Mudre Izreke 22

1 Dobro je ime bolje od velika bogatstva, i bolja je naklonost od srebra i zlata.

Rĩĩtwa rĩega nĩrĩakwĩrirĩrio gũkĩra ũtonga mũnene; gũtĩĩka nĩ kwega gũkĩra betha kana thahabu.

2 Bogataš se i siromah sreću: obojicu ih Jahve stvori.

Andũ arĩa atongu na arĩa athĩĩni harĩ ũndũ ũmwe ũmanyiitithanĩtie; Jehova nĩwe Mũmbi wao othe.

3 Pametan čovjek vidi zlo i skrije se, a glupaci idu bezbrižno i trpe kaznu.

Mũndũ mũbaarĩrĩri onaga ũgwati akehitha, no arĩa matarĩ ũũgĩ mathiiaga o na mbere nao magatoonya thĩĩna-inĩ.

4 Nagrada je poniznosti strah Gospodnji, bogatstvo, čast i život.

Kwĩnyiihia na gwĩtigĩra Jehova kũrehaga ũtonga, na gĩtĩĩo, na muoyo.

5 Trnje i zamke su na putu varalici: tko čuva život svoj, daleko je od oboga.

Njĩra cia andũ arĩa aaganu irĩ mĩigua na mĩtego, no ũrĩa ũgitagĩra ngoro yake aikaraga kũraya nacio.

6 Upućuj dijete prema njegovu putu, pa kad i ostari, neće odstupiti od njega.

Menyeria mwana njĩra ĩrĩa agĩrĩirwo nĩkũgera, na ndarĩ hĩndĩ akaamiuma o na aakũra.

7 Bogataš vlada nad siromasima, a dužnik je sluga vjerovniku.

Andũ arĩa atongu nĩ mathaga arĩa athĩĩni, na ũrĩa ũkombaga nĩ ndungata ya mũmũkoomberi.

8 Tko sije nepravdu, žanje nesreću, i šiba njegova gnjeva udarit će njega samog.

Mũndũ ũrĩa ũhaandaga waganu agethaga thĩĩna, naruo rũthanju rwa marakara make nĩrũkanangwo.

9 Milostivo se oko blagoslivlje, jer daje od svog kruha siromahu.

Mũndũ mũtaana we mwene nĩakarathimwo, tondũ nĩagayagĩra arĩa athĩĩni irio ciake.

10 Otjeraj podsmjevača i prestat će svađe i nestat će nesloga i pogrda.

Ingata mũnyũrũrania, nayo ngũĩ nĩĩgũkweherera; inegene na irumi o nacio nĩcigũthira.

11 Jahve ljubi čisto srce, i tko je ljubeznih usana, kralj mu je prijatelj.

Mũndũ ũrĩa wendaga ngoro theru na akaaragia maũndũ ma ũtugi, mũthamaki nĩagatuĩka mũrata wake.

12 Pogled Jahvin čuva znanje, Jahve pomućuje riječi bezbožnika.

Maitho ma Jehova nĩmamenyagĩrĩra ũmenyo, no nĩathaahagia ciugo cia ũrĩa ũtarĩ mwĩhokeku.

13 Lijenčina veli: “Lav je vani, nasred trga poginuo bih.”

Kĩgũũta kiugaga, “Nja kũrĩ na mũrũũthi!” Kana gĩkoiga atĩrĩ, “Nĩngũũragĩrwo njĩra-inĩ!”

14 Duboka jama usta su preljubnice, i na koga se Jahve srdi, pada onamo.

Kanua ka mũtumia mũtharia nĩ irima iriku, nake ũrĩa werekeirio mangʼũrĩ ma Jehova agũũaga thĩinĩ wa rĩo.

15 Ludost prianja uza srce djetinje: šiba pouke otklanja je od njega.

Ngoro ya mwana yohanĩtio na ũrimũ, no rũthanju rwa kũmũherithia nĩrũkaũingata kũraya nake.

