Fjalët e urta 23
1 Kur ulesh të hash me një mbret, shiko me kujdes atë që ke përpara;
Quando tu sederai [a tavola] con alcun signore, Per mangiar con lui, Considera attentamente quello che [sarà] dinanzi a te;
2 dhe vër një thikë në grykë, po të jetë se ke oreks të madh.
[Altrimenti], se tu [sei] ingordo, Tu ti metterai un coltello alla gola.
3 Mos dëshiro gjellët e tij të mrekullueshme, sepse janë një ushqim mashtrues.
Non appetire le sue delizie; Perciocchè sono un cibo fallace.
4 Mos u lodh për t’u pasuruar, hiq dorë nga qëllimi yt.
Non affaticarti per arricchire; Rimanti della tua prudenza.
5 A do t’i fiksosh sytë e tu mbi atë që po zhduket? Sepse pasuria me siguri do të vërë fletë si një shqiponjë që fluturon drejt qiellit.
In un batter d'occhio [le ricchezze] non [sono più]; Perciocchè ad un tratto si fanno delle ale; [E sono] come un'aquila, che se ne vola in aria.
6 Mos ha bukën e atij që ka syrin e keq dhe mos dëshiro ushqimet e tij të shijshme;
Non mangiare il pan dell'uomo che è d'occhio maligno, E non appetire le sue delizie.
7 sepse, ashtu si mendon në zemër të tij, ashtu është ai; “Ha dhe pi”!, do të thotë, por zemra e tij nuk është me ty.
Perciocchè, come egli è villano nell'anima sua, Così egli ti dirà: Mangia, e bevi; Ma il cuor son non [sarà] teco.
8 Do të vjellësh kafshatën që ke ngrënë dhe do të harxhosh kot fjalët e tua të ëmbla.
Tu vomiterai il boccone [che ne] avrai mangiato, Ed avrai perduti i tuoi ragionamenti piacevoli.
9 Mos i drejto fjalën budallait, sepse ai do të përçmojë mençurinë e ligjëratës sate.
Non parlare in presenza dello stolto; Perciocchè egli sprezzerà il senno de' tuoi ragionamenti.
10 Mos e luaj kufirin e vjetër dhe mos hyr në arat e jetimëve,
Non rimuovere il termine antico; E non entrare ne' campi degli orfani.
11 sepse Hakmarrësi i tyre është i fuqishëm; ai do të mbrojë çështjen e tyre kundër teje.
Perciocchè il lor riscotitore [è] potente; Egli difenderà la causa loro contro a te.
12 Kushtoja zemrën tënde mësimeve dhe veshët e tu fjalëve të diturisë.
Porgi il tuo cuore all'ammaestramento, E le tue orecchie a' detti della scienza.
13 Mos ia kurse korrigjimin fëmijës; edhe sikur ta rrahësh me thupër, ai nuk do të vdesë;
Non risparmiare la correzione al fanciullo; Benchè tu lo batti con la verga, non [però] morrà.
Tu lo batterai con la verga, E libererai l'anima sua dall'inferno. (Sheol h7585)
15 Biri im, në se zemra jote është e urtë, edhe zemra ime do të ngazëllojë;
Figliuol mio, se il tuo cuore è savio, Il mio cuore altresì se ne rallegrerà.
16 zemra ime do të ngazëllojë, kur buzët e tua do të thonë gjëra të drejta.
E le mie reni gioiranno, Quando le tue labbra parleranno cose diritte.
17 Zemra jote mos i pastë zili mëkatarët, por vazhdoftë gjithnjë në frikën e Zotit;
Il cuor tuo non porti invidia a' peccatori; Anzi [attienti] sempre al timore del Signore.
18 sepse ka një të ardhme, dhe shpresa jote nuk do të shkatërrohet.
Perciocchè, se vi è premio, La tua speranza non sarà troncata.
