Panultihon 16

1 Ang mga laraw sa kasingkasing iya sa tawo, apan nagagikan kang Yahweh ang tubag sa iyang dila.

Плановете на сърцето принадлежат на човека, Но отговорът на езика е от Господа.

2 Ang tanan nga pamaagi sa tawo putli sa iyang kaugalingong panan-aw, apan sukdon ni Yahweh ang espiritu.

Всичките пътища на човека са чисти в собствените му очи, Но Господ претегля духовете.

3 Itugyan kang Yahweh ang imong mga buluhaton ug ang imong mga laraw magmalamposon.

Възлагай делата си на Господа. И ще се утвърдят твоите намерения.

4 Gibuhat ni Yahweh ang tanang butang nga adunay katuyoan, bisan ang mga daotan sa adlaw sa kalisdanan.

Господ е направил всяко нещо за Себе Си, Дори и нечестивия за деня на злото.

5 Gidumtan ni Yahweh ang tanan nga adunay mapahitas-on nga kasingkasing, bisan tuod makabarog sila nga nagkahiusa, dili sila makalingkawas sa silot.

Мерзост е Господу всеки, който е с горделиво сърце, Даже ръка с ръка да се съедини, пак той няма да остане ненаказан.

6 Pinaagi sa pagkamatinud-anon sa kasabotan ug pagkamasaligan ang sala napasaylo ug pinaagi sa pagkahadlok kang Yahweh ang mga tawo mobiya sa pagkadaotan.

С милост и вярност се отплаща за беззаконието, И чрез страх от Господа хората се отклоняват от злото.

7 Kung ang pamaagi sa usa ka tawo nakapahimuot kang Yahweh, himoon niya bisan pa ang kaaway nianang tawhana nga mapasig-uli kaniya.

Когато са угодни на Господа пътищата на човека, Той примирява с него и неприятелите му.

8 Mas maayo pa ang diyutay nga kinitaan uban ang pagkamatarong, kaysa dako nga uban pagkadili matarong.

По-добре малко с правда, Нежели големи доходи с неправда,

9 Sa iyang kasingkasing, ang tawo naglaraw sa iyang dalan, apan si Yahweh ang mogiya sa iyang mga lakang.

Сърцето на човека начертава пътя му, Но Господ оправя стъпките му.

10 Ang pagpanagna anaa sa ngabil sa hari, sa paghukom ang iyang baba dili gayod mosulti ug bakak.

Присъдата в устните на царя е боговдъхновена; Устата му няма да погрешат в съда.

11 Ang husto nga sukdanan nagagikan kang Yahweh; ang tibuok nga gibug-aton sa sudlanan mao ang iyang bulohaton.

Вярната теглилка и везни са от Господа, Всичките грамове в торбата са Негово дело.

12 Kung ang mga hari magbuhat ug daotan nga mga butang, mao kana ang butang nga hinginlan, tungod kay ang trono gitukod sa pagbuhat ug maayo.

Да се върши беззаконие е мерзост на царете, Защото престолът се утвърждава с правда.

13 Ang hari malipay sa ngabil nga nagsulti sa matuod ug gihiguma niya ang nagsulti sa walay pagduhaduha.

Праведните устни са благоприятни на царете, И те обичат онзи, който говори право.

14 Ang kapungot sa hari usa ka mensahero sa kamatayon apan ang tawong maalamon mosulay sa paghupay sa iyang kasuko.

Яростта на царя е вестителка на смърт, Но мъдрият човек я укротява.

15 Diha sa kahayag sa nawong sa hari mao ang kinabuhi, ug ang iyang pabor sama sa panganod nga nagdala ug ulan.

В светенето пред лицето на царя има живот, И неговото благоволение е като облак с пролетен дъжд.

16 Mas maayo ang pagbaton ug kaalam kaysa bulawan. Ang pagbaton ug panabot kinahanglan pilion labaw sa plata.

Колко по-желателно е придобиването на мъдрост, нежели на злато! И придобиването на разум е за предпочитане, нежели на сребро.