16 Tko tlači siromaha, taj mu koristi; tko daje bogatašu, samo mu šteti.

Mũndũ ũrĩa ũhinyagĩrĩria arĩa athĩĩni nĩguo eyongerere ũtonga, na ũrĩa ũheaga itonga iheo, eerĩ nĩmagathĩĩna.

17 Riječi mudraca: Prigni uho svoje i čuj riječi moje i upravi svoje srce mojem znanju,

Tega matũ, na ũthikĩrĩrie mĩario ya andũ arĩa oogĩ; nyiita na ngoro yaku maũndũ marĩa ngũrutana,

18 jer milina je ako ih čuvaš u nutrini svojoj, i kad ti budu sve spremne na usnama tvojim.

tondũ nĩ ũndũ mwega hĩndĩ ĩrĩa ũkũmaiga ngoro-inĩ yaku, na ũkoragwo namo mothe mĩromo-inĩ yaku.

19 Da bi uzdanje tvoje bilo u Jahvi, upućujem danas i tebe.

Ndaakũmenyithia mo nĩgeetha mwĩhoko waku ũkoragwo harĩ Jehova, wee nĩwe ngũruta maũndũ macio ũmũthĩ, ĩĩ wee nĩwe ngũruta.

20 Napisah ti trideset što savjeta što pouka

Githĩ ndikwandĩkĩire thimo mĩrongo ĩtatũ, thimo cia ũtaarani na ũmenyo,

21 da te poučim riječima istine, da uzmogneš pouzdanim riječima odgovoriti onomu tko te zapita.

ngakũruta ciugo cia ma na cia kwĩhokeka, nĩgeetha ũkaahota kũhe ũrĩa ũgũtũmĩte macookio mega?

22 Nemoj pljačkati siromaha zato što je siromah i ne gazi ubogoga na sudu.

Ndũkanatunye arĩa athĩĩni indo ciao tondũ wa ũthĩĩni wao, na ndũkanahinyĩrĩrie arĩa abatari ciira-inĩ,

23 Jer će Jahve parbiti parbu njihovu i otet će život onima koji ga njima otimlju.

nĩgũkorwo Jehova nĩakamaciirĩrĩra, na nĩagatunya arĩa mamatunyaga indo ciao.

24 Ne druži se sa srditim i ne idi s čovjekom jedljivim

Ndũkanagĩe ũrata na mũndũ ũrĩa ũrĩ marakara mahiũ, ndũkanagĩe thiritũ na mũndũ ũrĩa ũhiũhaga kũrakara,

25 da se ne bi privikao na staze njegove i namjestio zamku duši svojoj.

tondũ wahota kwĩruta mĩthiĩre yake, na ũnyiitwo nĩ mũtego.

26 Ne budi među onima koji daju ruku, koji jamče za dugove:

Ndũgatuĩke mũndũ wa kũiga kĩndũ gĩa kũrũgamĩrĩra thiirĩ, kana ũtuĩke wee nĩwe wa kũrũgamagĩrĩra mathiirĩ ma andũ angĩ;

27 ako nemaš čime nadoknaditi, zašto da ti oduzmu i postelju ispod tebe?

ũngĩkaaga kĩndũ gĩa kũrĩha nakĩo-rĩ, ũgaatunywo ũrĩrĩ waku o ũũkomeire.

28 Ne pomiči prastare međe koju su postavili oci tvoji.

Ndũkaneherie ihiga rĩa tene rĩa mũhaka rĩrĩa rĩahaandirwo nĩ maithe manyu ma tene.

29 Jesi li vidio čovjeka vična poslu svom: takav ima pristup kraljevima i ne služi prostacima.

Nĩwonaga mũndũ mũũgĩ na wĩra wake? Ũcio agatungata o na mbere ya athamaki; ndagatungata mbere ya andũ matooĩkaine.