ՅՈՎՀԱՆՆՈԻ 7
1 Դրանից յետոյ Յիսուս շրջում էր Գալիլիայում, քանի որ չէր կամենում Հրէաստանում շրջել, որովհետեւ հրեայ առաջնորդները ուզում էին սպանել նրան:
AND Jesus after these things travelled about in Galilee: for he would not go about in Judea, because the Jews sought to kill him.
2 Հրեաների Տաղաւարահարաց տօնը մօտ էր:
And a feast of the Jews was nigh, the feast of tabernacles.
3 Եւ նրա եղբայրներն ասացին նրան. «Այստեղից անցիր գնա՛ Հրէաստան, որպէսզի քո աշակերտներն էլ տեսնեն այն գործերը, որ դու անում ես.
Then said his disciples to him, Depart hence, and go into Judea, that thy disciples also may see thy works which thou doest.
4 որովհետեւ չկայ մէկը, որ թաքուն գործի եւ դեռ ուզենայ իրեն համարձակ ներկայացնել. եթէ այդ գործերն անում ես, ուրեմն յայտնի՛ր քեզ աշխարհին».
For no man doeth any thing in secret, yet seeketh himself to appear publicly: if thou doest these things, exhibit thyself to the world.
5 քանի որ եղբայրներն իսկ դեռեւս չէին հաւատացել նրան:
For even his own brethren did not believe on him.
6 Յիսուս նրանց ասաց. «Իմ ժամանակը դեռ չի հասել, բայց ձեր ժամանակը միշտ պատրաստ է:
Jesus therefore saith to them, My proper time is not yet come: but your time is always ready.
7 Աշխարհը չի կարող ձեզ ատել, բայց ինձ ատում է, որովհետեւ ես վկայում եմ աշխարհի մասին, թէ մարդկանց գործերը չար են:
The world cannot hate you, but me it hateth, because I testify of it, that its deeds are evil.
8 Դուք գնացէ՛ք այդ տօնին, ես այդ տօնին չեմ գնում, որովհետեւ իմ ժամանակը դեռ չի լրացել»:
Go ye up to this feast: for I am not yet going up to this feast, because my fixed time is not yet arrived.
9 Երբ այս ասաց, ինքը մնաց այնտեղ, Գալիլիայում:
Thus speaking to them then, he continued in Galilee.
10 Երբ նրա եղբայրները գնացին, ապա ինքն էլ գնաց տօնին, բայց ոչ յայտնապէս, այլ՝ թաքուն:
But as soon as his disciples were gone up, then went he also himself up to the feast: not in public, but as in concealment.
11 Իսկ հրեաները նրան փնտռում էին այդ տօնի ժամանակ եւ ասում էին՝ ո՞ւր է նա:
The Jews then sought for him at the feast, and said, Where is he?
12 Եւ ժողովրդի բազմութեան մէջ նրա մասին քրթմնջիւն կար. ոմանք ասում էին՝ լաւն է, ուրիշներ ասում էին՝ չէ, ընդհակառակը, ժողովրդին մոլորեցնում է:
And there was a great murmur concerning him among the multitude: some said, Surely he is a good man: others said, No; he only deceiveth the people.
13 Եւ հրեայ առաջնորդների վախի պատճառով ոչ ոք նրա մասին համարձակ չէր խօսում:
Yet no person spake openly of him for fear of the Jews.
14 Տօնակատարութեան կէսին Յիսուս տաճար ելաւ եւ ուսուցանում էր:
But now at the middle of the feast Jesus went up into the temple, and taught.
15 Հրեաները զարմանում էին ու ասում. «Սա ինչպէ՞ս գիտէ Գրուածքները, քանի որ բնաւ չի սովորել»:
And the Jews marvelled, saying, How knoweth this man the scriptures, not being a scholar?
16 Յիսուս նրանց պատասխան տուեց ու ասաց. «Իմ ուսուցումն իմը չէ, այլ՝ նրանը, ով ինձ ուղարկեց:
Jesus answered them and said, My doctrine is not mine, but his that sent me.
17 Եթէ մէկը ուզում է նրա կամքը կատարել, կ՚իմանայ այս ուսուցման մասին, թէ Աստծո՞ւց է արդեօք, թէ՞ ես ինքս ինձնից եմ խօսում:
If any man will do his will, he shall know respecting the doctrine, whether it is of God, or whether I speak from myself.
18 Ով ինքն իրենից է խօսում, իր համար է փառք փնտռում, իսկ ով փնտռում է նրա՛ փառքը, ով իրեն ուղարկել է, նա ճշմարիտ է, եւ նրա մէջ սուտ բան չկայ:
He that speaketh from himself, seeks his own individual honour: but he that seeketh the glory of him that sent him, he is true, and iniquity in him there is none.