17 Ang dalan sa mga tawong matarong maglikay kanila gikan sa daotan; kadtong mopanalipod sa iyang kinabuhi mobantay sa iyang dalan.

Да се отклонява от зло е друм за праведните; Който пази пътя си, опазва душата си.

18 Ang garbo mosangpot sa kalaglagan ug ang mapahitas-on nga espiritu sa pagkapukan.

Гордостта предшествува погибелта, И високоумието - падането.

19 Mas maayo ang pagpaubos diha sa mga kabos nga mga tawo kaysa pagbahin sa mga inilog uban sa mga mapahitas-on nga mga tawo.

По-добре да е някой със смирен дух между кротките, Нежели да дели користи с горделивите.

20 Si kinsa kadtong namalandong sa gitudlo kanila makakaplag ug maayo ug kadtong nagsalig kang Yahweh magmalipayon.

Който внимава на словото ще намери добро. И който уповава на Господа е блажен.

21 Siya nga maalamon sa iyang kasingkasing gitawag nga adunay panabot ug ang katam-is sa pagpanulti magdugang sa iyang katakos sa pagtudlo.

Който е с мъдро сърце ще се нарече благоразумен, И сладостта на устните умножава знание.

22 Ang panabot mao ang tuboran sa kinabuhi alang kaniya nga nagbaton niini, apan ang silot sa mga buangbuang mao ang ilang pagkabuang-buang.

Разумът е извор на живот за притежателя му, А глупостта на безумните е наказанието им.

23 Ang kasingkasing sa maalamon nga tawo maghatag ug panabot sa iyang baba ug makadugang sa pagkamadanihon sa iyang mga ngabil.

Сърцето на мъдрия вразумява устата му И притуря знание на устните му.

24 Ang malumo nga mga pulong sama sa dugos— tam-is alang sa kalag ug kaayohan alang sa kabukogan.

Благите думи са медена пита, Сладост на душата и здраве на костите.

25 Adunay dalan nga ang hunahuna sa tawo husto, apan ang tumoy niini dalan paingon sa kamatayon.

Има път, който се вижда прав на човека. Но краят му е пътища към смърт,

26 Ang tinguha sa usa ka mamumuo ang makapakaon kaniya; ang iyang kagutom mao ang nag-aghat kaniya nga magpadayon.

Охотата на работника работи за него, Защото устата му го принуждават.

27 Ang walay pulos nga tawo nangita ug kagubot ug ang iyang sinultihan sama sa makapaso nga kalayo.

Лошият човек копае зло, И в устните му има сякаш пламнал огън.

28 Ang mga tawong daotan makapasamot sa panagbangi ug ang pagpanglibak makapabulag sa suod nga mga managhigala.

Опак човек сее раздори, И шепотникът разделя най-близки приятели.

29 Ang tawo nga mangtas mamakak sa iyang silingan ug maggiya kaniya sa dalan nga dili matarong.

Насилникът измамя ближния си, И го води в недобър път;

30 Siya nga mokidhat sa iyang mata naglaraw ug daotang mga butang; kadtong mongisi magabuhat ug daotan.

Склопя очите си, за да измисля извратени неща. И прехапва устните си, за да постигне зло.

31 Ang puti nga buhok mao ang purongpurong sa himaya; naangkon kini tungod sa pagkinabuhi sa husto nga pamaagi.

Белите коси са венец на слава, Когато се намират по пътя на правдата.

32 Mas maayo nga dili daling masuko kaysa mahimong manggugubat ug ang nagdumala sa iyang espiritu mas kusgan pa sa usa ka tawo nga makalupig ug siyudad.

Който скоро не се гневи е по-добър от храбрия, И който владее духа си - от завоевател на град.

33 Ang ripa giitsa ngadto sa sabakan, apan ang pagbuot nagagikan kang Yahweh.

Жребието се хвърля в скута, Но решението чрез него е от Господа.