Mateo 15
1 Orduan ethorten dirade Iesusgana Ierusalemetar Scriba eta Phariseu batzu, dioitela,
那時，有法利賽人和文士從耶路撒冷來見耶穌，說：
2 Cergatic hire discipuluéc iragaiten dute aitzinecoen ordenança? ecen eztitie ikutzen bere escuac oguia iaten dutenean.
「你的門徒為甚麼犯古人的遺傳呢？因為吃飯的時候，他們不洗手。」
3 Eta harc ihardesten çuela erran ciecén, Eta çuec cergatic iragaiten duçue Iaincoaren manamendua çuen ordenançaz?
耶穌回答說：「你們為甚麼因着你們的遺傳犯上帝的誡命呢？
4 Ecen Iaincoac manatu vkan du, dioela, Ohoraitzac eure aita eta ama. Eta, Aita edo ama maradicaturen duena, herioz hil bedi.
上帝說：『當孝敬父母』；又說：『咒罵父母的，必治死他。』
5 Baina çuec dioçue, Norc-ere erranen baitrauca aitari edo amari, Eneganic den dono gucia probetchaturen çaic: ohora ezpadeça-ere bere aita edo bere ama hoguen gabe date.
你們倒說：『無論何人對父母說：我所當奉給你的已經作了供獻，
6 Eta ezdeustu vkan duçue Iaincoaren manamendua çuen ordenançáz.
他就可以不孝敬父母。』這就是你們藉着遺傳，廢了上帝的誡命。
7 Hypocritác, vngui prophetizatu vkan du çueçaz Esaiasec, dioela,
假冒為善的人哪，以賽亞指着你們說的預言是不錯的。他說：
8 Populu haur ahoz hurbiltzen çait, eta ezpainéz ohoratzen nau: baina hauén bihotza vrrun da eneganic.
這百姓用嘴唇尊敬我， 心卻遠離我；
9 Baina alferretan ohoratzen naute, iracasten dituztela doctrinatzát guiçonén manamenduac.
他們將人的吩咐當作道理教導人， 所以拜我也是枉然。」
10 Eta populua beregana deithuric erran ciecén, Ençun eçaçue eta adi eçaçue.
耶穌就叫了眾人來，對他們說：「你們要聽，也要明白。
11 Eztu ahoan sartzen denac satsutzen guiçona: baina ahotic ilkiten denac satsutzen du guiçona.
入口的不能污穢人，出口的乃能污穢人。」
12 Orduan hurbilduric bere discipuluéc erran cieçoten, Eçagutu duc nola Phariseuac propos hori ençunic scandalizatu içan diraden?
當時，門徒進前來對他說：「法利賽人聽見這話，不服，你知道嗎？」
13 Eta harc ihardesten çuela erran ceçan, Ene Aita ceruètacoac landatu eztuen landare gucia erroetaric idoquiren da.
耶穌回答說：「凡栽種的物，若不是我天父栽種的，必要拔出來。
14 Vtzitzaçue, itsuric itsuén guidari dirade: baldin itsuac itsua guida badeça, biac hobira eroriren dirade.
任憑他們吧！他們是瞎眼領路的；若是瞎子領瞎子，兩個人都要掉在坑裏。」
15 Orduan ihardesten çuela Pierrisec erran cieçon, Declara ieçaguc comparatione hori.
彼得對耶穌說：「請將這比喻講給我們聽。」
16 Eta Iesusec erran ceçan, Oraino çuec-ere adimendu gabe çarete?
耶穌說：「你們到如今還不明白嗎？
17 Oraino eztuçue aditzen ecen ahoan sartzen den gucia, sabelera ioaiten dela, eta retreitera egoizten dela?
豈不知凡入口的，是運到肚子裏，又落在茅廁裏嗎？
18 Baina ahotic ilkiten diradenac, bihotzetic partitzen dirade, eta hec satsutzen dute guiçona.
惟獨出口的，是從心裏發出來的，這才污穢人。
19 Ecen bihotzetic partitzen dirade pensamendu gaichtoac, hiltzecác, adulterioac, paillardiçác, ohoinqueriác, testimoniage falsuac, gaitzerraitecác.
因為從心裏發出來的，有惡念、凶殺、姦淫、苟合、偷盜、妄證、謗讟。
20 Hauc dirade guiçona satsutzen dutenac: baina escuac ikuci gaberico iateac, eztu guiçona satsutzen.
這都是污穢人的；至於不洗手吃飯，那卻不污穢人。」
21 Eta ilkiric handic Iesus ioan cedin Tyreco eta Sidongo comarquetarat.
耶穌離開那裏，退到泰爾、西頓的境內去。
22 Eta huná, emazte Chananeabat aldiri hetaric ilkiric, oihuz iar cedin, ciotsola, Auc pietate niçaz Dauid-en seme Iauná, ene alaba duc deabruaz gaizqui tormentatua.