19 Օրէնքը ձեզ Մովսէսը չտուե՞ց, բայց ձեզնից ոչ ոք Օրէնքը չի կատարում:
Hath not Moses given you the law, yet none of you practises the law? Why do ye seek to kill me?
20 Ինչո՞ւ էք ուզում ինձ սպանել»: Ժողովուրդը պատասխան տուեց ու ասաց. «Քո մէջ դեւ կայ, ո՞վ է ուզում քեզ սպանել»:
The multitude answered and said, Thou hast a devil: who is seeking to kill thee?
21 Յիսուս պատասխան տուեց նրանց ու ասաց. «Մի գործ արեցի, եւ ամէնքդ զարմացել էք:
Jesus answered and said unto them, I have performed one work, and ye all marvel.
22 Մովսէսը դրա համար ձեզ տուեց թլփատութիւնը (թէեւ այդ ոչ թէ Մովսէսից էր, այլ՝ հայրերից):
Because Moses ordered you circumcision; (not that it comes from Moses, but from our ancestors; ) so ye circumcise a man on the sabbath-day.
23 Եւ շաբաթ օրով մարդ էք թլփատում: Իսկ արդ, եթէ մարդը շաբաթ օրով թլփատւում է, որպէսզի Մովսէսի Օրէնքը չխախտուի, իմ վրա՞յ էք բարկացած, որ շաբաթ օրով մի ամբողջ մարդ բժշկեցի:
If a man receive circumcision on the sabbath-day, that the law of Moses should not be violated; are ye incensed against me, because I have made a man whole on the sabbath-day?
24 Աչքներիդ երեւացածի պէս մի՛ դատէք, այլ ուղի՛ղ դատաստան արէք»:
Judge not by appearance, but judge righteous judgment.
25 Երուսաղէմացիներից ոմանք ասում էին. «Սա չէ՞ նա, որին ուզում էին սպանել:
Then said some of the people of Jerusalem, is not this the man whom they are seeking to kill?
26 Իսկ ահաւասիկ բացայայտօրէն խօսում է, եւ դրան բան չեն ասում. գուցէ արդարեւ իշխանաւորներն էլ ճանաչեցին, թէ սա՛ է Քրիստոսը:
And, lo! he speaketh openly, and they say not a word to him. Do the rulers certainly know that this man is really the Messiah?
27 Բայց մենք սրան գիտենք, թէ որտեղից է. իսկ Քրիստոս երբ որ գայ, ոչ ոք չի գիտենայ, թէ որտեղից է»:
But we know this man whence he is: but when the Messiah cometh, no man knoweth whence he is.
28 Յիսուս աղաղակեց տաճարի մէջ, ուսուցանում էր եւ ասում. «Ե՛ւ ինձ գիտէք, ե՛ւ գիտէք որտեղից եմ. ինքս ինձ չեմ եկել, այլ ճշմարիտ է նա, ով ինձ ուղարկեց. նա, որին դուք չգիտէք:
Then spake Jesus aloud as he was teaching in the temple, and said, Ye both know me, and ye know from whence I am: and I came not of myself, but he that sent me is true, whom ye know not.
29 Ես գիտեմ նրան, որովհետեւ նրանից իսկ եմ, եւ նա՛ ուղարկեց ինձ»:
But I know him: for I am from him, and he hath sent me.
30 Ուզում էին նրան բռնել, բայց ոչ ոք նրա վրայ ձեռք չդրեց, որովհետեւ նրա ժամանակը դեռ չէր հասել:
Then they sought to apprehend him: but no man laid hands on him, because his hour was not yet come.
31 Սակայն բազմութեան միջից շատերը հաւատացին նրան եւ ասում էին. «Երբ Քրիստոսը գայ, միթէ աւելի՞ նշաններ պիտի անի, քան սա է անում»:
But many of the multitude believed on him, and said, When the Messiah cometh, will he do greater miracles than those which this man doth?
32 Եւ փարիսեցիները նրա մասին ժողովրդի մէջ եղած քրթմնջիւնները լսեցին. եւ քահանայապետներն ու փարիսեցիները սպասաւորներ ուղարկեցին, որպէսզի բռնեն նրան:
The Pharisees heard the people muttering these things respecting him; and the Pharisees and chief priests sent officers to apprehend him.
33 Յիսուս ասաց. «Մի փոքր ժամանակ էլ ձեզ հետ եմ եւ ապա գնում եմ նրա մօտ, ով ինձ ուղարկեց:
Then said Jesus unto them, A little while longer I am with you, and I am going to him that sent me.
34 Ինձ կը փնտռէք եւ չէք գտնի, եւ ուր ես եմ գնում, դուք չէք կարող գալ»:
Ye shall seek me, and shall not find me: and where I am, ye cannot come.
