Romans 2
1 So if you judge others you don't have any excuse, whoever you are! For in whatever way you condemn others, you're judging yourself, because you're doing the same things.
Busa ikaw walay ikapangulipas, O tawo, bisan kinsa ikaw, nga magahukom sa laing tawo; kay sa imong paghukom kaniya, sa imo rang kaugalingon nagahukom kag silot, kay ikaw nga nagahukom nagabuhat man usab sa maong mga butang.
2 We know that God's judgment on those who do such things is based on truth.
Nahibalo kita nga matarung ang hukom sa Dios batok sa mga nagabuhat sa maong mga butang.
3 When you judge them do you really think that you however can avoid God's judgment?
Nagdahum ka ba, O tawo, nga makaikyas ka sa hukom sa Dios, ikaw nga nagahukom sa mga nagabuhat sa maong mga butang nga imo usab nga ginabuhat?
4 Or is it that you're treating his wonderful kindness, tolerance, and patience with contempt, not realizing that God in his kindness is trying to lead you to repent?
O ginatamay mo ba ang kadagaya sa iyang pagkamapuanguron ug pagkamainantuson ug pagkamapailubon? Wala ka ba masayud nga ang pagkamapuanguron sa Dios alang man sa pag-agda kanimo sa paghinulsol?
5 Due to your hard-hearted attitude and your refusal to repent, you're making things far worse for yourself on the day of retribution when God's judgment is demonstrated to be absolutely right.
Apan tungod sa imong kagahi ug pagkadili mahinulsolon sa kasingkasing nagatigum ikaw ug kapungot nga tagana alang sa imong kaugalingon alang unya sa adlaw sa kapungot sa diha nga igapadayag na ang matarung nga hukom sa Dios.
6 God will make sure everyone receives what they deserve according to what they've done.
Kay siya magabalus ra sa matag-usa ka tawo sumala sa iyang mga binuhatan:
7 Those who have kept on trying to do what is good and right will receive glory and honor, immortality and eternal life. (aiōnios g166)
kanila nga uban sa pailub diha sa mga maayong pagbuhat, nagapangita sa himaya ug sa kadungganan ug sa pagkadili mamatay, kanila magahatag siyag kinabuhi nga dayon; (aiōnios g166)
8 But those who think only of themselves, rejecting the truth and deliberately choosing to do evil, will receive punishment and furious hostility.
apan aduna unyay kasuko ug kapungot alang sa mga malalison ug wala magsunod sa kamatuoran kondili nagasunod hinoon sa pagkadili matarung.
9 Everyone who does evil will have trouble and suffering—the Jewish people first, and the foreigners too.
Aduna unyay kagul-anan ug kasakitan alang sa matag-usa ka tawo nga magabuhat ug dautan, alang sa Judio una sa tanan, ug unya usab alang sa Gresyanhon;
10 But everyone who does good will have glory, honor, and peace—the Jewish people first, and the foreigners too.
apan aduna usab unyay himaya ug kadungganan ug kalinaw alang sa matag-usa ka tawo nga magabuhat ug maayo, alang sa Judio una sa tanan, ug unya usab alang sa Gresyanhon.
11 God has no favorites.
Kay ang Dios walay pinalabi.
12 Those who sin even though they don't have the written law are still lost, while those who sin that do have the written law will be condemned by that law.
Ang tanang nanagpakasala nga walay kasugoan mangalaglag nga walay kasugoan; ug ang tanang nanagpakasala nga ilalum sa kasugoan pagahukman pinaagi sa kasugoan.
13 Just listening to what the law says doesn't make you right in God's sight. It's those who do what the law says who are made right.
Kay dili ang mga nagapatalinghug sa kasugoan maoy matarung sa atubangan sa Dios, kondili ang mga nagatuman sa kasugoan mao ang pakamatarungon.
14 The foreigners don't have the written law, but when they instinctively do what it says, they are following the law even without having the written law.
Kon tuman sa kinaiya ang mga Gentil nga walay kasugoan magabuhat sa gimbut-an sa kasugoan, nan, sila kasugoan na sa ilang kaugalingon, bisan wala silay kasugoan.
15 In this way they show how the law works that's written in their minds. As they think about what they're doing, their conscience either accuses them for doing wrong or defends them for doing what is good and right.