19 Dëgjo, biri im, ji i urtë, dhe drejtoje zemrën në rrugën e drejtë.
Ascolta, figliuol mio, e sii savio; E addirizza il tuo cuore nella [diritta] via.
20 Mos rri me ata që pijnë verë as me grykësit dhe mishngrënësit;
Non esser de' bevitori di vino; [Nè] de' ghiotti mangiatori di carne.
21 sepse pijaneci dhe grykësi do të varfërohen dhe gjumashi do të vishet me lecka.
Perciocchè l'ubbriaco ed il ghiotto impoveriranno; Ed il sonnecchiare farà vestire stracci.
22 Dëgjo atin tënd që të ka pjellë dhe mos e përçmo nënën tënde kur të jetë plakë.
Ubbidisci a tuo padre, il qual ti ha generato; E non isprezzar tua madre, quando sarà divenuta vecchia.
23 Bli të vërtetën dhe mos e shit, fito dituri, njohuri dhe gjykim.
Compera verità, e non vender[la], [Compera] sapienza, ammaestramento, ed intendimento.
24 Babai i të drejtit do të gëzohet shumë; kush ka lindur një të urtë do t’ia ndjejë gëzimin.
Il padre del giusto gioirà grandemente; E chi avrà generato un savio, ne avrà allegrezza.
25 Le të gëzohet ati yt dhe nëna jote dhe le të gëzohet ajo që të ka lindur.
[Fa]' che tuo padre e tua madre si rallegrino; E che quella che ti ha partorito gioisca.
26 Biri im, më jep zemrën tënde, dhe sytë e tu gjetshin gëzim në rrugët e mia.
Figliuol mio, recami il tuo cuore, E gli occhi tuoi guardino le mie vie.
27 Sepse prostituta është një gropë e thellë dhe gruaja e tjetërkujt një pus i ngushtë.
Perciocchè la meretrice [è] una fossa profonda, E la straniera un pozzo stretto.
28 Edhe ajo rri në pritë si një vjedhës dhe rrit midis njerëzve numrin e atyre që janë jo besnikë.
Ed anche ella sta agli agguati, come un ladrone; Ed accresce [il numero de]'malfattori fra gli uomini.
29 Për cilin janë “ah-ët”, për cilin “obobo-të”? Për cilin grindjet, për cilin vajtimet? Për cilin plagët pa shkak? Për cilin sytë e skuqur?
A cui [avvengono] i guai? a cui i lai? A cui le contese? a cui i rammarichi? A cui le battiture senza cagione? a cui il rossore degli occhi?
30 Për ata që ndalen gjatë pranë verës, për ata që kërkojnë verë të droguar.
A quelli che si fermano lungamente appresso il vino; A quelli che vanno cercando da mescere.
31 Mos e shiko verën kur kuqëlon, kur rrëzëllen në kupë dhe shkon poshtë aq lehtë!
Non riguardare il vino, quando rosseggia, Quando sfavilla nella coppa, [E] cammina diritto.
32 Në fund ajo kafshon si një gjarpër dhe shpon si një kuçedër.
Egli morderà alla fine come il serpente, E pungerà come l'aspido.
33 Sytë e tu kanë për të parë gjëra të çuditshme dhe zemra jote do të thotë gjëra të çoroditura.
[Allora] gli occhi tuoi vedranno cose strane, E il tuo cuore parlerà cose stravolte.
34 Do të jesh si ai që gjendet në mes të detit, si ai që bie të flerë në majë të direkut të anijes.
E tu sarai come chi giace in mezzo al mare, E come chi dorme in su la cima dell'albero della nave.
35 Do të thuash: “Më kanë rrahur, por nuk më kanë bërë keq; më kanë goditur, por nuk e kam vënë re. Kur të zgjohem, do të kthehem t’i kërkoj përsëri!”.
[Tu dirai: ] Altri mi ha battuto, ed io non ne ho sentita la doglia; Altri mi ha pesto, [ed] io non me ne sono avveduto; Quando mi risveglierò? io tornerò a cercarlo ancora.