35 Հրեայ առաջնորդներն իրար ասում էին. «Իսկ դա ո՞ւր պիտի գնայ, որ մենք դրան չգտնենք. միթէ հեթանոսների մէջ ցրուած հրեաների՞ մօտ պիտի գնայ եւ հեթանոսների՞ն պիտի ուսուցանի:
Then said the Jews among themselves, Whither will this man go, that we shall not find him? will he go to the dispersed among the Grecians, and teach the Greeks?
36 Ի՞նչ է այն խօսքը, որ նա ասաց՝ կը փնտռէք ինձ եւ չէք գտնի, եւ ուր ես եմ գնում, դուք չէք կարող գալ»:
What is this saying which he hath spoken, Ye shall seek me, and shall not find me: and where I am, ye cannot come?
37 Մեծ տօնի վերջին օրը Յիսուս կանգնած էր եւ աղաղակում էր՝ ասելով. «Եթէ մէկը ծարաւ է, թող ինձ մօտ գայ եւ խմի:
Now on the last day, the great day of the feast, Jesus stood up and spake aloud, saying, If any man thirst, let him come unto me and drink.
38 Ով ինձ հաւատում է, - ինչպէս Գիրքն է ասում, - նրա ներսից կենդանի ջրերի գետեր պիտի բխեն»:
He that believeth on me, as the scripture hath said, from his belly shall rivers flow of living water.
39 Նա այս ասում էր Հոգու մասին, որին ընդունելու էին իրեն հաւատացողները. քանի որ Հոգին դեռեւս չկար, որովհետեւ Յիսուս դեռ փառաւորուած չէր:
(Now he spake this in reference to the Spirit, which they who believe on him should afterwards receive: for as yet the Holy Ghost was not given; because Jesus was not yet glorified.)
40 Ժողովրդից ոմանք, երբ լսում էին այս խօսքերը, ասում էին՝ սա՛ է ճշմարիտ մարգարէն.
Many then of the multitude, when they heard this declaration, said, This man is certainly a prophet.
41 ուրիշներն ասում էին՝ սա՛ է Քրիստոսը. իսկ դեռ ուրիշներ ասում էին՝ միթէ Քրիստոս Գալիլիայի՞ց է գալու.
Others said, He is the Messiah. But others said, No: for cometh the Messiah out of Galilee?
42 չէ՞ որ Գիրքն ասում է, թէ Քրիստոս գալու է Դաւթի սերնդից եւ Բեթղեհէմ գիւղից, որտեղից Դաւիթն էր:
Doth not the scripture say, That the Messiah cometh of the seed of David, and from the town of Bethlehem, whence David originally was?
43 Եւ ժողովրդի մէջ նրա պատճառով պառակտում եղաւ:
There was a division therefore among the multitude on account of him.
44 Եւ նրանցից ոմանք ուզեցին բռնել նրան, բայց ոչ ոք նրա վրայ ձեռք չդրեց:
Now some of them were desirous to apprehend him; but no one laid hands upon him.
45 Իսկ սպասաւորները վերադարձան քահանայապետների եւ փարիսեցիների մօտ. եւ սրանք նրանց ասացին. «Ինչո՞ւ նրան այստեղ չբերեցիք»:
Then came the officers to the chief priests and Pharisee; and they said to them, Why have ye not brought him?
46 Սպասաւորները պատասխանեցին ու ասացին. «Ոչ մի մարդ երբեք այնպէս չի խօսել, ինչպէս այն մարդը»:
The officers answered, Never did man before speak in such a manner as this man.
47 Փարիսեցիները ասացին. «Միթէ դո՞ւք էլ էք մոլորուել:
The Pharisees then replied to them, Are ye also deluded?
48 Միթէ իշխանաւորներից կամ փարիսեցիներից որեւէ մէկը հաւատա՞ց նրան,
Hath any one of the rulers or of the Pharisees believed on him?
49 բացի այն խաժամուժ ամբոխից, որ օրէնք չգիտէ եւ նզովեալ է»:
But this rabble, which knoweth not the law, is accursed.
50 Նիկոդեմոսը, որ նախապէս գիշերով եկել էր նրա մօտ եւ նրանցից մէկն էր, նրանց ասաց.
Nicodemus saith unto them, (the same person who came to him by night, being one of their body, )
51 «Միթէ մեր օրէնքը դատապարտո՞ւմ է մարդուն, եթէ նախ նրանից լսած եւ կամ իմացած չլինի, թէ ինչ է գործել նա»:
Doth our law condemn a man, without first hearing his defence, and knowing what he hath done?
52 Նրան պատասխանեցին ու ասացին. «Միթէ դո՞ւ էլ Գալիլիայից ես. քննի՛ր ու տե՛ս, որ Գալիլիայից մարգարէ դուրս չի գալիս»:
They answered and said to him, Art thou not from Galilee too? Search and see: for a prophet, out of Galilee, never was raised up.
53 Ապա ամէն ոք իր տունը գնաց:
So each went to his own home.
