Markos 12
1 Guero has cequién comparationez erraiten, Mahastibat landa ceçan guiçon-batec, eta ingura ceçan hessiz, eta eguin ceçan hobibat lacotaco, eta edifica ceçan dorrebat, eta aloca ciecén laborariey, eta camporat ioan cedin.
耶穌就用比喻對他們說：「有人栽了一個葡萄園，周圍圈上籬笆，挖了一個壓酒池，蓋了一座樓，租給園戶，就往外國去了。
2 Eta igor ceçan laborarietara sasoinean cerbitzaria, laborarietaric recebi leçançát mahastico fructutic.
到了時候，打發一個僕人到園戶那裏，要從園戶收葡萄園的果子。
3 Baina hec hura harturic çaurt ceçaten, eta igor ceçaten hutsic.
園戶拿住他，打了他，叫他空手回去。
4 Eta berriz igor ceçan hetara berce cerbitzaribat eta harri vkaldiz hauts cieçoten buruä, eta igor ceçaten desonestqui tractaturic.
再打發一個僕人到他們那裏。他們打傷他的頭，並且凌辱他。
5 Eta berriz bercebat igor ciecén, eta hura hil ceçaten: eta anhitz berceric, batzu cehatzen eta berceac hiltzen cituztela.
又打發一個僕人去，他們就殺了他。後又打發好些僕人去，有被他們打的，有被他們殺的。
6 Oraino bada bere seme maitebat vkan eta, hura-ere igorri vkan du hetara azquenic, cioela, Ahalque içanen dirade ene semearen.
園主還有一位是他的愛子，末後又打發他去，意思說：『他們必尊敬我的兒子。』
7 Baina laborari hec erran ceçaten bere artean, Haur da primua: çatozte hil deçagun haur, eta gure içanen da heretagea.
不料，那些園戶彼此說：『這是承受產業的。來吧，我們殺他，產業就歸我們了！』
8 Eta harturic hura hil ceçaten, eta iraitz ceçaten mahastitic campora.
於是拿住他，殺了他，把他丟在園外。
9 Cer eguinen du bada mahasti iabeac? Ethorriren da, eta deseguinen ditu laborariac, eta emanen du mahastia berceri.
這樣，葡萄園的主人要怎麼辦呢？他要來除滅那些園戶，將葡萄園轉給別人。
10 Eta Scriptura haur-ere eztuçue iracurri? Edificaçaléc arbuyatu duten harria, cantoin buru eguin içan da:
經上寫着說： 匠人所棄的石頭 已作了房角的頭塊石頭。
11 Iaunaz eguin içan da haur, eta da gauça miragarria gure beguién aitzinean?
這是主所做的， 在我們眼中看為希奇。 這經你們沒有念過嗎？」
12 Ayher ciraden bada haren hatzamaitera, baina populuaren beldur ciraden: ecen eçagutu çuten hayén contra comparatione haur erran çuela: eta hura vtziric ioan citecen.
他們看出這比喻是指着他們說的，就想要捉拿他，只是懼怕百姓，於是離開他走了。
13 Guero igor citzaten harengana Phariseuetaric eta Herodianoetaric batzu, hura hatzaman leçatençát hitzean.
後來，他們打發幾個法利賽人和幾個希律黨的人到耶穌那裏，要就着他的話陷害他。
14 Eta hec ethorriric diotsate, Magistruá, bacequiagu ecen eguiati aicela, eta nehoren ansiaric eztuála: ecen ezago guiçonén apparentiara beha, baina eguiazqui Iaincoaren bidea iracasten duc: Bidezco da tributaren Cesari emaitea, ala ez? emanen dugu, ala eztugu emanen?
他們來了，就對他說：「夫子，我們知道你是誠實的，甚麼人你都不徇情面；因為你不看人的外貌，乃是誠誠實實傳上帝的道。納稅給凱撒可以不可以？
15 Eta harc, eçaguturic hayén hypocrisiá, erran ciecén, Cergatic tentatzen nauçue? ekardaçue dinerobat, ikus deçadançat.
我們該納不該納？」耶穌知道他們的假意，就對他們說：「你們為甚麼試探我？拿一個銀錢來給我看！」
16 Eta hec presenta cieçoten: orduan dioste, Norena da imagina haur eta scribua? Eta hec erran cieçoten, Cesarena.
他們就拿了來。耶穌說：「這像和這號是誰的？」他們說：「是凱撒的。」
17 Eta ihardesten çuela Iesusec erran ciecén, Renda ietzoçue Cesarenac Cesari: eta Iaincoarenac Iaincoari. Eta mirets ceçaten haren gainean.