Sila nagapakita nga ang gimbut-an sa kasugoan nahisulat diha sa ilang mga kasingkasing, ug ang ilang tanlag usab magapamatuod niini ug ang ilang nagakasumpaki nga mga hunahuna magasumbong o tingali magapangulipas ba kanila
16 The good news I share is that a day is coming when God will judge, through Jesus Christ, everyone's secret thoughts.
unya sa maong adlaw nga, sumala sa akong Maayong Balita, pagahukman na sa Dios ang mga tinagoan sa mga tawo pinaagi kang Cristo Jesus.
17 What about you who call yourself a Jew? You rely on the written law and boast about having a special relationship to God.
Apan kon ikaw nagatawag sa imong kaugalingon nga Judio ug nagasalig sa kasugoan ug nagapagawal sa imong kalabutan sa Dios
18 You know what he wants; you do what's right because you've been taught from the law.
ug nasayud ka sa iyang kabubut-on ug nakauyon sa mga butang halangdon, kay binansay man tuod ikaw sa kasugoan,
19 You're absolutely sure that you can guide the blind, and that you are a light to those in the dark.
ug kon nagatoo ka nga ikaw magtotultol sa mga buta, kahayag sa mga gingitngitan,
20 You think you can set ignorant people straight, a teacher of “children,” because you know from the law all the truth there is to know.
magpapanton sa mga hungog, magtutudlo sa mga kabataan, kay nakabaton man tuod ikaw sa dagway sa kahibalo ug sa kamatuoran nga anaa sa kasugoan
21 So if you're busy teaching others, why don't you teach yourself? You tell people not to steal, but are you stealing?
nan, karon, ikaw nga nagapanudlo sa uban, dili ba usab nimo tudloan ang imong kaugalingon? Ikaw nga nagawali batok sa pagpangawat, nagapangawat ka ba?
22 You tell people not to commit adultery, but are you committing adultery? You tell people not to worship idols, but do you profane temples?
Ikaw nga nagaingon nga ang tawo kinahanglan dili manapaw, nanapaw ka ba? Ikaw nga ngil-aran ug mga larawan, nagapangawat ka ba sa sulod sa ilang mga templo?
23 You boast about having the law, but don't you misrepresent God by breaking it?
Ikaw nga nagapasigarbo tungod sa kasugoan, gipakaulawan mo ba ang Dios pinaagi sa paglapas sa kasugoan?
24 As Scripture says, “God's character is defamed among the foreigners because of you.”
Kay sumala sa nahisulat, "Tungod kaninyo ang ngalan sa Dios ginapasipad-an taliwala sa mga Gentil."
25 Being circumcised has value only if you do what the law says. But if you break the law, your circumcision is as worthless as those who are not circumcised at all.
Sa pagkatinuod, ang sirkunsisyon may kapuslanan kon magatuman ikaw sa kasugoan; apan kon magalapas ikaw sa kasugoan ang imong sirkunsisyon mahimo nang dili sirkunsisyon.
26 If a man who is not circumcised keeps the law, he should be considered as being circumcised even though he's not.
Busa, kon ang usa ka tawong walay sirkunsisyon magatuman sa mga lagda sa kasugoan, dili ba ang iyang pagkawalay sirkunsisyon pagaisipon nga sirkunsisyon?
27 The uncircumcised foreigners who keep the law will condemn you if you break the law, even though you have the written law and circumcision.
Sa ingon niana, siya nga walay sirkunsisyon sa lawas apan nagatuman sa kasugoan, siya magahukom kanimo sa silot, kanimo nga nakabaton sa sinulat nga kasugoan ug nga may sirkunsisyon apan nagalapas sa kasugoan.
28 It's not what's on the outside that makes you a Jew; it's not the physical sign of circumcision.
Kay ang usa ka tawo dili tinuod nga Judio kon ang iyang pagka-Judio anaa ra sa dayag nga panagway; ug ang tinuod nga sirkunsisyon dili ang anaa ra sa dayag diha sa lawas.
29 What makes you a Jew is on the inside, a “circumcision of the heart” that doesn't follow the letter of the law but the Spirit. Someone like that is looking for praise from God, not from people.
Kay ang tinuod nga Judio mao kadtong tawo nga Judio diha sa kinasuloran sa iyang pagkatawo, ug ang tinuod nga sirkunsisyon maoy usa ka butang nga iya sa kasingkasing, espirituhanon ug dili sumala sa mga letra sa kasugoan. Siya magadawat sa pagdalayeg nga dili gikan sa tawo kondili gikan sa Dios.
