sa ginapasangil sa mga tawo nga kono atong ginaingon, "Buhaton ta ang dautan aron mosangpot ang maayo"? Apan matarung gayud ang pagkahinukman sa silot sa maong mga tawhana.
9 So then, are we Jews better than others? Definitely not! Remember that we've already argued that both Jews and foreigners are under the control of sin.
Nan, unsa na man? Kitang mga Judio, labaw pa ba kitag kahimtang kay kanila? Dili gayud; kay ato nang gikasumbong nga ang tanang mga tawo, mga Judio ug mga Gresyanhon, nailalum sa sala,
10 As Scripture says, “No one does what is right, not even one.
ingon sa nahisulat: Walay matarung, wala, bisan usa,
11 No one understands; no one seeks God.
walay usa nga nakasabut, walay bisan usa nga nagapangita sa Dios
12 Everyone has turned their backs on him; everyone does what is totally wrong. No one does what is good, not a single one.
Ang tanan nagasukwahi, nagadungan sa pagpangadaut; walay nagabuhat ug maayo, wala, bisan usa."
13 Their throats are like an open grave; their tongues spread deceit; their lips ooze with the venom of snakes.
"Ang ilang totunlan maoy usa ka lubong inukban, ang ilang mga dila ginagamit nila aron sa paglimbong." Ang lala sa mga bitin anaa sa ilalum sa ilang mga ngabil."
14 Their mouths are full of bitterness and curses,
"Ang ilang baba napuno sa mga panghimaraut ug sa mapait nga mga pulong."
15 and they are quick to cause pain and death.
"Ang ilang mga tiil maabtik sa pagdalagan aron sa ilang pag-ula sa dugo sa mga tawo,
16 Their way leads to disaster and misery;
sa ilang mga dalan anaa ang kalaglag ug kaalaut,
17 they don't know how to live in peace.
ug sa dalan paingon sa kalinaw sila wala manghibalo."
18 They don't care about respecting God at all.”
"Ang kahadlok alang sa Dios wala diha sa atubangan sa ilang mga mata."
19 It's clear that everything in the law applies to those who live under the law so that no one could have any excuses, and to make sure everyone in the whole world is answerable to God.
Karon nahibalo na kita nga bisan unsay gisulti sa kasugoan, kini gisulti ngadto sa mga anaa sa ilalum sa kasugoan aron ang matag-usa ka baba masap-ongan, ug aron ang tibuok kalibutan mahisakop ilalum sa paghukom sa Dios.
20 For no one is made right before God by doing what the law requires. The law only helps us recognize what sin really is.
Kay sa atubangan sa Dios walay tawo nga pagamatarungon pinaagi sa mga pagtuman sa kasugoan, kay pinaagi sa kasugoan nagaabut hinoon ang kahibalo mahitungod sa sala.
21 But now God's character of goodness and right has been demonstrated. It has nothing to do with law-keeping, even though it was spoken of by the law and the prophets.
Apan karon ang pagkamatarung gikan sa Dios gikapadayag gawas sa kasugoan, ug gikapamatud-an man gani kini sa kasugoan ug sa mga profeta
22 This character of God that is good and right comes to everyone who trusts in Jesus Christ, those who place their confidence in him. It doesn't matter who we are:
ang pagkamatarung gikan sa Dios pinaagi sa pagtoo kang Jesu-Cristo alang sa tanan nga magatoo. Kay walay kalainan sa Judio ug sa Gentil.
23 We have all sinned, and we fall far short of God's glorious ideal.
Sanglit nakasala man ang tanan ug nakabsan sa himaya sa Dios,
24 Yet through the free gift of his grace God makes us right through Christ Jesus who sets us free.
sila pagamatarungon pinaagi sa iyang grasya ingon nga gasa, pinasikad sa pagkatinubos tungod kang Cristo Jesus
25 God openly presented Jesus as the gift that brings peace to those trusting in him, the one who shed his blood. God did this to demonstrate he is truly good and right, for previously he would hold back and pass over sins,
nga gitanyag sa Dios ingon nga halad pasig-uli pinaagi sa iyang dugo, sa maong halad nga pagadawaton pinaagi sa pagtoo. Kini maoy pagpakita sa pagkamatarung sa Dios, kay sa iyang langitnong pagkamainantuson gisayloan man lamang niya ang kasal-anan nga nangahimo kaniadto;
26 but now at this present time God proves he is fair and does what is right, and that he makes right those who trust in Jesus.
kini maoy pagpamatuod karong panahona nga siya matarung ug nga siya magamatarung sa tawo nga may pagtoo kang Jesus.
27 So do we have anything to boast about then? Absolutely not, there's no place for that! And why's that? Is it because we follow the law of observing requirements? No, we follow the law of trusting in God.
Nan, hain na man ang atong pagpagarbo? Gipalagpot na sa gawas. Pinasikad sa unsang lagda? Sa lagda ba sa mga buhat? Dili, hinonoa pinasikad sa lagda sa pagtoo.
28 We conclude that people are made right with God through their trust in him, and not from legal observance.
Kay maoy atong pag-isip nga ang tawo pagamatarungon pinaagi sa pagtoo, pinagawas sa mga pagtuman sa kasugoan.
29 Is God only the God of the Jews? Isn't he the God of other people as well? Of course he is!
O Dios ba lamang sa mga Judio ang Dios? Dili ba Dios man usab siya sa mga Gentil? Oo, sa mga Gentil usab,
30 There is only one God, and he makes us morally right through our trust in him, whoever we are, Jew or foreigner.
sanglit usa ra man ang Dios; ug iyang pagamatarungon ang mga may sirkunsisyon pinasikad sa ilang pagtoo ug ang mga walay sirkunsisyon pinaagi sa ilang pagtoo.
31 Does that mean that by trusting in God we do away with the law? Of course not! In fact we affirm the importance of the law.
Gibungkag ba nato ang kasugoan tungod sa maong pagtoo? Wala gayud! Hinonoa gipabarug nato ang kasugoan.