耶穌說：「凱撒的物當歸給凱撒，上帝的物當歸給上帝。」他們就很希奇他。
18 Orduan ethor citecen harengana Sadduceuac, ceinéc erraiten baitute eztela resurrectioneric, eta interroga ceçaten, cioitela,
撒都該人常說沒有復活的事。他們來問耶穌說：
19 Magistruá, Moysesec scribatu vkan diraucuc, baldin cembeiten anayea hil bada, eta vtzi badu emaztea, eta haourric vtzi ezpadu, har deçan haren anayac haren emaztea, eta eguin dieçón leinu bere anayeri.
「夫子，摩西為我們寫着說：『人若死了，撇下妻子，沒有孩子，他兄弟當娶他的妻，為哥哥生子立後。』
20 Cituán bada çazpi anaye: eta lehenac har cieçán emazte, eta hiltzean etzieçán leinuric vtzi.
有弟兄七人，第一個娶了妻，死了，沒有留下孩子。
21 Eta bigarrenac har cieçán hura, eta hil ciedián, eta harc-ere etzieçán leinuric vtzi: eta hirurgarrenac halaber.
第二個娶了她，也死了，沒有留下孩子。第三個也是這樣。
22 Eta har cieçateán hura çazpiéc, eta leinuric etzieçateán vtzi: gucietaco azquenenic hil ciedián emaztea-ere.
那七個人都沒有留下孩子；末了，那婦人也死了。
23 Resurrectionean bada, resuscitatu diratenean hetaric ceinen emazte içanen da? Ecen çazpiéc hura emazte vkan dié.
當復活的時候，她是哪一個的妻子呢？因為他們七個人都娶過她。」
24 Orduan ihardesten çuela Iesusec erran ciecén, Eztuçue halacotz huts eguiten ceren ezpaitaquizquiçue Scripturác, ezeta Iaincoaren verthutea?
耶穌說：「你們所以錯了，豈不是因為不明白聖經，不曉得上帝的大能嗎？
25 Ecen hiletaric resuscitatu diratenean, eztu nehorc emazteric harturen, ez emanen ezconçaz: baina içanen dirade ceruètaco Aingueruäc beçala.
人從死裏復活，也不娶也不嫁，乃像天上的使者一樣。
26 Eta hiléz den becembatean, ecen resuscitatzen diradela, eztuçue iracurri Moysesen liburuan, nola berroan hari minçatu içan çayón Iaincoa, cioela, Ni naiz Abrahamen Iaincoa, eta Isaac-en Iaincoa, eta Iacob-en Iaincoa?
論到死人復活，你們沒有念過摩西的書荊棘篇上所載的嗎？上帝對摩西說：『我是亞伯拉罕的上帝，以撒的上帝，雅各的上帝。』
27 Ezta hilén Iaincoa, baina vicién Iaincoa: çuec beraz haguitz enganatzen çarete.
上帝不是死人的上帝，乃是活人的上帝。你們是大錯了。」
28 Eta ethor cedin Scribetaric cembeit, hec disputatzen ençunic, eta ikussiric ecen vngui ihardetsi cerauela, harc interroga ceçan, Cein da manamendu gucietaco lehena?
有一個文士來，聽見他們辯論，曉得耶穌回答的好，就問他說：「誡命中哪是第一要緊的呢？」
29 Eta Iesusec ihardets cieçón. Manamendu gucietaco lehena duc, Behadi Israel, gure Iainco Iauna, Iaun bakoitzbat duc.
耶穌回答說：「第一要緊的就是說：『以色列啊，你要聽，主－我們上帝是獨一的主。
30 Onhetsiren duc bada eure Iainco Iauna, eure bihotz guciaz, eta eure arima guciaz, eta eure pensamendu guciaz, eta eure ahal guciaz: haur duc lehen manamendua.
