Panultihon 27

1 Ayaw panghambog mahitungod sa ugma, kay wala ka masayod kung unsa ang dalhon nianang adlawa.

Non ti vantare del domani, perché non sai neppure che cosa genera l'oggi.

2 Pasagdi nga dayegon ka sa uban ug dili ang imong kaugalingon nga baba; ang dumuduong ug dili ang imong kaugalingong mga ngabil.

Ti lodi un altro e non la tua bocca, un estraneo e non le tue labbra.

3 Hunahunaa ang kabug-aton sa bato ug ang kabug-aton sa balas–mas bug-at pa nianang duha ang pagpanghagit sa usa ka buangbuang.

La pietra è greve, la sabbia è pesante, ma più dell'una e dell'altra lo è il fastidio dello stolto.

4 Adunay kasamok diha sa kapungot ug baha diha sa kasuko, apan kinsa man ang makabarog diha sa pagpangabugho?

La collera è crudele, l'ira è impetuosa; ma chi può resistere alla gelosia?

5 Mas maayo pa ang dayag nga pagbadlong kaysa gitagoan nga gugma.

Meglio un rimprovero aperto che un amore celato.

6 Matinud-anon ang mga samad nga gikan sa usa ka higala, apan mahimong malinlahon ang halok sa usa ka kaaway.

Leali sono le ferite di un amico, fallaci i baci di un nemico.

7 Ang tawo nga nabusog na pag-ayo mobalibad bisan gani sa dugos, apan alang sa tawong gigutom, ang tanang pait nga butang tam-is.

Gola sazia disprezza il miele; per chi ha fame anche l'amaro è dolce.

8 Ang langgam nga nahisalaag gikan sa iyang salag sama sa tawo nga nahisalaag gikan sa iyang gipuy-an.

Come un uccello che vola lontano dal nido così è l'uomo che va errando lontano dalla dimora.

9 Ang pahumot ug ang insenso makapalipay sa kasingkasing, apan ang kaayo sa usa ka higala mas maayo pa kaysa sa iyang tambag.

Il profumo e l'incenso allietano il cuore, la dolcezza di un amico rassicura l'anima.

10 Ayaw isalikway ang imong higala ug ang mga higala sa imong amahan, ug ayaw pag-adto sa balay sa imong igsoon nga lalaki sa panahon sa imong kalisdanan. Mas maayo pa ang silingan nga anaa sa duol kaysa igsoon nga atua sa layo.

Non abbandonare il tuo amico né quello di tuo padre, non entrare nella casa di tuo fratello nel giorno della tua disgrazia. Meglio un amico vicino che un fratello lontano.

11 Pagmaalamon, akong anak, ug lipaya ang akong kasingkasing; unya tubagon ko ang motamay kanako.

Sii saggio, figlio mio, e allieterai il mio cuore e avrò di che rispondere a colui che mi insulta.

12 Sa dihang makakita ug kagubot ang tawo nga adunay kahibalo, motago siya, apan mopadayon ang tawong walay alamag ug mag-antos siya tungod niini.

L'accorto vede il pericolo e si nasconde, gli inesperti vanno avanti e la pagano.

13 Kuhaa ang bisti kung ang tag-iya niini nagbutang ug salapi alang sa utang sa usa ka dumuduong; ug kuhaa kini kung nagbutang siya ug kwarta alang sa usa ka babaye nga mananapaw.

Prendigli il vestito perché si è fatto garante per uno straniero e tienilo in pegno per gli sconosciuti.

14 Si bisan kinsa nga naghatag ug panalangin sa iyang silingan uban sa makusog nga tingog sayo sa kabuntagon, kana nga panalangin isipon nga tunglo!

Benedire il prossimo di buon mattino ad alta voce gli sarà imputato come una maledizione.

15 Ang malalison nga asawa sama sa kanunay nga tagaktak sa ulan sa tibuok adlaw;

Il gocciolar continuo in tempo di pioggia e una moglie litigiosa, si rassomigliano:

16 ang pagpugong kaniya sama sa pagpugong sa hangin, o ang pagsulay sa paghakop sa lana sa imong tuo nga kamot.

chi la vuol trattenere, trattiene il vento e raccoglie l'olio con la mano destra.

17 Ang puthaw mobaid sa puthaw; sa samang paagi, ang tawo mobaid sa iyang higala.

Il ferro si aguzza con il ferro e l'uomo aguzza l'ingegno del suo compagno.

18 Siya nga nag-atiman sa kahoy nga igera magakaon sa bunga niini, ug ang tawo nga nagpanalipod sa iyang agalon mapasidunggan.

Il guardiano di un fico ne mangia i frutti, chi ha cura del suo padrone ne riceverà onori.

19 Sama nga makita ang dagway sa tawo kung motan-aw siya sa tubig, busa ang kasingkasing sa tawo magapakita kung unsa siya nga pagkatawo.

Come un volto differisce da un altro, così i cuori degli uomini differiscono fra di loro.

20 Ingon nga dili gayod matagbaw ang Sheol ug ang Abaddon, busa dili gayod matagbaw ang mga mata sa tawo. (Sheol h7585)

Come gli inferi e l'abisso non si saziano mai, così non si saziano mai gli occhi dell'uomo. (Sheol h7585)

21 Ang tunawanan alang sa plata ug ang hudnohan alang sa bulawan; ug masulayan ang tawo sa dihang dayegon siya.

Come il crogiuolo è per l'argento e il fornello per l'oro, così l'uomo rispetto alla bocca di chi lo loda.

22 Bisan pa ug imong dugmokon ang buangbuang pinaagi sa lubokanan–uban sa trigo–apan sa gihapon dili siya biyaan sa iyang pagkabuangbuang.

Anche se tu pestassi lo stolto nel mortaio tra i grani con il pestello, non scuoteresti da lui la sua stoltezza.

23 Siguroha nga nasayod ka sa kahimtang sa panon sa imong mga karnero ug hatagi ug pagtagad ang panon sa imong mga kanding,

Preòccupati del tuo gregge, abbi cura delle tue mandrie,

24 kay ang bahandi dili man molungtad hangtod sa kahangtoran. Molungtad ba ang paghari sa tanang kaliwatan?

perché non sono perenni le ricchezze, né un tesoro si trasmette di generazione in generazione.

25 Nahanaw ang sagbot ug mitubo ang bag-o ug sa kabukiran gitigom ang pagkaon alang sa mga baka.

Si toglie il fieno, apparisce l'erba nuova e si raccolgono i foraggi dei monti;

26 Ang mga nating karnero ang mohatag kanimo ug bisti ug ang mga kanding ang magpahinagbo sa bayad sa inyong uma.

gli agnelli ti danno le vesti e i capretti il prezzo per comprare un campo,

27 Adunay gatas sa kanding alang sa imong pagkaon–ang pagkaon alang sa imong panimalay–ug kalan-on alang sa imong mga sulugoon nga babaye.

le capre latte abbondante per il cibo e per vitto della tua famiglia. e per mantenere le tue schiave.