有一個迦南婦人，從那地方出來，喊着說：「主啊，大衛的子孫，可憐我！我女兒被鬼附得甚苦。」
23 Baina harc etzieçon ihardets hitzic. Orduan hurbilduric bere discipuluéc othoitz ceguioten, cioitela, Emóc congit: ecen oihuz diaoc gure ondoan.
耶穌卻一言不答。門徒進前來，求他說：「這婦人在我們後頭喊叫，請打發她走吧。」
24 Eta harc ihardesten çuela erran ceçan, Eznaiz igorri Israeleco etcheco ardi galduetara baicen.
耶穌說：「我奉差遣不過是到以色列家迷失的羊那裏去。」
25 Eta harc ethorriric adora ceçan hura, cioela, Iauna, aiuta neçac.
那婦人來拜他，說：「主啊，幫助我！」
26 Eta harc ihardesten çuela erran ceçan, Eztun gauça bidezcoa haourrén oguiaren hartzea, eta chakurrey egoiztea.
他回答說：「不好拿兒女的餅丟給狗吃。」
27 Baina harc erran ceçan, Hala duc, Iauna, baina chakurrec-ere bere nabussién mahainetic erorten diraden appurretaric iaten dié.
婦人說：「主啊，不錯；但是狗也吃牠主人桌子上掉下來的碎渣兒。」
28 Orduan ihardesten çuela Iesusec erran cieçón, O emaztea, handi dun hire fedea: eguin bequin nahi dunán beçala. Eta senda cedin haren alabá orduandanic.
耶穌說：「婦人，你的信心是大的！照你所要的，給你成全了吧。」從那時候，她女兒就好了。
29 Eta partituric handic Iesus ethor cedin. Galileaco itsas aldera: eta iganic mendira, iar cedin han.
耶穌離開那地方，來到靠近加利利的海邊，就上山坐下。
30 Orduan ethor cedin harengana anhitz gendetze, çutela berequin mainguric, itsuric, muturic, hebainic eta anhitz berceric: eta eçar citzaten Iesusen oinetara, eta senda citzan.
有許多人到他那裏，帶着瘸子、瞎子、啞巴、有殘疾的，和好些別的病人，都放在他腳前；他就治好了他們。
31 Hala non populuac mirets baitzeçan çacusquianean mutuac minçatzen, hebainac sendaturic, mainguäc çabiltzala, itsuéc ikusten çutela: eta glorifica ceçaten Israeleco Iaincoa.
甚至眾人都希奇；因為看見啞巴說話，殘疾的痊癒，瘸子行走，瞎子看見，他們就歸榮耀給以色列的上帝。
32 Orduan Iesusec beregana deithuric bere discipuluac erran ceçan, Compassione dut populu huneçaz: ecen ia hirur egun du enequin dagoela, eta eztute cer ian deçaten: eta eztitut baruric igorri nahi, bidean flaca eztitecençat.
耶穌叫門徒來，說：「我憐憫這眾人；因為他們同我在這裏已經三天，也沒有吃的了。我不願意叫他們餓着回去，恐怕在路上困乏。」
33 Eta bere discipuluéc diotsote, Nondic guri hambat ogui desertuan hunambat genderen ressasiatzeco?
門徒說：「我們在這野地，哪裏有這麼多的餅叫這許多人吃飽呢？」
34 Eta dioste Iesusec, Cembat ogui dituçue? Eta hec erran cieçoten, Çazpi, eta arraintcho batzu.
耶穌說：「你們有多少餅？」他們說：「有七個，還有幾條小魚。」
35 Orduan mana ceçan populua lurrean iartera.
他就吩咐眾人坐在地上，
36 Eta harturic çazpi oguiac eta arrainac, gratiac rendaturic hauts citzan, eta eman cietzén bere discipuluey: eta discipuluéc populuari.
拿着這七個餅和幾條魚，祝謝了，擘開，遞給門徒；門徒又遞給眾人。
37 Eta ian ceçaten guciéc, eta ressasia citecen: eta goiti citzaten çathi soberatuetaric çazpi sasqui betheric.
眾人都吃，並且吃飽了，收拾剩下的零碎，裝滿了七個筐子。
38 Eta ian çutenac ciraden, laur milla guiçon, emazteac eta haourrac gabe.
吃的人，除了婦女孩子，共有四千。
39 Orduan congit emanic gendetzeari, igan cedin vnci batetara: eta ethor cedin Magdaleco bazterretara.
耶穌叫眾人散去，就上船，來到馬加丹的境界。