你要盡心、盡性、盡意、盡力愛主－你的上帝。』
31 Eta bigarrenac hura irudi dic, Onhetsiren duc eure hurcoa eure buruä beçala: hauc baino berce manamendu handiagoric eztuc.
其次就是說：『要愛人如己。 』再沒有比這兩條誡命更大的了。」
32 Orduan erran cieçón Scriba harc, Vngui, Magistruá, eguiazqui erran duc, ecen Iaincobat dela eta harçaz berceric eztela:
那文士對耶穌說：「夫子說，上帝是一位，實在不錯；除了他以外，再沒有別的上帝；
33 Eta haren onhestea bihotz guciaz, eta adimendu guciaz, eta arima guciaz, eta indar guciaz: eta hurcoaren onhestea bere buruä beçala, guehiago dela ecen ez holocausta eta sacrificio guciac.
並且盡心、盡智、盡力愛他，又愛人如己，就比一切燔祭和各樣祭祀好的多。」
34 Eta Iesusec ikussi çuenean ecen harc çuhurqui ihardetsi çuela, erran cieçón, Ezaiz vrrun Iaincoaren resumatic. Eta nehor guehiagoric etzayón ausart interrogatzera.
耶穌見他回答的有智慧，就對他說：「你離上帝的國不遠了。」從此以後，沒有人敢再問他甚麼。
35 Eta ihardesten çuela Iesusec erraiten çuen, templean iracasten ari cela, Nola dioite Scribéc ecen Christ Dauid-en seme dela?
耶穌在殿裏教訓人，就問他們說：「文士怎麼說基督是大衛的子孫呢？
36 Ecen Dauid-ec berac erran du Spiritu sainduaren inspirationez, Erran drauca Iaunac ene Iaunari, Iar-adi ene escuinean, eçar ditzaquedano hire etsayac hire oinén scabella.
大衛被聖靈感動，說： 主對我主說： 你坐在我的右邊， 等我使你仇敵作你的腳凳。
37 Beraz Dauid-ec berac deitzen du hura Iaun: nondic da beraz haren seme? Eta gendetze anhitzec ençuten çuen hura gogotic.
大衛既自己稱他為主，他怎麼又是大衛的子孫呢？」眾人都喜歡聽他。
38 Eta erraiten cerauen bere doctrinán, Beguirauçue Scriba arropa lucequin ebili nahi diradenetaric, eta salutationey merkatuetan on dariztenetaric,
耶穌在教訓之間，說：「你們要防備文士；他們好穿長衣遊行，喜愛人在街市上問他們的安，
39 Eta lehen cadirey synagoguetan, eta lehen placey banquetetan:
又喜愛會堂裏的高位，筵席上的首座。
40 Iresten dituztela ema alhargunén etcheac, are luçaqui othoitz eguin irudiz: hauc recebituren duté condemnatione handiagoa.
他們侵吞寡婦的家產，假意作很長的禱告。這些人要受更重的刑罰！」
41 Eta Iesusec truncoaren aurkán iarriric cegoela, gogoatzen çuen nola populuac diru emaiten çuen truncora, eta anhitz abratsec emaiten çutén anhitz.
耶穌對銀庫坐着，看眾人怎樣投錢入庫。有好些財主往裏投了若干的錢。
42 Eta ethorriric emazte alhargun paubre batec eman citzan bi peça chipi, baitziraden quadrantbat.
有一個窮寡婦來，往裏投了兩個小錢，就是一個大錢。
43 Orduan bere discipuluac beregana deithuric erran ciecén, Eguiaz diotsuet, ecen alhargun paubre hunec guehiago eman duela ecen ez truncora eman duten guciéc.
耶穌叫門徒來，說：「我實在告訴你們，這窮寡婦投入庫裏的，比眾人所投的更多。
44 Ecen guciéc soberaturic çutenetic eman vkan duté, baina hunec eman du bere paubreciatic çuen gucia bayeta, bere sustantia gucia.
因為，他們都是自己有餘，拿出來投在裏頭；但這寡婦是自己不足，把她一切養生的都投上了。」
